Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE ve TÜTÜN REJİSİ

Yıl 2011, Sayı: 16, 116 - 150, 31.12.2011

Melda Yaman Öztürk Nuray Ertürk Keskin

Öz

Tütün Rejisi, Osmanlı kaynakları üzerindeki Avrupa kontrolünü açık bir statüye kavuşturan Duyunu Umumiye sistemi içinden doğan çok-uluslu bir yabancı sermaye yatırımıdır. Osmanlı Devleti’nde bir yandan yabancı sermaye yatırımları ve dış borçlar ile Osmanlı maliyesi Avrupa sermayesinin denetimi altına girerken, öbür yandan, tarımda meta üretiminin gelişmesine bağlı olarak tarımsal üretim gelişmiş ve genişlemiştir. Bir doğrudan yabancı sermaye yatırımı olarak Tütün Rejisi, Osmanlı’nın yabancı finans, sanayi ve ticaret sermayesiyle bağlarını güçlendirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tütün Rejisi Duyunu Umumiye Osmanlı Devleti doğrudan yabancı yatırımlar dış borçlar.

Kaynakça

  • Blaisdell, Donald C., Osmanlı İmparatorluğu’nda Avrupa Mali Denetimi: Osmanlı Duyunu Umumiye İdaresinin Anlamı, Kuruluşu ve Faaliyeti, Çev. Ali İhsan Dalgıç, İstanbul Matbaası, İstanbul, 1979.
  • Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Kitabevi, Anka- ra, 2003.
  • Dığıroğlu, Filiz, Trabzon Reji İdaresi 1883-1914, Osmanlı Bankası, Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul, 2007.
  • Doğruel, Fatma ve Doğruel, A. Suut, Osmanlı’dan Günümüze Tekel, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 2000.
  • du Velay, A., Türkiye Maliye Tarihi, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Neşriyatı, Ankara, 1978.
  • Düstur Birinci Tertip, Cilt V, 1 Kanunusani 1299 (1883), s. 607-701.
  • Ekinci, Mehmet Fatih, Türkiye’nin Mali İntiharı, Platin, Ankara, 2008.
  • Eldem, Vedat, Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1994.
  • Eldem, Edhem, Osmanlı Bankası Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2000.
  • Ferid, Hasan, Osmanlı’da Para ve Finansal Kredi, Cilt III – Bankacılık,
  • Hazırlayan Mehmet Hakan Sağlam, T.C. Başbakanlık Hazine Müste- şarlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, İstanbul, 2008.
  • Geyikdağı, V. Necla, Osmanlı Devleti’nde Yabancı Sermaye (1854-1914), Hil Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Güler, Birgül A., “Yönetimde Özerklik Sorunu: Duyunu Umumiyei Os- manlı Meclisi İdaresi 1881-1948”, Memleket Siyaset Yönetim, Mayıs 2006/1, s. 97-119.
  • Gürbüz, Ali Kemal “Osmanlı İmparatorluğu’nda Demiryollarının Rolü”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:2 Sayı:3 Yıl: 1999, s.169-193.
  • Issawi, Charles, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrup Ekonomisindeki Yeri (1600-1914): Bazı Gözlemler ve Sorunlar”, Osmanlı ve Dünya: Osmanlı Devleti ve Dünyadaki Yeri, (Ed. Kemal H. Karpat), Ufuk Ki- tapları, 2000, s. 157-169.
  • Karpat, Kemal, “The Transformation of the Ottoman State, 1789-1908”, International Journal of Middle East Studies, Vol.3, No:3, Jul. 1972, s. 243-281.
  • Kasaba, Reşat, Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi: On Doku- zuncu Yüzyıl, Çev. Kudret Emiroğlu, Belge Yayınları, İstanbul, 1993.
  • Kaynak, Muhteşem, “Osmanlı Ekonomisinin Dünya Ekonomisine Eklem- lenme Sürecinde Osmanlı Demiryollarına Bir Bakış” Yapıt Dergisi, Sayı 5, 1984, s.66-85.
  • Keskin, Nuray Ertürk, Türkiye’de Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenme- si, Tan Yayınları, Ankara, 2009.
  • Kurmuş, Orhan, Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, Savaş Yayınları, İstan- bul, 1982.
  • Marx, Karl ve Engels, Friedrich, Kapitalizm Öncesi Ekonomi Biçimleri, Çev. Mihri Belli, Sol Yayınları, 1977.
