Öğretmen Tükenmişliğinin Bir Yordayıcısı Olarak Okulun Duygusal İklimi

Year 2021, Issue: 23, 325 - 348, 01.06.2021

Ayça Kaya Ümit Dilekçi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okulun duygusal iklimi ile öğretmenlerin tükenmişlik algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. İlişkisel tarama deseninde tasarlanan araştırmaya, 2020-2021 eğitim ve öğretim yılı ikinci döneminde Batman il merkezinde görev yapan 362 öğretmen katılmıştır. Araştırmanın örnekleminin saptanmasında iki yöntemden yararlanılmıştır. İlk olarak ölçüt örnekleme yöntemi kapsamında öğretmenlerin en az bir yıllık mesleki deneyime sahip olması göz önünde bulundurulmuştur. Daha sonrasında ise birinci ölçütü karşılayan öğretmenlere tesadüfi örnekleme yönteminden yararlanılarak ulaşılmıştır. Verilerin toplanmasında “Okulların Duygusal İklim Ölçeği (ODİÖ)” ve “Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu (MTE-EF)” kullanılmıştır. Verilerin analizi için aritmetik ortalama, toplam puan, spearman sıra farkları korelasyon katsayısı ve çoklu doğrusal regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ODİÖ Duygusal Birliktelik boyutu ile Duygusal Tükenme ve Duyarsızlaşma boyutları arasında negatif yönlü; Kişisel Başarı boyutu ile arasında pozitif yönlü, anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. ODİÖ Empati boyutu ile Duygusal Tükenme ve Duyarsızlaşma boyutları arasında negatif yönlü; Kişisel Başarı boyutu ile arasında pozitif yönlü, anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. ODİÖ Duygusal Yorgunluk boyutu ile Duygusal Tükenme ve Duyarsızlaşma boyutları arasında pozitif yönlü; Kişisel Başarı boyutu ile arasında negatif yönlü, anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca MTE-EF Duygusal Tükenme boyutunun iki anlamlı yordayıcısı tespit edilmiştir. Buna göre Duygusal Birliktelik boyutu Duygusal Tükenme boyutunu negatif yönde; Duygusal Yorgunluk boyutu ise Duygusal Tükenme boyutunu pozitif yönde yordamaktadır. İkinci olarak MTE-EF Duyarsızlaşma boyutunun tek anlamlı yordayıcısı tespit edilmiştir. Buna göre Duygusal Yorgunluk boyutu Duyarsızlaşma
boyutunu pozitif yönde yordamaktadır. Son olarak MTE-EF Kişisel Başarı boyutunun iki anlamlı yordayıcısı tespit edilmiştir. Buna göre Duygusal Birliktelik boyutu Kişisel Başarı boyutunu pozitif yönde; Duygusal Yorgunluk boyutu ise Kişisel Başarı boyutunu negatif yönde yordamaktadır.

Keywords

Duygu, duygusal iklim, öğretmen tükenmişliği

References

• Akay, D. ve Tezel, M. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin mesai zamanlarında yaşadıkları duygu durumlarının belirlenmesi. Journal of International Social Research, 11(59), 691-699. doi:10.17719/jisr.2018.2678
• Akçay, C. ve Çoruk, A. (2012). Çalışma yaşamında duygular ve yönetimi: Kavramsal bir inceleme. Eğitimde Politika Analizi, 1(1), 3-25.
• Allred, A. D. M. (2014). Principal emotional intelligence and teacher perceptions of school climate in middle schools (Yayınlanmamış doktora tezi). University of Southern Mississippi, Hatissburg.
• Andersen, R. J., Evans, I. M. ve Harvey, S. T. (2012). Insider views of the emotional climate of the classroom: What New Zealand children tell us about their teachers' feelings. Journal of Research in Childhood Education, 26(2), 199-220. doi:10.1080/02568543.2012.657748
• Argon, T. (2015). Öğretmenlerin sahip oldukları duygu durumlarını okul yöneticilerinin dikkate alıp almamalarına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 377-404.
