KENTSEL SİYASET LİTERATÜRÜNÜN TÜRKİYE YAZIMINDAKİ SERÜVENİ: POLİTİK EKONOMİ VE KURUMSALCI YAKLAŞIMLARIN ELEŞTİREL BİR DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2019, Sayı: 32, 147 - 182, 01.12.2019

Osman Savaşkan Çiğdem Aksu Çam

Öz

Bu makale, Türkiye’de 2000 sonrası artan kentsel siyaset çalışmalarını gelişmiş ve geç sanayileşmiş ülkelerle ilgili uluslararası literatürü göz önünde bulundurarak, iki ana yaklaşım temelinde analiz etmektedir. Türkiye’deki politik ekonomi temelli yaklaşımlar, neoliberalizm, kentsel kriz, devletlerin yeniden ölçeklendirilmesi gibi teorik bağlamlardan yola çıkarak özellikle büyükşehirlerdeki kentsel dönüşüm, özelleştirme, soylulaştırma, kamu-özel sektör işbirlikleri gibi konulara odaklanmıştır. Türkiye’nin tarihsel özgün koşullarının ve kentsel siyaseti şekillendiren aktörler arasındaki güç ilişkilerinin öneminin altını çizen bu çalışmalarda genel vurgu kapitalizmin neoliberal aşamasındaki genel eğilimlerine yapılmıştır. Merkezi ve yerel yönetimler arasında değişen güç ilişkileri, büyükşehir belediye sistemi, belediye meclisleri, yerel yönetişim mekanizmaları gibi temalarsa, kentsel siyasetin kurumsal mimarisini çalışanlar tarafından ele alınır. Bu literatürde de kurumları, formel yapılarının ötesinde enformel ilişki ağları, normlar, güç ilişkileri ve tarihsel arka planıyla ele alan çalışmalar zayıf kalmıştır. Bu makale, Türkiye’deki kentsel siyaset literatürünü, geç sanayileşmiş ülkelerle ilgili politik ekonomi yönelimli güncel araştırmaları ve Türkiye’de gecekondulaşma çalışmalarının mirasını göz önünde bulundurarak tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Siyaset, Politik Ekonomi, Neoliberalizm, Kurumsalcılık, Gecekondu

THE JOURNEY OF URBAN POLITICS LITERATURE IN TURKEY: A CRITICAL ANALYSIS OF POLITICAL ECONOMY AND INSTITUTIONALIST APPROACHES

Öz

This article analyzes the urban politics literature in Turkey after 2000 on the basis of two main approaches, by engaging with different studies of urban politics in both developed and late industrializing countries. The political economy approach widely focuses on themes like urban transformation, gentrification, and public-private partnership in metropolitan cities, basing on theoretical frameworks of neoliberalism, urban crises, and state rescaling. This literature underlines the importance of historical conditions peculiar to Turkey in shaping of urban spaces and power relations among political actors and primary emphasis remains on general trends of capitalism during its neoliberal phase. Secondly, scholars studying the institutional architecture of urban politics focus on themes, such as the reconfiguration of intergovernmental power relations, structure of the metropolitan municipal system, municipal councils, and local governance mechanisms. This literature however misses studies considering institutions as informal relationship networks, norms and power relations beyond their formal structures and taking historical background in consideration. This article aims at discussing the urban politics literature in Turkey by engaging with the recent political economy based studies on late industrializing countries and legacy of gecekondu studies in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Urban Politics, Political Economy, Neoliberalism, Institutionalism, Gecekondu

Kaynakça

• Aksu Çam, Çiğdem, Yerelleşme ve Yerel İktidar: Edirne Alan Çalışması, Beta, İstanbul 2012.
• Arıkboğa, Erbay, “Büyükşehir Belediye Meclislerindeki Temsil Adaletsizliğinin Coğrafi ve Siyasi Görünümleri”, Siyasal Bilimler Dergisi, C. 2, S. 2, 2014, s. 35-61.
• Arıkboğa, Erbay, “Yerel Yönetimlerde Temsil ve Kadın Üyeler: Kadın Adayların Önündeki Görünmez Engeller”, Türk İdare Dergisi, S. 463-464, 2009, s. 15-43.
