Hindistan’da İslam İktisadı Literatürü

Year 2025, Volume: 1 Issue: 1, 1 - 29, 30.09.2025

Md Noorul Qamar

https://doi.org/10.36657/muamelat.1726596

Abstract

Bu çalışma, Hintli âlimlerin İslam iktisadı literatürüne yaptıkları erken dönem ilmî katkıları incelemeyi amaçlamaktadır. İslam düşüncesi tarihinde önemli bir yere sahip olan Hint Alt Kıtası’nın bu ilmî etkisi, zamanla İslam iktisadı alanına da yansımış; özellikle 20. yüzyılın ilk yarısında Hindistan’da gerçekleştirilen çalışmaların, İslam dünyasının genelindeki benzer girişimlerden daha erken bir dönemde ortaya çıktığı da görülmüştür. Ancak 20. yüzyılın ikinci yarısında bu öncülüğün aynı düzeyde devam ettirilmediği de anlaşılmaktadır. Literatürde, bu alanda kaleme alınan ilk eserin, geleneksel bir Hintli âlim olan Hifzurrahman Sivhârvî’ye ait olduğu ifade edilmektedir. Ayrıca, 1974 yılında Müslüman Üniversitesi'nde kabul edilen doktora tezinin, İslam iktisadının bağımsız bir bilim dalı olarak kurumsallaşmasına önemli katkılar sağladığı da belirtilmektedir. Bununla birlikte, Hintli bir iktisatçı tarafından yazılan Islam and Theory of Interest (Faiz Teorisi ve İslam) adlı eser, modern dönemde İslam iktisadına dair akademik çabaların bir diğer erken örneğini oluşturmaktadır. Günümüzde ise İslam iktisadı, Hindistan’da da tıpkı diğer İslam ülkelerinde olduğu gibi çeşitli üniversitelerde akademik bir disiplin olarak ele alınmakta; kamu ve özel kuruluşların desteğiyle bu alanda eğitim ve araştırma faaliyetleri yürütülmektedir. Tarihsel süreçte Hintli âlimler, İslam iktisadının teorik çerçevesinin oluşumu ve tanıtımı bağlamında öncü roller üstlenmişlerdir. Bu bağlamda söz konusu çalışma, kitap, makale, tez, çalıştay, ilmî toplantı, tebliğ ve sivil toplum faaliyetleriyle oluşan geniş literatürün tamamını kapsamak yerine, erken dönemde alana yapılan katkılara odaklanmakta ve bu katkıları kronolojik bir yaklaşımla ele almaktadır. Nitel araştırma yöntemiyle hazırlanan bu çalışmanın, Türkçe literatürdeki önemli bir boşluğu doldurmaya katkı sağlaması hedeflenmektedir.

Keywords

İslam Hukuku , Hintli Âlimler , Hint Alt Kıtası , İslam İktisadı Literatürü , İslam İktisadı Eğitimi

Islamic Economics Literature in India

Abstract

This study aims to examine the early scholarly contributions of Indian scholars to the literature on Islamic economics. The Indian Subcontinent, which has held a prominent place in the history of Islamic thought, has also influenced the development of Islamic economics. Notably, during the first half of the 20th century, works produced in India appeared earlier than similar initiatives in many other parts of the Islamic world; however, this pioneering role was not maintained at the same level in the second half of the century. Moreover, according to existing literature, the first work in this field was written by the traditional Indian scholar Hifzur Rahman Seoharwi. In addition, a doctoral dissertation completed in 1974 at Aligarh Muslim University played an important role in institutionalizing Islamic economics as an independent academic discipline. Similarly, the book Islam and Theory of Interest, authored by an Indian economist, represents one of the earliest examples of modern academic engagement with Islamic economic theory and its practical implications. Currently, Islamic economics is recognized as a distinct academic discipline at several universities in India, as it is in other Muslim-majority countries. With the support of both public and private institutions, education and research in this field continue to grow, encompassing topics such as finance, banking, and socio-economic development. Historically, Indian scholars have played a pioneering role in shaping the theoretical foundations of Islamic economics and in promoting its broader dissemination. In this context, the present study does not aim to provide a comprehensive review of all literature, including books, articles, theses, workshops, academic meetings, and civil society initiatives. Instead, it focuses specifically on early contributions, which are examined in chronological order. Using qualitative research methods, the study seeks to address a gap in Turkish academic literature and thus contribute to a clearer understanding of the intellectual development and foundational contributions of Indian scholarship during the early period of Islamic economics.

Keywords

Islamic Law , Indian Scholars , Indian Subcontinent , Islamic Economic Literature , Islamic Economic Education

References

• Abdul Kadir, Muahmmed. “Maʿaşiyât per İbn Haldun key Hayalât”. Maârif 50/6 (1942).
• Abdul Kadir, Muhammed. “The Social and Political Ideas of Ibn Khaldun”. Journal of Political Sciences 3/2 (1941).
• Abdürrezzâk, Muhammed. “İslâmî Kanun-ı Verâset ki Hususiyât”. Maârif.
• Ahmed, Evsaf. “Contemporary Practices of Islamic Financing Techniques”. Cidde: IRTI/IDB, 1993.
• Ahmed, Mahfûz. “Distributive Justice and Fiscal and Monetery Economics in Islam”. Monetary and Fiscal Economics. Cidde: ICRIE, Kral Abdül Aziz Üniversitesi, 1982.
• Ahsen, Şefik. Review of Journals and Publishing Houses in the Field of Islamic Economics and Finance. İstanbul: Research Center for Islamic Economics (IKAM), 2019.
• Azmi, Sabahuddin. Abu Yusuf Contribution to the Theory of Public Finance. b. y: Muslüman Üniversitesi, M.Phil, 1995.
• Bag siraj, Mohammad Ghous Ikhtiyaruddin. Islamic Financial Institutions in India: Progress, Problems and Prospects. Cidde: IERC, 2003.
• Biograhy of Bahadur Yar Jung. “Muhammed Bahadur Yâr Han”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://www.bahaduryarjung.org/biographies.php
• Farîdî, Fazlurrahman. Aspects of Islamic Economics and the Economy of Indian Muslims. Delhi: Genuine Publication, 1993.
• Farîdî, Fazlurrahman. Essays in Islamic Economic Analysis. Delhi: Genuine Publication, 1991.
• Farîdî, Fazlurrahman. Islamic Principles of Business Organisation and Management. Delhi: Qazi Publishers, 1995.
• Farîdî, zlurrahman. The Principles of Islamic Economics and the State of Indian Economy. Aligarh: Indian Associationfor Islamic Economics, 1995.
• Ganevrî, Fazlurrahman. Ticaretî Sûd Tarihî aôr Fıkhî Nokta-yı Nazar sey. Aligarh: Muslim University, 1967.
• Gilânî, Seyyid Munazir Ahsen. İslâmî Maʿaşiyât. Keraçi: Şeyh Şevket Ali and Sense, 1947.
• H. Abdürrekîb. Hindustan meny İslâmî Maʿâşiyât aôr Mâliyât mevânîʿ aôr mevâkîʿ. Delhi: Indian Centre For Islamic Finance, 2018.
• Hamîdullah, Muhammed. “Encümenhâyı Karzayı bisûdî”. Maârif 53/3 (1944).
• Han, Cavid Ahmed. Islamic Economics and Finance. London: Mansell Publishing Limited, 1955.
• Hasan, Zübeyr. “Distributional Equlity in Islam”. Distributing Justice and need fulfilment in an Islamic Economy. ed. Münevver İkbal. İslâmâbâd: IIIE, 1986.
• ICIF. “Indian Association for Islamic Economics Bulletins”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://icif.org.in/activities.php?event=ei&id=144
• ICIF. “Services”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://icif.org.in/service.php
• Indian Center For Islamic Finance (ICIF). “Islamic Economics Bulletin”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://icif.org.in/institutions.php
• Institute of Objective Studies (IOS). “Seminars, Workshops, Symposia and Orientation Programmes 1986-1996”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://oldwebsite.iosworld.org/psemi.htm
• International Quran News Agency (IQNA). “ICIF Launched Special Website on Islamic Finance”. iqna.ir. World. Erişim 01 Ağustos 2025. https://iqna.ir/en/news/1931407/icif-launched-special-website-on-islamic-finance
• Islamic Fiqh Academy India (IFA). “Seminars at a Glance”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://www.ifa-india.org/fiqhi-seminars/ifa-seminars-at-a-glance.html
• İslâhî, Abdul Azim. “‘The Genesis of Islamic Economics’ Revisited”. Islamic Economic Studies 23/2 (2015). https://doi.org/10.12816/0015019
• İslâhî, Abdul Azim. “İslâmî Maʿâşiyât ke İrtikâ meyn Muʿâsır Hindustân ka Hisse”. Sehmahî Tahkikat-ı İslâmî 16/1 (1997).
• İslâhî, Abdul Azim. “Thirty Years of Research in the History of Islamic Economic Thought: Assessment and Future Directions”. IERC. https://www.researchgate.net/publication/46445666_Thirty_years_of_research_in_the_history_of_Islamic_economic_thoughtAssessment_and_future_directions
• İslâhî, Abdul Azim. Economic Concept of Ibn Taimiyah. Leicester: Islamic Foundation, 1988.
• İslâhî, Abdul Azim. History of Economic Thought in Islam: A Bibliography. Cidde: CRIE, 1996.
• Jamiatul Falah. “History & Mission”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://jamiatulfalah.org/
• Kannaiah, Desti. “Growth of Islamic banking in India: discriminant analysis approach”. Banks and Bank Systems 12/4 (2017). http://dx.doi.org/10.21511/bbs.12(4-1).2017.06
• Khan, Muhammad Akram. Islamic Economics: Annotated Sources in English and Urdu. Leicester: Islamic Foundation, 1983.
• King Abdulaziz University (KAU). “English Publications for Islamic Economics Institute”. Islamic Economics Institute. Erişim 01 Ağustos 2025. https://iei.kau.edu.sa/Pages-E-EnglishPublications.aspx
• King Abdulaziz University (KAU). “The First International Conference on Islamic Economics”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://iei.kau.edu.sa/Pages-E-ListConference1.aspx
• King Faisal Prize. “Professor Mohammad Najatullah Siddiqui”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://kingfaisalprize.org/professor-mohammad-najatullah-siddiqui/
• Kureyşî, Anver İkbal. Islam and Theory of Inetrest. Lahor: Sh. M. Ashraf, 1946.
• Lalivâla, Câfer Hüseyin. “Inflation in Muslim Countries: Implication for an Islamic Economy”. Monetary and Fiscal Economics. ed. Muhammed Arif. Cidde: ICRIE, Kral Abdül Aziz Üniversitesi, 1982.
• Madrasatul Islah, an Overview. “About Madrasatul Islah”. Erişim 01 Ağustos 2025. https://madrasatulislah.org/about-madrasatul-islah/
• Mukharjî, Badel. “A Macro Model of the Islamic Tax System”. Indian Economic Review 15/1 (1980). https://www.jstor.org/stable/29793279
• Mukharjî, Badel. Theory of Growth of a Firm in Zero Interest Rate Economy. Cidde: ICRIE, Kral Abdül Aziz Üniversitesi, 1984.
• Nair, Manoj R. “With No Official Nod for Halal Funds, Money Scams Arise”. Hindustan Times. 23 Haziran 2019. Erişim 01 Ağustos 2025. https://www.hindustantimes.com/mumbai-news/with-no-official-nod-for-halal-funds-money-scams-arise/story-EjvskYNwO03H14XLzeZeyJ.html
• Necmül Hasan. Social security system of Islam, with special reference to Zakah. Cidde: ICRIE, Kral Abdül Aziz Üniversitesi, 1984.
• Nedvî Mesûd, Alem. İştirakiyyet aôr İslam. Keraçi: Mektebe Çirâge Râh, 1949.
• Nedvî, Abdüsselâm. “Tahrîm-i Sûd”. Maârif 14/1-3 (1924).
• Nezîr, Ahmed. “Usûl-i Taksim-i Devlet”. Maârif 14/2 (1924).
• Rızvî, Sayyid Zahid Kayser. “İslam Meny Devletü İflâs ka Tevazun”. Burhan 12/2 (1944).
• Rüfet, Seyyid Mubarizuddîn. “Maʿaşiyât per İbn Haldun key Hayalât”. Maârif 40/1,2 (1937).
• Sıddîkî, Muhammed Mazharuddîn. Hegel, Marks aôr Nizâm-i İslam. Pethân Kot, Hindistan: Tercümanu’l-Kuran Darüsselâm, 1943.
• Sıddîkî, Muhammed Necâtullah. Gayr Sûdî Bankârî. Lahor: slamic Publications, 1969.
• Sıddîkî, Muhammed Necatullah. Insurance İslâmî Maʿîşet Meny. Delhi: Islam and Modern Age Society, 1975.
• Sıddîkî, Muhammed Necâtullah. İslam ka Nazarye Milkiyet. Lahor: Islamic Publications, 1968.
• Sıddîkî, Muhammed Necâtullah. Muslim Economic Thinking: A Survey of Contemporary Literature. United Kingdom: The Islamic Foundation, 1981.
• Sıddîkî, Muhammed Necâtullah. Recent Work on History of Economic Thought in Islam: A Survey. Cidde: ICRIE, 1982.
• Sıddîkî, Necâtullah. “Introduction”. Islamic Concept of Ibn Taimiyah. 13-22. Leicester: Islamic Foundation, 1988.
• Sivhârvî, Muhammed Hifzurrahman. İslam ka İktisadî Nizâm. Delhi: Nedvetü’l-Müsennefîn, 1942.
• Şemsî, Seyyid Müğniyüddîn. “Tahrîk-i Sosyalizm per İk Nazar”. Burhan 3/2,5 (1939).
• Tabakoğlu, Ahmet. “Bir İlim Olarak İslam İktisadı”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 16 (2010).
• Yusufuddîn, Muhammed. İslam key Maʿaşî Nazaryât. Haydarâbâd/Dekken: Matba İbrahimiyye, 1950.