• Ashkanasy, N. ve Nicholson, G. (2003). Climate of fear in organizational settings: Construct definition, measurement and a test of theory. Australian Journal of Psychology, 55(1), 24-29.
• Atmaca, Ç., Rızaoğlu, F., Türkdoğan, T. ve Yaylı, D. (2020). An emotion focused approach in predicting teacher burnout and job satisfaction. Teaching and Teacher Education, 90, 1-13. doi:10.1016/j.tate.2020.103025
• Avşaroğlu, S., Deniz, M. E. ve Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
• Barnes, C. M. ve Van Dyne, L. (2009). I’m tired’: Differential effects of physical and emotional fatigue on workload management strategies. Human Relations, 62(1), 59-92. doi:10.1177/0018726708099518
• Bellocchi, A., Ritchie, S. M., Tobin, K., King, D., Sandhu, M. ve Henderson, S. (2014). Emotional climate and high-quality learning experiences in science teacher education. Journal of Research in Science Teaching, 51(10), 1301-1325. doi:10.1002/tea.21170
• Bilir, A. ve Demirhan, G. (2020). An analysis of the graduate dissertations and theses on teachers’ burnout. Journal of Innovative Research in Teacher Education, 1(1), 18-38. doi:10.29329/jirte.2020.321.2
• Brackett, M. A., Reyes, M. R., Rivers, S. E., Elbertson, N. A. ve Salovey, P. (2011). Classroom emotional climate, teacher affiliation, and student conduct. The Journal of Classroom Interaction, (46)1, 27-36.
• Brouwers, A. ve Tomic, W. (2000). A longitudinal study of teacher burnout and perceived selfefficacy in classroom management. Teaching and Teacher education, 16(2), 239-253. doi:10.1016/S0742-051X(99)00057-8
• Burić, I., Slišković, A. ve Macuka, I. (2018). A mixed-method approach to assessment of teachers’ emotions: Development and validation of Teacher Emotion Questionnaire (TEQ). Educational psychology, 38(3), 325-349. doi:10.1080/01443410.2017.1382682
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Kahveci, Ö. ve Demirel, F. (2004). Güdülenme ve öğrenme stratejileri ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 207-239.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Cansoy, R., Parlar, H. ve Kılınç, A. Ç. (2017). Teacher self-efficacy as a predictor of burnout. International Online Journal of Educational Sciences, 9(1), 141-155. doi:10.15345/iojes.2017.01.011
• Carton, A. ve Fruchart, E. (2014). Sources of stress, coping strategies, emotional experience: Effects of the level of experience in primary school teachers in France. Educational Review, 66(2), 245-262. doi:10.1080/00131911.2013.769937
• Çelik, O. T. ve Üstüner, M. (2018). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri ile yaşam doyumları arasındaki ilişki. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, UBEK-2018, 41-60. doi:10.30831/akukeg.421820
• Çetinkaya, H. ve Ordu, A. (2017). Okul yöneticilerinin toksik (zehirli) liderlik davranışları ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 15-28. doi:10.30794/pausbed.414612
• Chang, M. L. (2009). An appraisal perspective of teacher burnout: Examining the emotional work of teachers. Educational Psychology Review, 21(3), 193-218. doi:10.1007/s10648-009-9106-y
• Chen, J. (2020). Refining the teacher emotion model: Evidence from a review of literature published between 1985 and 2019. Cambridge Journal of Education. doi:10.1080/0305764X.2020.1831440
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing/İş yerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Collie, R. J., Shapka, J. D. ve Perry, N. E. (2011). Predicting teacher commitment: The impact of school climate and social-emotional learning. Psychology in the Schools, 48(10), 1034-1048. doi:10.1002/pits.20611
• Collins, R. (2004). Interaction ritual chains. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Çoruk, A. (2016). İdari personelin duygusal iklime yönelik algıları (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi örneği). Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-17.
• De Rivera, J. H. (1986) The “objective-behavioral” environment of Isidor Chei. Environment and Behavior, 18, 95-108.