• Aydıner, Tolga, “Pseudo Bir Kavram Olarak Yerel”, Memleket Siyaset Yönetim, C. 14, S.31, 2019, s. 53-92.
• Ataöv, Anlı ve Ayda Eraydın, “Different Forms of Governance: Responses of Two Metropolitan Regions in Turkey to State Restructuring”, Urban Affairs Review, C. 47, S.1, 2011, s. 84-128.
• Balaban, Osman, “Neoliberal Yeniden Yapılanmanın Türkiye Kentleşmesine Bir Diğer Armağanı: Kentsel Dönüşümde Güncelin Gerisinde Kalmak”, İstanbul: Müstesna Şehrin İstisna Hali (Ed. Ayşe Çavdar ve Pelin Tan), Sel, İstanbul 2013, s. 51-78.
• Bartu Candan, Ayfer ve Biray Kolluoğlu, “Emerging Spaces of Neoliberalism: A Gated Town and a Public Housing Project in Istanbul”, New Perspectives on Turkey, S. 39, 2008, s. 5-46.
• Bartu Candan, Ayfer ve Cenk Özbay (Ed.) Yeni İstanbul Çalışmaları: Sınırlar, Mücadeleler, Açılımlar, 2. Baskı, Metis, İstanbul 2019.
• Bayırbağ, Mustafa K. ve Mehmet Penpecioğlu, “Urban Crisis: Limits to Governance of Alienation”, Urban Studies, C. 54, S. 9, 2017, s. 2056-2071.
• Bayırbağ, Mustafa K., “Continuity and Change in Public Policy: Redistribution, Exclusion and State Rescaling in Turkey”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 37, S. 4, 2013, s. 1123-1146.
• Bayırbağ, Mustafa K., “Local Entrepreneurialism and State Re-scaling in Turkey”, Urban Studies, C. 47, S. 2, 2010, s. 363-385.
• Bengtsson, Bo, “Housing Politics and Political Science”, Sage Handbook of Housing Studies, (Ed. David F. Clapham, William A. V. Clark ve Kenneth Gibb), Sage, London 2012, s. 206-230.
• Bezmez, Dikmen, “The Politics of Urban Waterfront Regeneration: The Case of Haliç (Golden Horn), Istanbul”, International Journal of Urban and Regional Research”, C. 32, S. 4, 2008, s. 815-840.
• Boran, Behice, Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1945.
• Brenner, Neil, “Theses on Urbanization”, Public Culture, C. 25, S. 1, 2013 s. 85- 114.
• Brenner, Neil, New State Spaces: Urban Governance and the Rescaling of Statehood, Oxford, Oxford ve New York 2004.
• Brenner, Neil, Jamie Peck ve Nik Theodore, “Variegated Neoliberalization: Geographies, Modalities, Pathways”, Global Networks, C. 10, S. 2, 2010, s. 182-222.
• Brenner, Neil ve Nik Theodore, “Cities and Geographies of Actually Existing Neoliberalism”, Antipode, C. 34, S. 3, 2002, s. 349-379.
• Buğra, Ayşe ve Osman Savaşkan, Türkiye’de Yeni Kapitalizm: Siyaset, Din ve İş Dünyası, (Çev. Bülent Doğan), 3. Baskı, İletişim, İstanbul 2015.
• Buğra, Ayşe (1998), “The Immoral Economy of Housing in Turkey”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 22 S. 2, 1998, s. 303-317.
• Bunnell, Tim, “Antecedent Cities and Inter-referencing Effects: Learning from and Extending beyond Critiques of Neoliberalism” Urban Studies, C. 52, S. 11, 2015, s. 1983-2000.
• Castells, Manuel, The Urban Question: A Marxist Approach, Edward Arnold, Londra 1977.
• Cengiz, Kurtuluş, Yav İşte Fabrikalaşak: Anadolu Sermayesinin Oluşumu: Kayseri-Hacılar Örneği, İletişim, İstanbul 2013.