  • Morawitz, Charles, Türkiye Maliyesi, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayını, Ankara, 1978.
  • Noviçev, A.D., Osmanlı İmparatorluğu’nun Yarı Sömürgeleşmesi, Çev. Nabi Dinçer, Onur Yayınları, Ankara, 1979.
  • Oktar, Tiğinçe, Osmanlı Devletinde Reji Şirketi, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul, 1992.
  • Özdemir, Biltekin, Osmanlı Devleti Dış Borçları, Maliye Bakanlığı SGB, İkinci Baskı, Ankara, 2010.
  • Öztürk, Özgür, Türkiye’de Büyük Sermaye Grupları, Finans Kapitalin Oluşumu ve Gelişimi, Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul, 2010.
  • Özyüksel, Murat, “İkinci Meşrutiyet ve Osmanlı İmparatorluğu’nda Al- man-İngiliz Nüfuz Mücadelesi”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Der- gisi, No: 38, Mart 2008, s. 239-264.
  • Pamuk, Şevket, Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi (1820-1913), Yurt Yayınları, Ankara, 1984.
  • Pamuk, Şevket, 100 Soruda Osmanlı – Türkiye İktisadi Tarihi (1500- 1914), Gerçek Yayınevi, 1998.
  • Parvus Efendi, Türkiye’nin Mali Tutsaklığı, (Haz. Muammer Sencer), İleri Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Quataert, Donald, “Reji, Kaçakçılık ve Osmanlı Hükümeti”, Social Disintegration and Popular Resistance in the Ottoman Empire 1881- 1908 adlı kitabın ikinci bölümünü kısaltarak çeviren Mete Tunçay, Yapıt, No: 48, Şubat-Mart, 1984, s.68-85.
  • Quataert, Donald, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Tarımsal Gelişme”, Tan- zimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 6, İletişim Yayın- ları, İstanbul 1985 s. 1556-1562.
  • Şeni, Nora, “Finances Ottomanes et Figures Levantines”, l’Accession de la Turquie a la Civilisation Industrielle: Facteurs Internes et Externes, (Ed. Jacques Thobie ve Jean-Louis Bacqué-Grammont), İsis Yayımcılık, İstanbul, 1987, s.13-25.
  • Tengirşenk, Yusuf Kemal, “Tanzimat Devrinde Osmanlı Devleti’nin Harici Siyaseti”, Tanzimat I, Maarif Matbaası, İstanbul 1940, s. 289-320.
  • Tekeli, İlhan, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Mekan Organizasyonunun Evrimi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Bölgesel Politikasının Kökenleri”, Bölge Planlama Üzerine, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul 1972, s. 91-119.
  • Tekeli, İlhan, “Anadolu’da Kentsel Yaşantının Örgütlenmesinde Değişik Aşamalar”, Türkiye’de Kentleşme Yazıları, Turhan Kitabevi, Ankara, 1982, s.11-46.
  • Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim, Para ve Kredi Sisteminin Oluşumunda Bir Aşama – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, TC Merkez Bankası, Ankara, 1997.
  • Thobie, Jacques, “Les Banques Etrangeres a la Fin de l’Empire Ottoman”, Systeme Bancaire Turc et Réseaux Financiers Internationaux”, (Ed. Jacques Thobie ve Salgur Kançal), L’Harmattan, Paris, 1995, s.11-26. Thobie, Jacques, Intérêts et Impérialisme Français dans l’Empire Ottoman (1895 - 1914), Publications de la Sorbonne Imprimerie Nationale, Paris, 1977.
  • Toprak, Zafer, Türkiye’de “Milli İktisat” (1908-1918), Yurt Yayınları, Ankara, 1982.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi [BOA]
  • BOA: Y..A...RES./19 /56, 30.Ca.1300 (1883).
  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi [BCA]
  • BCA: 30.10.198.355.1/2341, 11 Nisan 1921.

Yıl 2011, Sayı: 16, 116 - 150, 31.12.2011

Melda Yaman Öztürk Nuray Ertürk Keskin

Öz

Anahtar Kelimeler

Tütün Rejisi Duyunu Umumiye Osmanlı Devleti doğrudan yabancı yatırımlar dış borçlar.

