TRANSFORMATION OF LABOR IN AGRICULTURE: "RURAL GHETTOS"

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 44, 73 - 98, 25.06.2025

Hasan Güler

https://doi.org/10.56524/msydergi.1524939

Öz

In the present study, the transformation of labor in agriculture within the Turkish context is evaluated in the light of the previous literature and current developments. The restructuring of rural areas as a result of neoliberal policies has led to a re-examination of the previous literature on peasantry. To this end, this study aims to understand the recent transformations in agriculture by taking into account the discussions on the agricultural issues. The main argument of this article is shaped around the conceptualization of "rural ghettos," which offers an alternative conceptualization to understand the current situation of rural Turkey. In this context, the analysis includes the conditions of producers, seasonal migrant agricultural workers, and immigrant workers who are the actors of rural social life. The main hypothesis of this study is that within the boundaries drawn by neoliberal policies, the peasantry somehow continues its existence at the expense of the devaluation of its labor, and that "rural ghettos," which constitute a socio-spatial exclusion practice in rural Turkey, enable new forms of relationships.

Anahtar Kelimeler

Turkey , Rural Ghettos , Agriculture , Migrants , Seasonal Migrant Agricultural Workers

TARIMDA EMEĞİN DÖNÜŞÜMÜ: “KIRSAL GETTOLAR”

Öz

Bu makalede, Türkiye bağlamı dikkate alınarak tarımda emeğin dönüşümü irdelenmiştir. Kırsalın neoliberal politikalar sonucunda yeniden yapılanması köylülük üzerine üretilen yazının sorgulanmasına neden olmaktadır. Bu çalışma, tarım sorunu üzerine yürütülen tartışmaları referans alarak son dönem tarımda ortaya çıkan dönüşümleri anlamaya yöneliktir. Makalenin temel tartışması, Türkiye kırının güncelini anlamada alternatif bir okuma önerisi sunan “kırsal gettolar” kavramsallaştırması etrafında şekillenmiştir. Bu bağlamda kırın toplumsal hayatının aktörleri olan üreticiler, mevsimlik gezici tarım işçileri ve göçmen işçilerin durumu analize dahil edilmiştir. Çalışmanın temel bulgusu, neoliberal politikaların çizdiği sınırların içinde köylülüğün bir şekilde yaşamını emeğinin değersizleşmesi pahasına sürdürdüğü ve Türkiye kırında sosyo-mekânsal bir dışlama pratiğini oluşturan “kırsal gettoların” yeni ilişki biçimlerini olanaklı kıldığıdır.

