GİRİT VİLÂYET NİZAMNAMESİ

Year 2006, Issue: 2, 138 - 173, 31.12.2006

Cenk Reyhan

Abstract

Girit İsyanı, Yunan “megali idea”sının/büyük hayalinin gerçekleşmesi
sürecinin bir parçasıdır. Yunan İsyanı ve sonrasında (1821–1832) yapılan
bir dizi antlaşma ve protokol ile bağımsız Yunanistan’ın sınırları çizilse
de Mora Yarımadası ile sınırlı bu ülke megali ideanın sadece ilk aşaması
idi. Megali Idea açısından Rumların yaşadığı birçok bölge gibi Girit de
bu sınırların dışında kalmıştı. Hâlbuki aşama-aşama Ege Denizi’ne
egemen olunacak, Kuzeye doğru Teselya, Epir, Makedonya ve Trakya ele
geçirilerek Ege Denizi çevrilecek; sonraki aşamalarda, Güney’de Girit ve
öteki adalar alınarak Ege Denizi bir Helen gölü yapılacaktı. Sonrasında
Doğu Ege Adaları ve hatta Batı Anadolu kıyıları da zapt edilip Ege
Denizi tamamen Helen egemenliğine alınacaktı.157 İncelememizde, bu
sürecin, Girit örneğinde, Osmanlı Doğu Akdeniz’inde uygulanma
stratejisini oluşturan “Girit Vilâyet Nizamnamesi”ni yayımladık.

Keywords

vilayet nizamnamesi, Girit, Yunanistan

References

• Adıyeke, A. Nükhet, Osmanlı İmparatorluğu ve Girit Bunalımı (1896–1908), Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 2000.
• Dağlı, Yücel – Üçer, Cumhure, Tarih Çevirme Klavuzu, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, c. V.
• Dumont, Paul; “Tanzimat Dönemi: 1839–1878”, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, (Yay. Yön. Robert Mantran), (Çev. Server Tanilli), Cem Yayınları, İstanbul, 1995, c. II.
• “Girit Vilâyet Nizamnamesi” , Düstur, 1. Tertip, c.1, s. 652–687.
• Shaw, Stanford J. – Shaw, Ezel K., Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, Reform, Devrim ve Cumhuriyet: Modern Türkiye’nin Doğuşu: 1808-1975, (Çev. Mehmet Harmancı), e Yayınları, İstanbul, 1983, c. II.
• Şimşir, Bilâl, Ege Sorunu: Belgeler, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1976, c. I, s. XXIX.
• Ortaylı, İlber, Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahallî İdareleri: 1840–1880”, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 2000, s. 66.