• De Rivera, J. H. (1992). Emotional climate: Social structure and emotional dynamics. In: Strongman K. T. (Ed.) International Review of Studies on Emotions, Vol. 2. (pp.197-218). London: John Wiley & Sons.
• De Rivera, J. H. ve Paez, D. (2007). Emotional climate, human security and cultures of peace. Journal of Social Issues, 63, 235-253.
• Demir, S. (2018). Okul yöneticisinin kullandığı motivasyonel dilin öğretmen tükenmişliğindeki rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1038-1050. doi:10.17860/mersinefd.44198
• Demir, S. (2019). Lider-üye etkileşiminin öğretmen stres, tükenmişlik ve depresyonu üzerindeki rolü. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 291-304. doi:10.12984/egeefd.512319
• Demircioğlu Sarı, A. (2013). Ahlaki imgelem ile örgütün duygusal iklimi arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Dilekçi, Ü. ve Sezgin-Nartgün, Ş. (2019). Adaptation of teachers’instructional emotions scale to turkish culture and revision and descriptive analysis of the scale. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(1), 51-118. doi:10.14527/kuey.2019.002
• Doğanay, B. (2019). The relationship between perceived ethical climate and teacher burnout. (Yayınlanmamış doktora tezi). Middle East Technical University The Department of Educational Sciences, Ankara.
• Durukan, H. (2003). Yönetimde insan ilişkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 277-284.
• Elmas, B. (2019). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyi ile örgüt kültürü arasındaki ilişki: İstanbul ili Küçükçekmece ilçesi örneği (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erdemoğlu Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erkutlu, H. (2012). Impact of psychological hardiness and self-monitoring on teacher burnout. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 186-197.
• Evans, L. (2000). The effects of educational change on morale, job satisfaction and motivation. Journal of Educational Change, 1(2), 173-192. doi:10.1023/A:1010020008141
• Fakiroğlu, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin sınıf içi disiplin yaklaşımlarına yönelik algıları ile sınıfın duygusal iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Toros Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Fernet, C., Gagné, M. ve Austin, S. (2010). When does quality of relationships with coworkers predict burnout over time? The moderating role of work motivation. Journal of Organizational Behavior, 31(8), 1163-1180. doi:10.1002/job.673
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Los Angeles: Sage Publications.
• Ford, T. G., Olsen, J., Khojasteh, J., Ware, J. ve Urick, A. (2019). The effects of leader support for teacher psychological needs on teacher burnout, commitment, and intent to leave. Journal of Educational Administration, 57(6), 615-634. doi:10.1108/JEA-09-2018-0185
• Fraser, B. J., McLure, F. I. ve Koul, R. B. (2020). Assessing classroom emotional climate in STEM classrooms: Developing and validating a questionnaire. Learning Environments Research, 24, 1-21. doi:10.1007/s10984-020-09316-z
• Frenzel, A. C. ve Stephens, E. J. (2013). Emotions. In N. C. Hall, & T. G. Emotion (Eds.), Motivation, and Self-Regulation: A Handbook for Teachers (pp.1-56). Bingley: Emerald Publishing.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn- out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
• Friedman-Krauss, A. H., Raver, C. C., Morris, P. A. ve Jones, S. M. (2014). The role of classroomlevel child behavior problems in predicting preschool teacher stress and classroom emotional climate. Early Education and Development, 25(4), 530-552. doi:10.1080/10409289.2013.817030
• Friesen, D. ve Sarros, J. C. (1989). Sources of burnout among educators. Journal of Organizational Behavior, 10(2), 179-188.
• Girgin, G. ve Baysal, A. (2005). Tükenmişlik sendromuna bir örnek: Zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4, 172-187.
• Göçer Şahin, S., İlhan Beyaztaş, D. ve Bostancı, Y. (2020). Öğretmen duygu ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 40(1), 1-22.
• Good, N. (2015). Creating a positive emotional climate in an elementary school classroom (Yayınlanmamış doktora tezi). Dominican University of California, San Rafael.
