Abstract
Türk muhasebe düşüncesinin doğuşu eskidir. Muhasebe mesleğinin
doğuşu ise Osmanlı devlet muhasebesinde olmuştur. Devlet muhasebesi, bir
örgüt olarak muhasebe mesleğini asırlar boyu geliştirmiştir. Tanzimat sonrası,
batılılaşma çabaları başlayınca, XIX. yüzyılın ikinci yarısında çift yanlı
kayıt yöntemi Türkiye’ye gelmiş ve batıdaki sanayi derimine paralel olarak
kurulan sanayi işletmeleri vasıtası ile işletmeciliğe dayalı muhasebe mesleği
doğmaya başlamıştır. XX. Yüzyılın başlarındaki savaşlar nedeni ile bu
doğrultudaki gelişmesini ve olgunlaşma sürecini tamamlayamadan muhasebe
mesleğini, Cumhuriyet dönemi devralmıştır. Cumhuriyet’i kuranların beyan
usulüne dayalı, muhasebe kayıtlarındaki bilgilerden vergi almaya başlamaları
muhasebe – vergi birlikteliğini, başka bir deyişle vergicilik ağırlıklı muhasebe
mesleğinin gelişmesi ortamını yaratmış ve bu durum bütün yüzyıl boyunca
devam etmiştir. Cumhuriyet dönemi, kayıt düzenini muhasebe mesleğinin
geliştirdiği, denetimi devletin üstlendiği bir dönem olmuştur.
Cumhuriyet’in başlangıcında karma ekonomi modeli, 1950
sonrası liberal iktisat politikaları işletme sayısını sürekli olarak artırmış ve
muhasebeci ihtiyacı da sürekli olarak artış göstermiştir. Yükseköğretim bu
ihtiyacı karşılamak için, işletme eğitimine giderek daha fazla önem vermeye
başlamıştır. Bütün bunlar muhasebe mesleğinde hızlı bir gelişmeyi ortaya
çıkarmış, Maliye Bakanlığı’nın 1950’lerin ortalarında başlayan mesleği yasal
düzenlemeye kavuşturma çabaları 1980’li yıllarda yoğunlaşmış ve nihayet
1989 yılı ortalarında 3568 sayılı yasa kabul edilerek yürürlüğe girmiştir.
Yüzyıl boyunca muhasebe mesleğindeki gelişmeler alt yapıyı hazır
duruma getirdiğinden, yasanın yürürlüğe girmesi ile hızlı ve başarılı bir
odalaşma süreci başlamıştır. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler
Odası, 1990 yılı ortalarında, Türkiye’nin en büyük odası olarak kurulmuştur.
Oda aradan geçen 22 yıl içinde Türkiye’nin en büyük muhasebe meslek
odası olma özelliğini korurken, dünyanın da sayılı meslek odalarından birisi
konumuna gelmiştir. Kurulduğunda 8.972 olan üye sayısı 2012’de 31.941’e
ulaşmıştır. Stajyerler ile birlikte oda, 40.000 dolayında meslek mensubuna
hizmet verir duruma gelmiştir.
İSMMMO’ nun üye yapısında 2004-2005 yıllarında değişimler
oluşmaya başlanmış, bir yandan kadın üye sayısı artarken, bir yandan da odaya
üye olan bağımlı çalışanlar sayısı hızlı bir artış gösterme eğilimine girmiştir.
Bu artışların, bir yandan odanın kaliteli hizmet vermesinden yararlanmak
isteyen meslek mensuplarının fazlalaşmasından, bir yandan da İstanbul’un
tarihi muhasebe mesleği kültürü ve birikiminden kaynaklandığını belirtmek
gerekmektedir. Bu değişimde kuşkusuz, İstanbul meslek odasının, yasal
organları yanında, oluşturduğu başarılı istişare organlarının ileriyi gören ve
oda faaliyetleriyle ilgili planların alt yapısını oluşturan çalışmalarının büyük
payı olduğunu belirtmek uygun olacaktır.
Abstract
The emergence of Turkish accounting thought has a long history.
The emergence of accounting profession has taken place in Ottoman state
accounting. State accounting has developed the profession of accounting as
an organization for centuries. Following the reformation period, with the
start of efforts for Westernization, double-sided registry method has arrived at
Turkey in the second half of XIXth century and the profession of accounting
based on enterprise management has started to emerge through the industrial
enterprises which were found in line with the industrial revolution in the
west. The accounting profession which could not manage to complete its
development and process of becoming in line with this direction due to wars
at the beginning of 20th century was taken over by the Republic period The
fact that the founders of the republic started to get taxes based on declaration
and on the information in accounting records has created the environment
for the development of accounting profession mostly based on tax collection,
which means a union between accounting and tax, and this situation has
continued for the whole century. The republic period has been a period in
which the registry system was developed by accounting profession, where the
inspection task was undertaken by the state.
The mixed economy model which was implemented at the beginning
of the Republic period and the liberal economic policies following 1950 have
continuously increased the number of enterprises, which was accompanied by
a continuous increase in the need for accountants. The higher education has
started to put more emphasis on management training in order to meet this
need. All these developments lead to a rapid development in the accounting
profession and the efforts of the Ministry of Finance to provide for a legal
regulation for the profession which started in the midst of 1950s were
intensified in 1980s, and the law No. 3568 has been adopted and entered into
force in the midst of 1989.
Since the developments during the history in accounting profession
made the infrastructure ready, a fast and successful period of focusing has
started with the entering into force of the law. Istanbul Chamber of Certified
Public Accountants was established as the biggest chamber of Turkey in the
middle of 1990.
During the 22 years that have passed since then the chamber has kept
its position as the biggest professional chamber for accountants in Turkey,
and it has also become one of the leading professional chambers in the world.
Number of members which was 8.972 at the establishment reached to 31.941
in 2012. The chamber is now serving around 40.000 professionals including
the interns.
Changes have started to take place in the membership structure of
ISMMMO in 2004 – 2005; whereas the number of women members increased
on one hand, there was a trend of rapid increase in the number of professionals
who were the members of the chamber. Itshould be noted that these increases
are mainly due to the increase in the number of professionals who want to
benefit from the advantage that the chamber offers as providing a high quality
service, and also to the culture and accumulation of accounting profession of
Istanbul. It should worth noting that this change also has references to the
actions of Istanbul professional chamber, including both its legal organs as
well as successful consultancy organs, which have a good prospect for the
future and generate the infrastructure of the relevant plants with the activities
of the chamber.
Details
| Other ID | JA45KA44NK |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | July 1, 2013 |
| Published in Issue | Year 2013 Issue: 5 - Issue: 5 |