SADRİ MAKSUDİ ARSAL’IN DEVLET YAKLAŞIMI

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 41, 23 - 46, 19.04.2024

Borahan Günver

https://doi.org/10.56524/msydergi.1412780

Öz

Bu çalışma, Sadri Maksudi Arsal’ın günümüze ulaşan eserleri ve fikirleri üzerinden yapılan bir analiz ile Arsal’ın Genel Devlet Teorisi ve Türk Devlet Teorisi’ni ortaya koymayı amaçlamaktadır. Literatür taraması ile Arsal’ın günümüze ulaşan eserleri devlet merkezli bir analizden geçirilmiştir. Tarihi, hukuk ve devlet merkezli okuyan Arsal’ın geride bıraktığı eserler, gerek Genel Devlet Teorisi gerekse Türk Devlet Teorisi için zengin kaynaklardır. Türk Devlet Teorisi’ne ilişkin farklı dönemlendirmelere başvurmuş ve bu dönemlerin özelliklerini ve farklarını ortaya koymuştur. Devletin kökenine ilişkin kuramları ve devlet teorilerini ele almış, daha sonrasında kendi teorisini temellendirmiştir. Birden çok devlet tanımı ile zihnindeki devlet formunu belirginleştiren Arsal, devlet bilimi çalışmaları için hukuk dünyası gözünden çok önemli bir katkı sunmuştur. Arsal’ın eserleri üzerinden onun Genel Devlet Teorisi, Türk Devlet Teorisi ve devlet bilimine ilişkin katkılarını analiz edebilmek mümkündür. Çalışmalarında yalnızca “Türk yönetim geleneğinde Bizans etkisi” ve “Türk Devlet Teorisi’nde modernleşme dönemi” başlıkları eksiktir.

Anahtar Kelimeler

Sadri Maksudi Arsal, devlet, devlet teorisi, hukuk, yönetim

Kaynakça

• Arsal, Sadri Maksudi (1925), “Türk Tarihinin Telkinatı”, Türk Yurdu Mecmuası, 15 (1), s. 377-388.
• Arsal, Sadri Maksudi (1930a), “Beşer Tarihine Methal”. İnan, Afet (Der.), Türk Tarihinin Ana Hatları, (İstanbul: Devlet Matbaası): 5-47.
• Arsal, Sadri Maksudi (1930b), Türk Dili İçin, (Ankara: Türk Ocakları İlim ve Sanat Heyeti Neşriyatı).
• Arsal, Sadri Maksudi (1937), “Beşeriyet Tarihinde Devlet ve Hukuk Mefhumu ve Müesseselerinin İnkişafında Türk Irkının Rolü”, II. Türk Tarih Kongresinde Sunulan Bildiri, 20-25 Eylül 1937, https://www.ttk.gov.tr/kongreler/ii-turk-tarih-kongresi-20-25-eylul-1937-istanbul/ (04.05.2023).
• Arsal, Sadri Maksudi (1944a), Umumi Hukuk Tarihi (2. Basım), (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları).
• Arsal, Sadri Maksudi (1944b), Umumi Amme Hukuku Dersleri, (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları).
• Arsal, Sadri Maksudi (1945), “Farabi’nin Hukuk Felsefesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 10 (3-4), s. 620-634.
• Arsal, Sadri Maksudi (1948), “Eski Türklerde Soy-Oymak Teşkilâtının İstinat Ettiği Esaslarla Kadim Yunanlıların Genos-Fratria Teşkilâtında Ve Kadim .Romalıların Genscuria Teşkilâtında Olan Esasların Ayniyetine Dair”, IV. Türk Tarih Kongresinde Sunulan Bildiri, 10-14 Kasım 1948, https://www.ttk.gov.tr/kongreler/iv-turk-tarih-kongresi-10-14-kasim-1948-ankara/ (09.05.2023).
• Arsal, Sadri Maksudi (1975), Milliyetçilik Duygusunun Sosyolojik Esasları (3. Basım), (İstanbul: Ötüken Yayınevi).
• Arsal, Sadri Maksudi (2017), “Ankara Hukuk Mektebinin Tarihi Ehemmiyeti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası – Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı, 75 (1), s. 705-710.
• Arsal, Sadri Maksudi (2020), Türk Tarihi ve Hukuk (2. Basım), (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları).
• Beckwith, Christopher I. (2009), Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present, (Oxford: Princeton University Press).
• Birinci, Ali (2017), “Türk Hukuk Tarihçisi Sadri Maksudi’nin Hayat Hikayesi ve Eserleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası – Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı, 75 (1), s. 75-122.
• Gedikli, Fethi, Ali Adem Yörük ve Mahmud Esad Kalıpçı (2017), “Türk Hukuk Tarihi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası – Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı, 75 (1), s. 711-833.
• İnalcık, Halil (1966), “Kutadgu Bilig’de Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri”, Reşid Rahmeti Arat İçin, 39 (1), s. 259-271.
• Köprülü, Mehmet Fuat (1937), “Ortazaman Türk Hukukî Müesseseleri: İslâm Amme Hukukundan Ayrı Bir Türk Amme Hukuku Yok Mudur?”, https://belleten.gov.tr/tam-metin-pdf/552/tur (03.05.2023).
• Miftahov, Almaz (2003), “From Russia to Turkey: an Intellectual Biography of Sadri Maksudî Arsal (1878-1957)” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Ankara: Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Osmanoğlu, Karahasanoğlu, Cihan (2012), “Ömer Lütfi Barkan ve Türk Hukuk Tarihi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 70 (1), s. 413-439.
• Pultar, Gönül (2023), “Sadri Maksudi Arsal”, https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/sadri-maksudi-arsal-1878-1957/?pdf=3396 (10.04.2023).
• Topçu, Nurettin (1999), Yarınki Türkiye (5. Basım). (İstanbul: Dergâh Yayınları).
• Yörük, Ali Adem (2017a), “Milletlerin İntibahında Tarih ve Eski Edebiyatın Tesiri (Finler Ve Çekler)”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası – Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı, 75 (1), s. 685-703.
• Yörük, Ali Adem (2017b), “Sadri Maksudi Arsal İçin Bir Bibliyografya Denemesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası – Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı, 75 (1), s. 123-163.