Anahtar Kelimeler

Mevsimlik Gezici Tarım İşçileri , Türkiye , Kırsal Gettolar , Tarım , Göçmenler

Kaynakça

• Albayrak, Leman (2021), “Pandemi Sürecinde Köye Dönüş; Kırsalın Ekonomik Ve Kültürel Yapısında Yaşanan Gelişmeler, Artvin Örneği” , Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı, s. 63-75.
• https://www.academia.edu/101324308/Pandemi_Sonrasinda_K%C3%B6ye_D %C3%B6n%C3%BC%C5%9F_Kirsalin_Ekonomi_k_Ve_K%C3%BClt%C3% BCrel_Yapisinda_Ya%C5%9Fanan_D%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BC mler_Artvi_n_%C3%96rne%C4%9Fi_?rhid=29341249127&swp=rr-rw-wc- 44426405.
• Akşit, Bahattin (2006), “Köy, Kırsal Kalkınma Ve Kırsal Hanehalkı Aile Araştırmaları: 1923-2002 Yılları Arası Eleştirel Bir Yazın Taraması”, Eraydın Ayda (Der.), Değişen Mekan: Meksansal Süreçlere İlişkin Tartışma ve Araştırmalara Toplu Bakış 1923-2003, (Ankara: Dost Yayınları): 123-163.
• Atalar, Tuğba (2015), “Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliğinin Tarihsel Süreci”, KaDergi, 1, s. 26-29. https://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/KA- Dergi/KaDergi_S1.pdf.
• Aydın, Zülküf (2016), “Çağdaş Tarım Sorunu ve Yeni Köylülük”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Gelişim Dergisi, 43, s. 43-63.
• Balandier, Romain ve Nicolas Duntze (2015), “Agriculture Et Migrations : De Nouveaux Travailleurs Pauvres En Milieu Rural, Pour, 225, s. 69-76.
• https://www.cairn.info/revue-pour-2015-1-page-69.htm?contenu=article Bernstein, Henry (2009), Tarımsal Değişimin Sınıfsal Dinamikleri, (İstanbul: Yordam Yayınları).
• Büke, Atakan ve Özgür Çetinkaya (2009), “Emek Yoğun Tarımsal Üretimin Mecburlar Ordusu: Türkiye’de Gezici Mevsimlik Tarım İşçileri”, Doğudan, 12, s. 54-68.
• Büke, Atakan (2011), “Kapitalizm, Azgelişmişlik ve Küreselleşme I-II”, Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik, (Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları), s. 45-97.
• Büke, Atakan (2019), “21. Yüzyılda Kapitalist Tarım-Gıda Sistemi ve Tarım/Köylü Sorunu Tartışmaları”, Praksis, 50, s. 123-148.
• Dedeoğlu, Beril (2016), “Türkiye’de Mevsimlik Tarımsal Üretimde Mevcut Durum Raporu Yabancı Göçmen İşçiler”, Kalkınma Atölyesi. https://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Cocuk- Haklari/Raporlar/TURKIYEDE-MEVSIMLIK-TARIMSAL-URETIMDE- YABANCI-GOCMEN-ISCILER-MEVCUT-DURUM-RAPORU.pdf.
• Dedeoğlu, Beril (2018), “Tarımsal Üretimde Göçmen İşçiler: Yoksulluk Nöbetinde Yoksulların Rekabetine”, Çalışma ve Toplum, 2018(1), s. 37-68.
• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2576171. Elmas-Yılmaz, Fatma ve Ayhan Kaya (2023), “Kırsal Bölgelerde Göçmenlerin İşgücü Piyasasına Katılımı ve Yerel Ekonomiye Etkisi: Karacabey Örneği”, Çalışma ve Toplum, 2023(2), s. 1123-1170. https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/3074763.
• Gürel, Burak (2015), “Türkiye’de Kırda Sınıf Mücadelelerinin Tarihsel Gelişimi”, Sungur Savran (Der.), Marksizm ve Sınıflar: Dünyada Ve Türkiye'de Sınıflar ve Mücadeleleri, (İstanbul: Yordam Yayınları): 303-385.
• Karaömerlioğlu, Asım (2006), Orada Bir Köy Var Uzakta: Erken Cumhuriyet Döneminde Köycü Söylem, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Kautsky, Karl (1988), The Agrarian Question (Translated By Pete Burges), (London: Zwan Publications).
• Keyder, Çağlar ve Zafer Yenal (2020), Bildiğimiz Tarımın Sonu: Küresel İktidar ve Köylülük, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Köymen, Oya (2008), Kapitalizm ve Köylülük: Ağalar, Üretenler ve Patronlar, (İstanbul: Yordam Yayınları).