• Grayson, J. L. ve Alvarez, H. K. (2008). School climate factors relating to teacher burnout: A mediator model. Teaching and teacher education, 24(5), 1349-1363. doi:10.1016/j.tate.2007.06.005
• Gülertekin, S. (2013). Duygu iklimi ve liderlik tarzının işten ayrılma niyetine etkileri: Alanya’daki turizm işletmelerine yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Güneş, Ç. ve Uysal, H. H. (2019). The relationship between teacher burnout and organizational socialization among English language teachers. Dil ve Dilbilimi Çalışmaları Dergisi, 15(1), 339-361.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe-yöntem-analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hall-Kenyon, K. M., Bullough, R. V., MacKay, K. L. ve Marshall, E. E. (2014). Preschool teacher well-being: A review of the literature. Early Childhood Education Journal, 42(3), 153-162. doi:10.1007/s10643-013-0595-4
• Harvey, S. T., Evans, I. M., Hill, R. V. J., Henricksen, A. ve Bimler, D. (2016). Warming the emotional climate of the classroom: Can teachers' social-emotional skills change? The International Journal of Emotional Education, 8(2), 70-87.
• Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi (Çev. Ed: S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Hubel, G. S., Davies, F., Goodrum, N. M., Schmarder, K. M., Schnake, K. ve Moreland, A. D. (2020). Adverse childhood experiences among early care and education teachers: Prevalence and associations with observed quality of classroom social and emotional climate. Children and youth services review, 111. doi:10.1016/j.childyouth.2020.104877
• Hurren, B. L. (2006). The effects of principals’ humor on teachers’ job satisfaction. Educationnal Studies, 32(4), 373-385. doi:10.1080/03055690600850321
• Ilies, R., Huth, M., Ryan, A. M. ve Dimotakis, N. (2015). Explaining the links between workload, distress, and work–family conflict among school employees: Physical, cognitive, and emotional fatigue. Journal of Educational Psychology, 107(4), 1-14. doi:10.1037/edu0000029
• İnce, B. N. ve Şahin A. E. (2015). Maslach tükenmişlik envanteri-eğitimci formu’nu Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(2), 385-399.
• Jensen, M. T. ve Solheim, O. J. (2020). Exploring associations between supervisory support, teacher burnout and classroom emotional climate: the moderating role of pupil teacher ratio. Educational Psychology, 40(3), 367-388. doi:10.1080/01443410.2019.1673881
• Johnson, B. ve Christensen, L. (2014). Nicel, nitel ve karma araştırma (Çev. Ed.: S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Karaboğa, Y. (2014). Yönetici ve öğretmenlerin ortaöğretim okullarındaki disiplin sorunlarına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karagöz, Y. (2016). Spss ve Amos23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karagöz, Y. (2017). Spss ve Amos uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kelchtermans, G. (2005). Teachers’ emotions in educational reforms: Selfunderstanding, vulnerable commitment and micropolitical literacy. Teaching and Teacher Education, 21(8), 995- 1006. doi:10.1016/j.tate.2005.06.009
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için Spss uygulamalı istatistik. Ankara: Edge Akademi.
• Kim, M. S. ve Lee, J. H. (2017). Structural relationship between social support, job stress, and child care teachers' burnout. Journal of the Korea Convergence Society, 8(10), 281-294. doi:10.15207/ JKCS.2017.8.10.281
• Korkutan, T. B. ve Tekin, U. (2017). Meslek lisesi öğretmenlerinin tükenmişlikleri ve mesleki doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 49-78.
• Koyutürk, N. (2014). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Küçükaltan, D. (2009). Turizm işletmelerinde örgütsel tükenmişlik (Ed.: Zeyyat Sabuncuoğlu). Turizm işletmelerinde örgütsel davranış. Bursa: MKM Yayıncılık.
• Lee, R. T. ve Ashforth, B. E. (1993). A further examination of managerial burnout: Toward an integrated model. Journal of Organizational Behavior, 14(1), 3-20.