• Collier, Ruth Berins ve David Collier, Shaping the Political Arena: Critical Junctures, the Labor Movement, and Regime Dynamics in Latin America, University of Notre Dame, Indiana 2002.
• Çelenk, Ayşe Aslıhan, “Europeanization and Administrative Reform: The Case of Turkey”, Mediterranean Politics, C. 14, S. 1, 2009, s. 41-60.
• Çınar, Tayfun, Can Umut Çiner ve Ozan Zengin, Büyükşehir Yönetimi Bütünleştirme Süreci, TODAİE, Ankara 2009.
• Çitci, Oya, Yerel Yönetimlerde Temsil. Belediye Örneği, TODAİE, Ankara 1989.
• Çiner, Can Umut ve Ozan Zengin, “Türkiye’de Belediye Sisteminin 2000’li Yıllarda Yeniden Yapılandırılması: Demokrasi ve Etkinlik Açısından Bir Değerlendirme”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 37, S. 3, 2019, s. 439-470.
• Dahl, Robert, Who Governs?: Democracy and Power in the American City, Yale University, New Haven 1961.
• Davies, Jonathan S., “Conjuncture or Disjuncture? An Institutionalist Analysis of Local Regeneration Partnerships in the UK”, International Journal of Urban and Regional Research, C.28, S. 3, 2004, s. 501-734.
• Davies, Jonathan S. ve David L. Imbroscio (Ed.), Theories of Urban Politics, Sage, Los Angeles 2009.
• Davies, Jonathan S. ve Jessica Trounstine, “Urban Politics and the New Institutionalism”, The Oxford Handbook of Urban Politics, (Ed. John, Peter, Karen Mossberger ve Susan E. Clarke), Oxford University, New York 2012, s. 51-70.
• Demiroğlu Topal, Elif ve Muhammet Erdal Okutan, “Büyükşehir Belediye Meclisinin Yapısı, İşleyişi ve Yerel Demokrasi: İstanbul Örneği”, Yerel Demokrasi Sorunsalı. Büyükşehir Belediye Meclisleri Yapısı ve İşleyişi, (Ed.
• Pınar, Semerci Uyan), Bilgi Üniversitesi, İstanbul 2015, s. 205-221.
• Deniz, Mehmet Baki, “Kent Hakkı Tartışması Etrafında Türkiye’de Kentsel Toplumsal Hareketler: İstanbul Başıbüyük ve Ankara Dikmen Vadisi Örnekleri”, Türkiye’nin Büyük Dönüşümü: Ayşe Buğra’ya Armağan, (Ed. Osman Savaşkan ve Mehmet Ertan), İletişim, İstanbul 2018, s. 175-195.
• Doğan, Sevinç, Mahalledeki AKP: Parti İşleyişi, Taban Mobilizasyonu ve Siyasal Yabancılaşma, 5. Baskı, İletişim, İstanbul 2019.
• Doğan, Ali Ekber, Eğreti Kamusallık: Kayseri Örneğinde İslamcı Belediyecilik, İletişim, İstanbul 2007.
• Eder, Mine ve Özlem Öz, “Rendering Istanbul’s Periodic Bazaars Invisible: Reflections on Urban Transformations and Contested Spaces”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 36, S. 2, 2012, s. 297-314.
• Erder, Sema, Nihal İncioğlu ve Pınar Uyan Semerci, “Büyükşehir Belediye Meclislerinin Yapısı, İşleyişi ve Yerel Demokrasi: Genel Değerlendirme”, Yerel Demokrasi Sorunsalı: Büyükşehir Belediye Meclisleri Yapısı ve İşleyişi (Ed. Semerci, Pınar Uyan), Bilgi Üniversitesi, İstanbul 2015, s. 273-283.
• Erder, Sema ve Nihal İncioğlu, Türkiye’de Yerel Politikanın Yükselişi, 2. Baskı, Bilgi Üniversitesi, İstanbul 2008.
• Erder, Sema, İstanbul Bir Kervansaray (Mı?): Göç Yazıları, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul 2015. Erder, Sema, Ümraniye: İstanbul’a Bir Kent Kondu, İletişim, İstanbul 1996.