Kaynakça

  • Blaisdell, Donald C., Osmanlı İmparatorluğu’nda Avrupa Mali Denetimi: Osmanlı Duyunu Umumiye İdaresinin Anlamı, Kuruluşu ve Faaliyeti, Çev. Ali İhsan Dalgıç, İstanbul Matbaası, İstanbul, 1979.
  • Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Kitabevi, Anka- ra, 2003.
  • Dığıroğlu, Filiz, Trabzon Reji İdaresi 1883-1914, Osmanlı Bankası, Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul, 2007.
  • Doğruel, Fatma ve Doğruel, A. Suut, Osmanlı’dan Günümüze Tekel, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 2000.
  • du Velay, A., Türkiye Maliye Tarihi, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Neşriyatı, Ankara, 1978.
  • Düstur Birinci Tertip, Cilt V, 1 Kanunusani 1299 (1883), s. 607-701.
  • Ekinci, Mehmet Fatih, Türkiye’nin Mali İntiharı, Platin, Ankara, 2008.
  • Eldem, Vedat, Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1994.
  • Eldem, Edhem, Osmanlı Bankası Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2000.
  • Ferid, Hasan, Osmanlı’da Para ve Finansal Kredi, Cilt III – Bankacılık,
  • Hazırlayan Mehmet Hakan Sağlam, T.C. Başbakanlık Hazine Müste- şarlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, İstanbul, 2008.
  • Geyikdağı, V. Necla, Osmanlı Devleti’nde Yabancı Sermaye (1854-1914), Hil Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Güler, Birgül A., “Yönetimde Özerklik Sorunu: Duyunu Umumiyei Os- manlı Meclisi İdaresi 1881-1948”, Memleket Siyaset Yönetim, Mayıs 2006/1, s. 97-119.
  • Gürbüz, Ali Kemal “Osmanlı İmparatorluğu’nda Demiryollarının Rolü”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:2 Sayı:3 Yıl: 1999, s.169-193.
  • Issawi, Charles, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrup Ekonomisindeki Yeri (1600-1914): Bazı Gözlemler ve Sorunlar”, Osmanlı ve Dünya: Osmanlı Devleti ve Dünyadaki Yeri, (Ed. Kemal H. Karpat), Ufuk Ki- tapları, 2000, s. 157-169.
  • Karpat, Kemal, “The Transformation of the Ottoman State, 1789-1908”, International Journal of Middle East Studies, Vol.3, No:3, Jul. 1972, s. 243-281.
  • Kasaba, Reşat, Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi: On Doku- zuncu Yüzyıl, Çev. Kudret Emiroğlu, Belge Yayınları, İstanbul, 1993.
  • Kaynak, Muhteşem, “Osmanlı Ekonomisinin Dünya Ekonomisine Eklem- lenme Sürecinde Osmanlı Demiryollarına Bir Bakış” Yapıt Dergisi, Sayı 5, 1984, s.66-85.
  • Keskin, Nuray Ertürk, Türkiye’de Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenme- si, Tan Yayınları, Ankara, 2009.
  • Kurmuş, Orhan, Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, Savaş Yayınları, İstan- bul, 1982.
  • Marx, Karl ve Engels, Friedrich, Kapitalizm Öncesi Ekonomi Biçimleri, Çev. Mihri Belli, Sol Yayınları, 1977.
  • Morawitz, Charles, Türkiye Maliyesi, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayını, Ankara, 1978.
  • Noviçev, A.D., Osmanlı İmparatorluğu’nun Yarı Sömürgeleşmesi, Çev. Nabi Dinçer, Onur Yayınları, Ankara, 1979.
  • Oktar, Tiğinçe, Osmanlı Devletinde Reji Şirketi, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul, 1992.
  • Özdemir, Biltekin, Osmanlı Devleti Dış Borçları, Maliye Bakanlığı SGB, İkinci Baskı, Ankara, 2010.
  • Öztürk, Özgür, Türkiye’de Büyük Sermaye Grupları, Finans Kapitalin Oluşumu ve Gelişimi, Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul, 2010.
  • Özyüksel, Murat, “İkinci Meşrutiyet ve Osmanlı İmparatorluğu’nda Al- man-İngiliz Nüfuz Mücadelesi”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Der- gisi, No: 38, Mart 2008, s. 239-264.
  • Pamuk, Şevket, Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi (1820-1913), Yurt Yayınları, Ankara, 1984.
  • Pamuk, Şevket, 100 Soruda Osmanlı – Türkiye İktisadi Tarihi (1500- 1914), Gerçek Yayınevi, 1998.
  • Parvus Efendi, Türkiye’nin Mali Tutsaklığı, (Haz. Muammer Sencer), İleri Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Quataert, Donald, “Reji, Kaçakçılık ve Osmanlı Hükümeti”, Social Disintegration and Popular Resistance in the Ottoman Empire 1881- 1908 adlı kitabın ikinci bölümünü kısaltarak çeviren Mete Tunçay, Yapıt, No: 48, Şubat-Mart, 1984, s.68-85.
  • Quataert, Donald, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Tarımsal Gelişme”, Tan- zimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 6, İletişim Yayın- ları, İstanbul 1985 s. 1556-1562.
  • Şeni, Nora, “Finances Ottomanes et Figures Levantines”, l’Accession de la Turquie a la Civilisation Industrielle: Facteurs Internes et Externes, (Ed. Jacques Thobie ve Jean-Louis Bacqué-Grammont), İsis Yayımcılık, İstanbul, 1987, s.13-25.
  • Tengirşenk, Yusuf Kemal, “Tanzimat Devrinde Osmanlı Devleti’nin Harici Siyaseti”, Tanzimat I, Maarif Matbaası, İstanbul 1940, s. 289-320.
  • Tekeli, İlhan, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Mekan Organizasyonunun Evrimi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Bölgesel Politikasının Kökenleri”, Bölge Planlama Üzerine, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul 1972, s. 91-119.
  • Tekeli, İlhan, “Anadolu’da Kentsel Yaşantının Örgütlenmesinde Değişik Aşamalar”, Türkiye’de Kentleşme Yazıları, Turhan Kitabevi, Ankara, 1982, s.11-46.
  • Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim, Para ve Kredi Sisteminin Oluşumunda Bir Aşama – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, TC Merkez Bankası, Ankara, 1997.
  • Thobie, Jacques, “Les Banques Etrangeres a la Fin de l’Empire Ottoman”, Systeme Bancaire Turc et Réseaux Financiers Internationaux”, (Ed. Jacques Thobie ve Salgur Kançal), L’Harmattan, Paris, 1995, s.11-26. Thobie, Jacques, Intérêts et Impérialisme Français dans l’Empire Ottoman (1895 - 1914), Publications de la Sorbonne Imprimerie Nationale, Paris, 1977.
  • Toprak, Zafer, Türkiye’de “Milli İktisat” (1908-1918), Yurt Yayınları, Ankara, 1982.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi [BOA]
  • BOA: Y..A...RES./19 /56, 30.Ca.1300 (1883).
  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi [BCA]
  • BCA: 30.10.198.355.1/2341, 11 Nisan 1921.
Toplam 43 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kamu Yönetimi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Melda Yaman Öztürk Bu kişi benim