• Limon, İ. ve Sezgin-Nartgün, Ş. (2021). Eğitim politikaları bağlamında öğretmenlerin moral yitimi düzeylerinin incelenmesi. İ. Aydın (Ed.), Prof. Dr. Ali Balcı’ya Armağan içinde (ss. 339-355). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Lüleci, C. ve Çoruk A. (2018). The relationship between morale and job satisfaction of teachers in elementary and secondary schools. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 13(1), 45-70. doi:10.29329/epasr.2018.137.3
• Mahmoodi- Shahrebabaki, M. (2018). Teacher burnout. The TESOL Encyclopedia of English Language Teaching, 1-8. doi:10.1002/9781118784235.eelt0964
• Maraşlı, M. (2005). Bazı özelliklerine ve öğrenilmiş güçlülük düzeylerine göre lise öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 23, 27-33.
• März, V. ve Kelchtermans, G. (2013). Sense-making and structure in teachers' reception of educational reform: A case study on statistics in the mathematics curriculum. Teaching and Teacher Education, 29(1), 13-24. doi:10.1016/j.tate.2012.08.004
• Maslach, C. (2003). Job burnout new directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
• Maslach, C. ve Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: Recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103-111.
• Maslach, C., Jackson, S. E. ve Leiter, M. P. (2010). Maslach burnout inventory manual. mindgarden.com. adresinden 02.04.2021 tarihinde alınmıştır.
• Meirovich, G. (2012). Creating a favorable emotional climate in the classroom. The International Journal of Management Education, 10(3), 169-177. doi:10.1016/j.ijme.2012.06.001
• Mérida-López, S. ve Extremera, N. (2017). Emotional intelligence and teacher burnout: A systematic review. International Journal of Educational Research, 85, 121-130. doi:10.1016/j.ijer.2017.07.006
• Oplatka, I. ve Arar, K. (2019). A call to study educator emotion as a contextualized phenomenon. In I. Oplatka & K. Arar (Eds.), Emotion Management and Feelings in Teaching and Educational Leadership (pp. 9-24). Bingley, UK: Emerald Publishing.
• Ortony, A. ve Turner, T. J. (1990). What's basic about basic emotions? Psychological Review, 97(3), 315–331.
• Özgür Güler, E. ve Veysikarani, D. (2019). Tükenmişlik ve iş doyumunun akademisyenler üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(3), 829-848.
• Öztürk, E. (2020). Duygu yönetim becerileri ile duygusal emek davranışlarının okulun duygusal iklimi üzerindeki etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Öztürk, E. ve Özan, M. B. (2019). Validity and reliability of the school’s emotional climate scale. Advances in Language and Literary Studies, 10(6), 161-167. doi:10.7575/aiac.alls.v.10n.6p.161
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. Ed.: M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Pekrun, R. (2009). Emotions at school. In K. R. Wenzel, & A. Wigfield (Eds.), Handbook of Motivation at School (pp. 575–604). New York: Routledge/Taylor & Francis Group.
• Polatcan, M., Cansoy, R. ve Kılınç, A. Ç. (2020). Examining empirical studies on teacher burnout: A systematic review. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 858-873. doi:10.16986/HUJE.2019054890
• Rafaeli, A. ve Worline, M. (2001). Individual emotion in work organization. Social Science Information, 40, 95-123.
• Rajendran, N., Watt, H. M. ve Richardson, P. W. (2020). Teacher burnout and turnover intent. The Australian Educational Researcher, 47(3), 477-500.
• Reyes, M. R., Brackett, M. A., Rivers, S. E., White, M. ve Salovey, P. (2012). Classroom emotional climate, student engagement, and academic achievement. Journal of educational psychology, 104(3), 700-712. doi:10.1037/a0027268
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış (Çev. Ed.: İ. Erdem). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Rodrigues, C. D., Chaves, L. B. ve Carlotto, M. S. (2010). Burnout syndrome in preschool teachers. Interaçao em Psicologia, 14(2), 197-204.
• Rucinski, C. L. (2015). Teacher-child relationships, classroom emotional climate, and elementary students' social-emotional and academic development (Yayınlanmamış doktora tezi). Fordham University, New York.