• Erensü, Sinan ve Ozan Karaman, “The Work of a Few Trees: Gezi, Politics and Space”, International Journal of Urban and Regional Research, C.41, S.1, 2017, s. 19-36.
• Falleti, Tulia G., Decentralization and Subnational Politics in Latin America, Cambridge University, New York 2010.
• Friedmann, John, “The World City Hypothesis”, Development and Change, C. 17, S. 1, 1986, s. 69-83.
• Genç, Fırat, “Kent Çalışmaları ve Antropoloji”, Kültür Denen Şey: Antropolojik Yaklaşımlar (Ed. Ayfer Bartu Candan ve Cenk Özbay), Metis, İstanbul 2018, s. 102-125.
• Gençay, Mahir, Gecekondu Problemi, İmar ve İskan Bakanlığı, Ankara 1962.
• Goldfrank, Benjamin ve Andrew Schrank, “Municipal Neoliberalism and Municipal Socialism: Urban Political Economy in Latin America”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 33, S. 2, 2009, s. 443-462.
• Gough, Jamie, “Changing Scales and Changing Class Relations: Variety and Contradiction in the Politics of Scale”, Political Geography, C. 23, S. 2, 2004, s. 185-211.
• Göymen, Korel, Türkiye’de Yerel Yönetişim ve Yerel Kalkınma, Boyut, İstanbul 2010.
• Göymen, Korel, “Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Yönetişim: Gereksinmeler, Önermeler, Yönelimler”, Çağdaş Yerel Yönetimler, C. 9, S. 2, 2000, s. 3- 13.
• Güler, Birgül Ayman, Yeni Sağ ve Devletin Değişimi: Yapısal Uyarlama Politikaları 1980-1995, 3. Baskı, İmge, Ankara 2016.
• Güneş-Ayata, Ayşe, “Kasabada Politika ve Politikacı”, Toplum ve Bilim, C. 50, 1990, s. 97-110.
• Güneş-Ayata, Ayşe, “Gecekondularda Kimlik Sorunu, Dayanışma Örüntüleri ve Hemşehrilik“, Toplum ve Bilim, C. 51, 1991, s. 89-101.
• Güneş-Ayata, Ayşe, CHP (Örgüt ve İdeoloji), Gündoğan, Ankara 1992.
• Gürakar, Esra, Kayırma Ekonomisi: AKP Döneminde Kamu İhaleleri, 3. Baskı, İletişim, İstanbul 2019.
• Gürcan, Efe Can ve Efe Paker (Ed.), Challenging Neoliberalism at Turkey’s Gezi Park. From Private Discontent to Collective Class Action, Palgrave Macmillan, New York 2015.
• Hall, Peter A. ve Rosemary C. R. Taylor, “Political Science and the Three New Institutionalisms”, Political Studies, C. 44, S. 5, 1996, s. 936-957.
• Harvey, David, The Enigma of Capital and the Crisis of Capitalism, Profile, Londra 2010.
• Harvey, David, A Brief History of Neoliberalism, Oxford University Press, Oxford; New York 2005.
• Harvey, David, The Limits to Capital, The University of Chicago Press, Chicago 1984.
• Hemer, Oscar ve Hans-Ake Persson (Ed.), In the Aftermath of Gezi. From Social Movement to Social Change, Palgrave Macmillan, Cham 2017.
• Hunter, Floyd, Community Power Structure: A Study of Decision Makers, University of North Carolina Press, Chapel Hill 1953.
• Işık, Oğuz ve M. Melih Pınarcıoğlu, Nöbetleşe Yoksulluk: Sultanbeyli Örneği, 11. Baskı, İletişim, İstanbul 2018.
• Jessop, Bob, “Spatial Fixes, Temporal Fixes and Spatio-Temporal Fixes”, David Harvey: A Critical Reader (Ed. Noel Castree ve Derek Gregory), Blackwell, Oxford ve Malden 2006, s. 142-166.
• Jessop, Bob, “The Entrepreneurial City: Re-imaginig Localities, Re-designing Economic Governance, or Re-structuring Capital?”, Transforming Cities: New Spatial Divisions and Social Transformations, (Ed. Jewson, Nick ve Susanne MacGregor), Routledge, Londra, 1997, s. 28-41.