Nuray Ertürk Keskin Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2011
Yayımlandığı Sayı Yıl 2011 Sayı: 16

Kaynak Göster

APA Yaman Öztürk, M., & Ertürk Keskin, N. (2011). OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE ve TÜTÜN REJİSİ. Memleket Siyaset Yönetim, 6(16), 116-150.
AMA Yaman Öztürk M, Ertürk Keskin N. OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE ve TÜTÜN REJİSİ. Memleket Siyaset Yönetim. Aralık 2011;6(16):116-150.
Chicago Yaman Öztürk, Melda, ve Nuray Ertürk Keskin. “OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE Ve TÜTÜN REJİSİ”. Memleket Siyaset Yönetim 6, sy. 16 (Aralık 2011): 116-50.
EndNote Yaman Öztürk M, Ertürk Keskin N (01 Aralık 2011) OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE ve TÜTÜN REJİSİ. Memleket Siyaset Yönetim 6 16 116–150.
IEEE M. Yaman Öztürk ve N. Ertürk Keskin, “OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE ve TÜTÜN REJİSİ”, Memleket Siyaset Yönetim, c. 6, sy. 16, ss. 116–150, 2011.
ISNAD Yaman Öztürk, Melda - Ertürk Keskin, Nuray. “OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE Ve TÜTÜN REJİSİ”. Memleket Siyaset Yönetim 6/16 (Aralık 2011), 116-150.
JAMA Yaman Öztürk M, Ertürk Keskin N. OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE ve TÜTÜN REJİSİ. Memleket Siyaset Yönetim. 2011;6:116–150.
MLA Yaman Öztürk, Melda ve Nuray Ertürk Keskin. “OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE Ve TÜTÜN REJİSİ”. Memleket Siyaset Yönetim, c. 6, sy. 16, 2011, ss. 116-50.
Vancouver Yaman Öztürk M, Ertürk Keskin N. OSMANLI’DA YABANCI YATIRIMLAR DUYUNU UMUMİYE ve TÜTÜN REJİSİ. Memleket Siyaset Yönetim. 2011;6(16):116-50.