• Lenin, Vlademir Ilyic. (1998). Tarım Sorunu Teorisi, (Çev. Süheyla Kaya ve İsmail Yarkın), (İstanbul: İnter Yayınları).
• Le monde (2022), Travail Détaché : L’entreprise Espagnole Terra Fecundis Condamnée À Payer Plus De 80 Millions D’euros Aux Organismes Sociaux Français, https://www.lemonde.fr/international/article/2022/06/10/travail- detache-l-entreprise-espagnole-terra-fecundis-condamnee-a-payer-plus-de-80- millions-d-euros-aux-organismes-sociaux-francais_6129710_3210.html
• Marx, Karl (2010), Louis Bonaparte’ın On Sekiz Brumaire’i, (Çev. Tanıl Bora), (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Marx, Karl ve Friedrich Engels (2018), Komünist Manifesto, (Çev. Tanıl Bora), (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Marx, Karl (2022), Fransa’da Sınıf Mücadeleleri: 1848-1850, (Çev. Erkin Özalp), (İstanbul: Yordam Yayınları).
• Melossi, Emilia (2021), “‘Ghetto Tomatoes’ And ‘Taxi Drivers’: The Exploitation And Control Of Sub-Saharan African Migrant Tomato Pickers in Puglia”, Southern Italy, Journal of Rural Studies, 88, s. 491–499. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0743016721001091.
• Orhan, Fatih ve Erdal Akpınar (2018), “Türkiye’de Mevsimlik Göçlere Bir Örnek: Gezici Tarım İşçiliği”, TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, (Ankara): 412-423. http://tucaum.ankara.edu.tr/wp- content/uploads/sites/280/2018/12/30.Y%C4%B1l.TamMetin30Fatih-Orhan- _Erdal-Akp%C4%B1nar2.pdf.
• Özkaya, Tayfun (2021a), “Tarımsal Kooperatiflerin Otonomi Yolunda Uzun Yürüyüşü: Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Örneği”, Meltem Dergisi, 10, s. 24-43.
• Özkaya, Tayfun vd. (2021b), Agroekoloji: Başka Bir Tarım Mümkün, Tayfun Özkaya, Mesut Yüce Yıldız, Fatih Özden, Umut Kocagöz (Der.), (İstanbul: Metis Yayınları).
• Özuğurlu, Metin (2011), Küçük Köylülüğe Sermaye Kapanı: Türkiye'de Tarım Çalışmaları ve Köylülük Üzerine Gözlemler, (İstanbul: Notabene Yayınları).
• Pelek, Deniz (2019), “La « Réfugiérisation De La Main-D’oeuvre » Agricole En Turquie : Le Cas Des Travailleurs Saisonniers Syriens”, Migrations Société, 177, s. 85-98. https://www.cairn.info/revue-migrations-societe-2019-3-page-85.htm.
• Pelek, Deniz (2020), “Kırsal Dönüşüm Sürecinde “Yeni Köylülük” Mü Yoksa “Yeni İşçilik” Mi Doğuyor?”, Toplum ve Bilim, 153, s. 105-126.
• Pelek, Deniz (2022), “Ethnic Residential Segregation Among Seasonal Migrant Workers: From Temporary Tents to New Rural Ghettos in Southern Turkey” , The Journal of Peasant Studies, 49 (1), s. 54-77. https://doi.org/10.1080/03066150.2020.1767077.
• Rye, Johan Fredrick (2018), “Labour Migrants and Rural Change: The “Mobility Transformation” Of Hitra/Frøya, Norway, 2005–2015”, Journal of Rural Studies, memleket Siyaset Yönetim (MSY), Cilt 20, Sayı 44, Haziran 2025,73-98. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0743016717302589.
• Saraçoğlu, Cenk ve Daniele Belanger (2019), “Türkiye’deki Suriyeli Mülteci İşçileri Konumlandırmak: Mekânsal Ayar, Sermaye ve Devlet”, Praksis, 51, s. 159-185.
• https://www.academia.edu/42153326/T%C3%BCrkiyedeki_Suriyeli_M%C3%. BClteci_%C4%B0%C5%9F%C3%A7ileri_Konumland%C4%B1rmak_Mek%C 3%A2nsal_Ayar_Sermaye_ve_Devlet.
• Uyar, Elif, Atakan Büke ve Ceren Eren (2017), “Kırsalın Emeği”, Ayrıntı Dergisi, https://ayrintidergi.com.tr/kirsalin-emegi/ Van der Ploeg, Jan Douwe (2008), The New Peasantries: Struggles For Autonomy And Sustainability In An Era Of Empire And Globalization, (London and Sterling: Earthscan).