• Joppien, Charlotte , Municipal Politics in Turkey: Local Government and Party Organization, Routledge, Londra ve New York 2018.
• Kjaer, Anne Mette, “Governance and the Urban Bureaucracy”, Theories of Urban Politics, (Ed. Jonathan S. Davies ve David L. Imbroscio), Sage, Londra 2009, s. 137-152.
• Karaman, Ozan, “Urban Renewal in Istanbul: Reconfigured Spaces, Robotic Lives”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 37, S. 2, 2013, s. 715-733.
• Keleş, Ruşen, Kentleşme Politikası, 16. Baskı, İmge Kitapevi, Ankara 2018.
• Kemeny, Jim, From Public Housing to the Social Market. Rental Policy Strategies in Comparative Perspective, Routledge, Londra, New York 1995.
• Kennedy, Loraine, “State Restructuring and Emerging Patterns of Subnational Policy-making and Governance in China and India”, Environment and Planning C: Politics and Society, C. 35, S. 1, 2017, s. 6-24.
• Keyder, Çağlar ve Ayşe Öncü, “Globalization of a Third-World Metropolis: Istanbul in the 1980s”, Review: Fernand Braudel Center, C. 17, S. 3, 1994, s. 383-421.
• Keyder, Çağlar, “Capital City Resurgent: Istanbul since the 1980s”, New Perspectives on Turkey, C. 143, 2015, s. 177-186.
• Keyder, Çağlar, “Globalization and Social Exclusion in Istanbul”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 29, S. 1, 2005, s. 124-134.
• Keyder, Çağlar (Ed.), İstanbul: Küresel ile Yerel Arasında, (Çev.Sungur Savran), 4. Baskı, Metis, İstanbul 2013.
• Kıray, Mübeccel, Ereğli Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası, DPT, Ankara 1964.
• Kıray, Mübeccel, Kentleşme Yazıları, 3. Baskı, Bağlam, İstanbul 2007.
• Kili, Suna, Çayırhan: Bir Orta Anadolu Köyünde Toplumsal Değişme ve Siyasal Davranış, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul 1978.
• Klink, Jeroen, “Development Regimes, Scales and State Spatial Structuring: Change and Continuity in the Production of Urban Space in Metropolitan Rio de Janeiro” , International Journal of Urban and Regional Research, C. 37, S. 4, 2013, s. 1168-1187.
• Kurtoğlu, Ayça, Hemşehrilik ve Şehirde Siyaset: Keçiören Örneği, İletişim, İstanbul 2004. Kurtuluş, Hatice (Ed.), İstanbul’da Kentsel Ayrışma, 2. Baskı, Bağlam, İstanbul 2016.
• Kuyucu, Tuna ve Özlem Ünsal, “Urban Transformation as State-led Property Transfer: An Analysis of Two Cases of Urban Renewal in Istanbul”, Urban Studies, C. 47, S. 7, 2010, s. 1479-1499.
• Kuyucu, Tuna ve Didem Danış, “Similar Processes, Divergent Outcomes: A Comparative Analysis of Urban Redevelopment Projects in Three Turkish Cities”, Urban Affairs Review, C. 51, S. 3, 2015, s. 381-413.
• Kuyucu, Tuna, “Law, Property and Ambiguity: The Uses and Abuses of Legal Ambiguity in Remaking Istanbul’s Informal Settlements”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 38, S. 2, 2014, s. 609-627.
• Liu, Cathy Yang, “From Los Angeles to Shanghai: Testing the Applicability of Five Urban Paradigms”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 36, S. 6, 2012, s. 1127-1145.
• Logan, John R. ve Harvey L. Molotch, Urban Fortunes: The Political Economy of Place, University of California Press, Berkeley, CA 1987.
• Lowndes, Vivien , “New Institutionalism and Urban Politics”, Theories of Urban Politics, (Ed. Jonathan S. Davies ve David L. Imbroscio), Sage, Londra 2009, s. 91-105.