• Ruiz, J. I. (2007). Emotional climate in organizations: Applications in Latin American prisons. Journal of Social Issues, 63(2), 289-306.
• Sarros, J. C. ve Sarros, A. M. (1987). Predictor of teacher burnout. The Journal of Educational Administration, 25(2), 216-230.
• Sarros, J. C. ve Sarros, A. M. (1992). Social support and teacher burnout. Journal of Educational Administration, 30(1), 55-69.
• Scherer, K. R. ve Tran, V. (2003). Effects of emotion on the process of organizational learning. In M. Dierkes, A. Berthoin Antal, J. Child, & I. Nonaka (Eds.) Handbook of Organizational Learning and Knowledge (pp. 369-392). New York: Oxford University Press.
• Şencan, D. (2019). Sınıf öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisan tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Shen, B., McCaughtry, N., Martin, J., Garn, A., Kulik, N. ve Fahlman, M. (2015). The relationship between teacher burnout and student motivation. British Journal of Educational Psychology, 85(4), 519-532. doi:10.1111/bjep.12089
• Shorosh, S. ve Berkovich, I. (2020). The relationships between workgroup emotional climate and teachers’ burnout and coping style. Research Papers in Education, 1-17. doi:10.1080/02671522. 2020.1836516
• Singh, K. (2007). Quantitative social research methods. Sage Publications: New Delhi.
• Skaalvik, E. M. ve Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and teacher education, 26(4), 1059-1069. doi:10.1016/j.tate.2009.11.001
• Soba, M., Babayiğit, A. ve Demir, E. (2017). Yaşam doyumu ve tükenmişlik; Öğretmenler üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 269-286. doi:10.20875/makusobed.323873
• Spector, P. E. (2006). Industrial and organizational psychology: Research and practice. John Wiley & Sons Inc.
• Titrek, O. (2007). IQ’dan EQ’ya: Duyguları zekice yönetme. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Tobin, K., Ritchie, S. M., Oakley, J. L., Mergard, V. ve Hudson, P. (2013). Relationships between emotional climate and the fluency of classroom interactions. Learning Environments Research, 16(1), 71-89. doi:10.1007/s10984-013-9125-y
• Tortop, N. (1999). Personel yönetimi. Ankara: Yargı Yayınları.
• Toytok, E. (2013). Öğretmenlerin duygusal zekâ yeterliklerini sınıf yönetimi sürecinde kullanma düzeyleri: Sakarya ili örneği. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1(1), 27-43.
• Tran, V. (1998). The role of the emotional climate in learning organisations. The Learning Organization, 5(2), 99-103.
• Tümkaya, S. (2000). İlkokul öğretmenlerindeki denetim odağı ve tükenmişlikle ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 61-68.
• Turner, J. H. (2007). Humanemotions: Asociological theory. London: Routledge.
• Washington, E. ve Zandvakili, E. (2019). The emotional climate scale: Understanding emotions, context and justice. Journal of Education and Learning, 8(1), 21-28. doi:10.5539/jel.v8n1p21
• Worthington, R. L. ve Whittaker, T. A. (2006). Scale development research a content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838.doi:10.1177/0011000006288127
• Yıldırım, G. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin meslekten tükenmişlik ve psikolojik yılmazlık düzeyi ilişkisi. Turkish Studies, 11(14), 811-826. doi:10.7827/TurkishStudies.9722
• Yılmaz, K. (2020). Türkiye’de eğitim örgütlerinde yapılan tükenmişlik konulu makaleler ile ilgili bir meta değerlendirme. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 119-136. doi:10.30900/ kafkasegt.730282
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y., Guner, M. ve Sen, B. (2015). The relationship between teachers’ emotional labor and burnout level. Eurasian Journal of Educational Research, 59, 75-90. doi:10.14689/ejer.2015.59.5
• Yılmaz, S, Yazıcı, N. ve Yazıcı, H. (2014). Öğretmen ve yönetici öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(24), 135-157. doi:10.11611/JMER357
• Yüksel, H. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri, öz yeterlik inançları ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya