Abstract
İstanbul’da Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde 100 milyonun üzerinde
belge vardır. Bu belgelerin 50 milyona yakını muhasebe ile ilgilidir. Bu
muhasebe belgeleri dört grupta topaklanabilmektedir. Bunlardan ilki, devletin
günlük muhasebe kayıtlarının yürütüldüğü muhasebe sisteminin defter ve
belgeleridir, bunlar günlük defter, bilgi aktarma belgesi ve büyük defter
hesabı niteliği taşıyan yardımcı defterlerdir. İkinci grup belgeyi, muhasebe
raporları oluşturmaktadır. Bunlar olağan raporlar ve özel raporlar olarak ikiye
ayrılmaktadır. İlk grubu oluşturan raporlar, devlet muhasebe düzeninin aylık
ve yıllık verilerinin ortaya konulması amacı ile hazırlanan raporlardan oluşur,
yıllık gelir ve giderin ana başlıkları itibarı ile sıralandığı yıllık kesin hesap
raporu gibi. Özel raporlar ise, tahsilâtta gecikme, yolsuzluk incelemesi, ihbar
üzerine yapılan denetme raporları gibi özel amaçlı raporlardır.
Sözü edilen günlük muhasebe sisteminde olsun, raporlarda olsun,
tüm kayıtlarda merdiven yöntemi denilen, devlet muhasebe yöntemi
kullanılmıştır. Bu yöntem kullanılırken çoğunlukla siyakat yazı ve
rakamlarından yararlanıldığını da belirtmek uygun olacaktır. Başbakanlık
Osmanlı Arşivinde merdiven yönteminin kullanıldığı bir de vakıf muhasebesi
örneklerinin bulunduğunu da ortaya koymak gerekir.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki muhasebe belgeleri, sadece
Türk muhasebe düşüncesini değil, beş yüz yıl boyunca Ortadoğu muhasebe
kültürünü de ortaya koyacak öneme sahiptir. Ve dünyanın en büyük muhasebe
tarihi arşivlerinden birisidir
Abstract
More than 100 million documents exist in Prime Ministry Ottoman
Archive in Istanbul. Approximately 50 million of these documents are related
to accounting. Mentioned accounting documents can be classified in four
groups. First of these are, books and documents of accounting system by
which the daily accounting records of government are enforced, and these
are day book, conveying information document and ledgers attributed book
of final entry. Accounting reports composes the second group documents.
These are classified into the groups of regular reports and special reports.
Reports mentioned in the first group consists of reports prepared with the
aim of demonstrating the government accounting order’s monthly and annual
data, such as annual definite account report in which annual income and
expenditure are listed in consideration of main headings. Special reports are
special-purpose reports such as lag in collection, investigation of corruption
and auditing reports arranged on the notice of.
In all records, both in mentioned daily accounting system, and reports,
government accounting method which is called stairs method is used. It will
be appropriate to denote that, while the method is using, siyaqat writings
and numerals are commonly used. It is needed to demonstrate that in Prime
Ministry Ottoman Archive, there are also examples of foundation accounting
in which stairs method is used.
The accounting documents in Prime Ministry Ottoman Archive is
important for demonstrating not only Turkish accounting thought, but also
Middle East accouting culture of five century, and is one of the biggest
accounting history archives of the world.
Details
| Other ID | JA66EN38FM |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | July 1, 2013 |
| Published in Issue | Year 2013 Issue: 5 - Issue: 5 |