• Lowndes, Vivien, “Rescuing Aunt Sally: Taking Institutional Theory Seriously in Urban Politics”, Urban Studies, C. 38, S. 11, 2001, s. 1953-1971.
• Lowndes, Vivien ve Mark Roberts, Why Institutions Matter. The New Institutionalism in Political Science, Red Globe, Londra 2013.
• Mossberger, K., Susan E. Clarke ve Peter John (Ed.), The Oxford Handbook of Urban Politics, Oxford University Press, New York 2012.
• Ozankaya, Özer, Köyde Toplumsal Yapı ve Siyasal Kültür, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara 1971.
• Öncü, Ayşe (2010), “Narratives of Istanbul’s Otoman Heritage”, Spatial Conceptions of the Nation: Modernizing Geographies in Greece and Turkey, (Ed. Nikiforos Diamandouros, Thalia Dragonas ve Çağlar Keyder), I.B. Tauris, Londra 2010, s. 195-218.
• Öncü, Ayşe, “The Politics of the Urban Land Market in Turkey”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 12, S. 1, 1988, s. 38-64.
• Övgün, Barış, “Kamu Yönetimi Reformunda bir Açmaz: Yerelleşme mi, Merkezileşme mi?”, Mülkiye, C. 40, S. 3, 2016, s. 159-179.
• Özkırımlı, Umut (Ed.), The Making of a Protest Movement in Turkey. #occupygezi, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2014.
• Park, Bayee-Gyoon, “State Rescaling in Non-Western Contexts”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 37, S. 4, 2013, s. 1115-1122.
• Park, Bayee-Gyoon, Richard Chill Hill ve Asato Saito (Ed.), Locating Neoliberalism in East Asia: Neoliberalizing Spaces in Developmental States, Blackwell, Oxford ve Malden 2012.
• Peck, Jamie ve Adam Tickell, “Neoliberalizng Space”, Antipode, C. 34, S. 3, 2002, s. 380-404.
• Peters, B. Guy ve Jon Pierre, “Developments in Intergovernmental Relations: Towards Multi-level Governance” Policy & Politics, C. 29, S. 2, 2001, s. 131-135.
• Pierre, Jon, “Models of Urban Governance. The Institutional Dimension of Urban Politics”, Urban Affairs Review, C. 34, S. 3, 1999, s. 372-396.
• Post, Alison E., “Cities and Politics in the Developing World”, Annual Review of Political Science, C. 21, 2018, s. 115-133.
• Ren, Julie ve Jason Luger, “Comparative Urbanism and the ‘Asian City’: Implications for Research and Theory”, International Journal of Urban and Regional Research, C.3 9, S. 1, 2015, s. 145-156.
• Robinson, Jennifer, “Cities in a World of Cities: A Comparative Gesture”, International Journal of Urban and Regional Research, C. 35, S.1, 2011, s. 1- 23.
• Robinson, Jennifer, Ordinary Cities: Between Modernity and Develeopment, Routledge, Londra 2006. Roy, Ananya, “The 21st-Century Metropolis: New Geographies of Theory”, Regional Studies, C. 43, S. 6, 2009, s. 819-830.
• Roy, Ananya ve Aihwa Ong (Ed.), Worlding Cities: Asian Experiment and the Art of Being Global, Wiley-Blackwell, Chichester ve Malden 2011.
• Sassen, Saskia, The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton University Press, Princeton, N.J. 1991.
• Savaşkan, Osman, “Yerel Yönetimler ve Türkiye’de Hükümet ve İş Dünyası ilişkilerinin Değişen Dinamikleri: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Türkiye’nin Büyük Dönüşümü: Ayşe Buğra’ya Armağan, (Ed. Osman Savaşkan ve Mehmet Ertan), İletişim, İstanbul 2018, s. 99-124.
• Savaşkan, Osman, “2000 sonrası Türkiye’sinde Yerel Yönetimler Reform Süreci”, Toplum ve Bilim, S.141, 2017, s. 173-194.
• Schindler, Seth, “Towards a Paradigm of Southern Urbanism”, City, C. 21, S. 1, 2017, s. 47-64.
