Abstract
Sanat ve teknoloji birlikteliği 20. yüzyılın başlarından itibaren artık vazgeçilmez olgulardan biri olmuştur. Bauhaus’tan Vkhutemas’a ve Rus Konstrüktivistlerine uzanan yelpazede sanatsal üretimin “tekniğe karşı değil teknik ile birlikte” yürütülmesi gerektiği savunulmuş ve “resim sehpasından makineye” gibi sloganların öne çıktığı görülmüştür. Konstrüktivistlerin üretim sanatı (Tatlin, Gabo gibi) olarak ortaya koydukları ürünler 1950’lerin Kinetik Sanatı’na (Calder, Tinguely gibi) zemin oluşturmuşlardır. Burada söz konusu edilen teknoloji ve sanat birlikteliği tasarım olgusuna yoğunlaşmış, sanat tasarım üzerinden toplumsal bir amaca yönelmiştir. Oysa 1960’lı yılların başından itibaren bu konuda bir takım değişimler görülmeye başlamıştır. Artık toplumsaldan öte -genel bir sav olmamakla birlikte- bireysel yaklaşımlar giderek daha önem kazanmıştır. Bu bağlamda ele alınabilecek sanatsal yaklaşımlardan biri “performans”tır. 1960’lı yıllarda sanat piyasasının dinamiklerine karşı kendi bedenini bir sanat aracı ve alanı olarak görmeye başlayan sanatçıların ortaya çıktığı görülmektedir Sanatçılar bedenlerini sadece bastırılmış duygu, dürtü ve düşünceleri ifade aracı olarak görmemişler aynı zamanda onu bir başkaldırı aracı olarak görmüşlerdir. Bedenin sınırlarını, nereye kadar zorlanabileceğini, olanaklarını sorgulayan sanatçıların varlığından bahsetmek mümkündür. Bu bağlamda ele alınabilecek sanatçılardan biri Stelarc’tır. Başlangıçta bedeninin işlev ve sınırlarını kendini galeri mekânları veya alternatif mekânlarda kancalara asarak gösteren sanatçı 1990’ların başından itibaren sonra teknolojinin olanaklarını kullanarak bedenini değiştirilebilme ve güçlendirilebilme olanaklarını araştırdığı performanslarını gerçekleştirmiştir. Stelarc, bu performanslarda protezler, robotlar, tıbbi araçlar, internet gibi birçok malzeme ve tekniği kullanmıştır
Keywords
References
- Baudrillard, Jean (2004), Tüketim Toplumu, (Çev. Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin), Ayrıntı Yay., İstanbul.
- Baudrillard, Jean (2011), Simülakrlar ve Simülasyon, (Çev. Oğuz Adanır), Doğu Batı Yay., Ankara.
- Connor, Steven (2005), Postmodernist Kültür, Çağdaş Olanın Kuramlarına Bir Giriş, (Çev. Doğan Şahiner), 2. Baskı, YKY, İstanbul.
- Demirci, Umut, Postmodern Bir Fenomen Olarak Siberpunk, http://www.scribd.com/ doc/4912015/Postmodern-Bir-Fenomen-Olarak-Siberpunk (Erişim: 03.06.2012)
- Ersümer, Oğuzhan (2009), “Edebiyat ve Sinema Bağlamında Siberpunk Beden Algısı”, Toplumbilim, Beden Sosyolojisi Özel Sayısı, 24, Haziran: 83-95.
- Güler, Ezgi, “Yeni Çağın Tanığı: Sayısal Sanat”, http://www.bthaber.com.tr/?p=7783, (Erişim 01.08.2011)
- Halıcı, Uğur, “Teknoloji ve Sanat”, http://www.formatd.net/metafor/yazi/21023-tech-sanat. htm, (Erişim 01.08.2011)
- Haraway, Donna (2006), Siborg Manifestosu, Agora Kitaplığı, İstanbul.
- Işık, Emre (1998), Beden ve Toplum Kuramı, Öznenin Sosyolojisinden Bedenin Sosyolojisine, Bağlam Yay., İstanbul.
- Miss M., “An Interview with Stelarc”, http://www.t0.or.at/stelarc/interview01.htm (Erişim: 07.07.2011)
- Sağlamtimur, Zühal Özer, Dijital Sanat, http://ege.academia.edu/Zuhal%C3%96zel/ Papers/553409/DIJITAL_SANAT, (Erişim 25.07.2011)
- Smith, Marquard (Ed.), (2007), Stelarc, The Monograph, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
- Stelarc- Smith, Marquard (2007), “Animating Bodies, Mobilizing Technologies: Stelarc in Conversation”, Stelarc, The Monograph, 215-241.
- Stelarc ile Söyleşi, http://televidyon.com/p/1981/stelarc/, (Erişim: 10.07.2011)
- http://stelarc.org/?catID=20247 (Erişim: 10.07.2011)
- Stelarc, “ZOMBIES & CYBORGS: The Cadaver, the Comatose & The Chimera”, http://stelarc. org/documents/zombiesandcyborgs.pdf, (Erişim: 12.07.2011)
- Şahmaran, Gökçen, Postmodern Dönem Sanatında Şiddet ve İroni Kavramlarını Yarattığı Şizofrenik Açılım, http://www.belgeler.com/blg/pd7/postmodern-donem-sanatinda-siddet-ve- ironi-kavramlarinin-yarattigi-sizofrenik-acilim-schzophrenic-axpansion-created-by-violence- and-irony-in-art-of-postmodern-age, (Erişim: 02.08.2011)
- Uçkan, Özgür, “İstanbul’dan Bir Cyborg Geçti:Stelarc”, http://www.ozguruckan.com/ kategori/haziran-2009, (Erişim: 10.07.2011)
- http://www.boltartarsiv.net/%E2%80%98kadavra-komatoz-ve-kimera-avatarlarin-organlari- yoktur%E2%80%99/ (Erişim: 11.06.2012)
Abstract
Association of art and technology has become an essential aspect since the early 20th century. In a wide range from Bauhaus to Vkhutemas and Russian Constructivists, it is argued that artistic production should be made “not against technology but in association with it,” while slogans like “from canvass to machinery” have been popularized. Materials presented as of production art of the Constructivists such as Tatlin, Gabo became the base for the Kinetic Art of the 1950’s (Calder, Tinguely, etc.) Association of art and technology mentioned here focused on design, art was directed to a social purpose through artistic design. Nevertheless, some changes were started to seen beginning from the early 1960’s. Then, –though not as a general concept- individual approaches beyond social ones had increasingly become more important. An artistic approach that can be taken into consideration in this concept is “performance.” In the 1960’s, for example, it has been witnessed that some artists who used their own bodies as an artistic tool and domain against the dynamics of the art market had emerged. These artists perceived their bodies not only as tool to express repressed emotions, impulses and ideas, but also as a tool to revolt. It is possible to talk about those artists who questioned limits and possibilities of the body, as well as to what extent it can be pushed. One such artist is Stelarc. Initially he showed the functions and limits of the body by handing himself to the hooks in galleries and alternative places. Then starting from the 1990’s, the artists conducted performances through which he searched possibilities
Keywords
References
- Baudrillard, Jean (2004), Tüketim Toplumu, (Çev. Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin), Ayrıntı Yay., İstanbul.
- Baudrillard, Jean (2011), Simülakrlar ve Simülasyon, (Çev. Oğuz Adanır), Doğu Batı Yay., Ankara.
- Connor, Steven (2005), Postmodernist Kültür, Çağdaş Olanın Kuramlarına Bir Giriş, (Çev. Doğan Şahiner), 2. Baskı, YKY, İstanbul.
- Demirci, Umut, Postmodern Bir Fenomen Olarak Siberpunk, http://www.scribd.com/ doc/4912015/Postmodern-Bir-Fenomen-Olarak-Siberpunk (Erişim: 03.06.2012)
- Ersümer, Oğuzhan (2009), “Edebiyat ve Sinema Bağlamında Siberpunk Beden Algısı”, Toplumbilim, Beden Sosyolojisi Özel Sayısı, 24, Haziran: 83-95.
- Güler, Ezgi, “Yeni Çağın Tanığı: Sayısal Sanat”, http://www.bthaber.com.tr/?p=7783, (Erişim 01.08.2011)
- Halıcı, Uğur, “Teknoloji ve Sanat”, http://www.formatd.net/metafor/yazi/21023-tech-sanat. htm, (Erişim 01.08.2011)
- Haraway, Donna (2006), Siborg Manifestosu, Agora Kitaplığı, İstanbul.
- Işık, Emre (1998), Beden ve Toplum Kuramı, Öznenin Sosyolojisinden Bedenin Sosyolojisine, Bağlam Yay., İstanbul.
- Miss M., “An Interview with Stelarc”, http://www.t0.or.at/stelarc/interview01.htm (Erişim: 07.07.2011)
- Sağlamtimur, Zühal Özer, Dijital Sanat, http://ege.academia.edu/Zuhal%C3%96zel/ Papers/553409/DIJITAL_SANAT, (Erişim 25.07.2011)
- Smith, Marquard (Ed.), (2007), Stelarc, The Monograph, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
- Stelarc- Smith, Marquard (2007), “Animating Bodies, Mobilizing Technologies: Stelarc in Conversation”, Stelarc, The Monograph, 215-241.
- Stelarc ile Söyleşi, http://televidyon.com/p/1981/stelarc/, (Erişim: 10.07.2011)
- http://stelarc.org/?catID=20247 (Erişim: 10.07.2011)
- Stelarc, “ZOMBIES & CYBORGS: The Cadaver, the Comatose & The Chimera”, http://stelarc. org/documents/zombiesandcyborgs.pdf, (Erişim: 12.07.2011)
- Şahmaran, Gökçen, Postmodern Dönem Sanatında Şiddet ve İroni Kavramlarını Yarattığı Şizofrenik Açılım, http://www.belgeler.com/blg/pd7/postmodern-donem-sanatinda-siddet-ve- ironi-kavramlarinin-yarattigi-sizofrenik-acilim-schzophrenic-axpansion-created-by-violence- and-irony-in-art-of-postmodern-age, (Erişim: 02.08.2011)
- Uçkan, Özgür, “İstanbul’dan Bir Cyborg Geçti:Stelarc”, http://www.ozguruckan.com/ kategori/haziran-2009, (Erişim: 10.07.2011)
- http://www.boltartarsiv.net/%E2%80%98kadavra-komatoz-ve-kimera-avatarlarin-organlari- yoktur%E2%80%99/ (Erişim: 11.06.2012)
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | April 1, 2012 |
| Published in Issue | Year 2012 Issue: 5 |