• Schüler, Harald, Türkiye’de Sosyal Demokrasi: Particilik, Hemşehrilik, Alevilik, (Çev. Yılmaz Tonbul), İletişim, İstanbul 1998.
• Semerci, Pınar Uyan (Ed.) Yerel Demokrasi Sorunsalı: Büyükşehir Belediye Meclisleri Yapısı ve İşleyişi, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2015.
• Smith, Neil, “New Globalism, New Urbanism: Gentrification as Global Urban Strategy”, Antipode, C. 34, S. 3, 2002, s. 427-450.
• Sorensen, Andre, “Taking Path Dependence Seriously. A Historical Institutionalist Research Agenda in Planning History”, Planning Perspectives, C. 30, S. 1, 2015, s. 17-38.
• Stone, Clarence N., Regime Politics: Governing Atlanta, 1946-1988, University Press of Kansas, Lawrence 1989.
• Şahin, Savaş Zafer, “The Urbanization Policy of Turkey: An Uneasy Symbiosis of Unimplemented Policy with Centralized Pragmatic Interventions”, Turkish Studies, C.20, S.4, s.599-618.
• Şahin, Savaş Zafer, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısından Bugüne Mekânsal Planlama Mevzuatı ve Uygulamalarının Dönüşümü ve Etkileri”, Memleket, Siyaset Yönetim, C. 12, S. 28, 2017, s. 53-80.
• Şengül, Tarık, “Gezi Başkaldırısı Ertesinde Kent Mekanı ve Siyasal Alanın Yeni Dinamikleri”, METU JFA, C. 34, S.1, 2015, s. 1-20.
• Şengül, Tarık, Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçleri Üzerine Yazılar, 2. Baskı, İmge, Ankara 2009.
• Şenyapılı, Tansı, Barakadan Gecekonduya: Ankara’da Kentsel Mekanın Dönüşümü, 2. Baskı, İletişim, İstanbul 2016.
• Tekeli, İlhan, Konut Sorununu Konut Sunum Biçimleriyle Düşünmek, Tarih Vakfı Yurt, İstanbul 2010.
• Tuğal, Cihan, “Resistance Everywhere: The Gezi revolt in Global Perspective”, New Perspectives on Turkey, C.49, 2013, s.157-172.
• Tuğal, Cihan, “The Greening of Istanbul”, New Left Review, C.51, S. Mayıs-Haziran, 2008, s. 65-80.
• Varol, Muharrem, Yerel Siyasetin Demokratikleşmesi, Gündoğan, Ankara 1989.
• White, Jenny, Türkiye’de İslamcı Kitle Seferberliği: Yerli Siyaset Üzerine Bir Araştırma, (Çev. Esen Türay), Oğlak, İstanbul 2007.
• Yalçın-Riollet, Melike, “Coproduction of Participation Policies in Turkey: The Making of City Councils”, Mediterranean Politics, C. 24, S. 3, 2019, s. 338-355.
• Yasa, İbrahim, Ankara’da Gecekondu Aileleri , Sağlık Bakanlığı, Ankara 1966. Yiftachel, Oren, “Theoretical Notes on ‘Gray Cities’: The Coming of Urban Apartheid”, Planning Theory, C. 8, S. 1, 2009a, s. 88-100.
• Yiftachel, Oren, “Critical Theory and ‘Gray Space’. Mobilization of Colonized”, City, C.13, S. 2-3, 2009b, s. 240-256.
• Yiğit Turan, Burcu, “Occupy Gezi Park. The Never-Ending Search for Democracy, Public Space, and Alternative City-Making”, City Unsilences. Urban Resistance and Public Space in the Age of Shrinking Democracy,(Ed. Jeffery Hou ve Sabine Knierbein), Routledge, New York 2017, s. 83-93.
• Yörük, Erdem ve Murat Yüksel, “Class and Politics in Turkey’s Gezi Protests”, New Left Review, C.89, S. Eylül-Ekim, 2014, s.103-123.
• Yörükhan, Turhan, Gecekondular ve Gecekondu Bölgelerinin Sosyo-Kültürel Özellikleri, İmar ve İskan Bakanlığı, Ankara 1968.