ADALET VE KALKINMA PART İSİ’NİN MİLLİYETÇİLİK SÖYLEMİ: BİR SİYASAL SÖYLEM ÇÖZÜMLEMESİ

Yıl 2015, Cilt: 11 Sayı: 44, 157 - 180, 15.06.2015

Y. Furkan Şen

Öz

Türkiye’nin siyasal kültüründe milliyetçilik çok belirleyici bir ideolojik temele sahiptir. Türkiye’deki geleneksel milliyetçilik anlayışı İslamî öğelerle iç içe geçmiştir. İslamî öğeler Türklüğü güçlendirici ve milli kimliği pekiştirici bir rol oynamıştır. Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)’nin milliyetçilik perspektifinin ana hatları iki temel argüman üzerinde yükselmektedir: Birincisi, Türklüğün merkezde olduğu Kemalist resmi ideolojinin tasfiyesi, diğeri ise Kürt meselesinde bugüne kadar yerleşik değerlerden farklı ve reformcu bir siyasi söylem geliştirmesidir. Bu çalışmada, AK Parti’nin milliyetçilik söylemi, AK Parti’nin lideri Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmaları ve partinin temel metinleri üzerinden siyasal söylem çözümlemesi yöntemi kullanılarak incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, Siyasal İslamcılık, Kürt Sorunu, Söylem Çözümlemesi

Kaynakça

• AK Parti 2023 Siyasi Vizyonu (2012). http://www. AK Partiarti.org.tr/site/ AK Partiarti/2023-siyasi-vizyon#bolum, Erişim tarihi: 13.10.2014.
• ANDREWS, P. A. (1992). Türkiye’de Etnik Gruplar, Mustafa Küpüsoğlu (çev.), İstanbul: Ant Yayıncılık.
• ARMSTRONG, W. (2012). “Turkish Nationalism and Turkish Islam: A New Balance”, Turkish Policy Quarterly, Volume 10 Number 4, pp.133-138.
• ARSLAN E. (2012). “Milliyetçilik”, Siyaset Bilimi: Kavramlar, İdeolojiler Disiplinlerarası İlişkiler, içinde Gökhan Atılgan ve E. Attila Aytekin (haz.), İstanbul: Yordam Kitap.
• ATILGAN, G. (2009). “Sosyalist Milliyetçilik Söylemi (Türkiye, 1961-1968): Temeller, Ayrılıklar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64-3: 1-25.
• Başbakan Erdoğan’ın 1. Olağanüstü Büyük Kurultayı‘nda yaptığı konuşmanın tam metni (2014). http://www. AK Partiarti.org.tr/site/haberler/basbakan-erdoganin-ak-parti- 1.-olaganustu-buyuk-kurultayinda-yaptigi-konusm/66343#, 27.08.2014, Erişim tarihi: 17.10.2014.
• BAYDUR, M. (1994). Milliyetçilik, İstanbul: Alternatif Üniversite Yayınları.
• BREUILLY, J. (1996). “Approaches to Nationalism”, Ed. Gopal Balakrishman, Mapping the Nation, London: Verso Publications, s.146-174.
• ÇARKOĞLU, A. ve Kalaycıoğlu, E. (2014). “Türkiye’de ve Dünya’da Milliyetçilik”, http://ipc.sabanciuniv.edu/en/wp-content/uploads/2014/06/Dunyada-ve-Turkiyede-Milliyetcilik- SON.pdf, Erişim tarihi: 06.10.2014.
• CHILTON, P. ve Schaffner, C. (2011). “Discourse and Politics”, Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction, içinde Teun Van Dijk (ed.), London: Sage.
• ÇİÇEK, C. (2012). Demokrasi Savunması: Ak Parti Kapatma Davası, Ankara: Ak Parti Genel Merkez Yayınları.
• ÇINAR, A. (2003). “Milliyetçilik, Ulus-Devlet ve Küreselleşme”, Röp. Özen Karaca, Arka Plan Uluslararası Politika, Sayı 8, Aralık, s.17-20.
• ÇOBAN, B. (2003). “Söylem, İdeoloji ve Eylem: İktidar ve Muhalefet Arasındaki Mücadeleyi Çözümleme Denemesi”, içinde Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji, Barış Çoban ve Zeynep Özarslan (haz.), İstanbul: Su Yayınları.
• ERSANLI, B. (2003). “Milliyetçilik Teorileri: Avrasya’da Siyaset ve İlişkiler”, Türkiye Günlüğü, Sayı 75, s.123-135.
• FAICLOUGH, I. ve Fairclough, N. (2012). Political Discourse Analysis: A Method For Advanced Students, New York: Routledge.
• FAIRCLOUGH, N. (2003). Analysing Discourse: Textual Analysis for Social Research, London: Routledge.
• FAIRCLOUGH, N., Mulderrig, J., ve Wodak, R. (2011). “Critical Discourse Analysis”, içinde Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction, Teun Van Dijk (Ed.), London: Sage.
• FİSKE, J. (1987). Television Culture, London: Methuen.
• GÖÇEK, F. M. (2003). “Osmanlı Devleti’nde Türk Milliyetçiliğinin Oluşumu: Sosyolojik Bir Yaklaşım”, Ed. Tanıl Bora, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce: Milliyetçilik, Cilt IV, 2. baskı, Istanbul: İletişim Yayınları, s.63-76.
• GREENFELD, L. ve Eastwood, J.(2010). “Karşılaştırmalı Bakış Açısıyla Milliyetçilik”, Siyaset Sosyolojisi: Devletler, Sivil Toplumlar ve Küreselleşme, içinde Thomas Janoski v.d. (ed.), Ankara: Phoenix Yayınevi.
• HALLIDAY, F. (2006). “Nationalism”, Ed. Joh Baylis, Steve Smith, The Globalization of World Politics, 3rd edition, New York: Oxford University Press, New York.
• HEKİMOĞLU, H. B. (1989). “Modernleşme ve Siyasal İstikrarsızlık”, Toplum ve Bilim, Sayı 46-47, Yaz-Güz, s.129-142.
• HÜRRİYET (2013). “Erdoğan: Milliyetçilik ayak altında”, http://www.hurriyet.com.tr/ gundem/22621388.asp, 18.02.2013, Erişim tarihi: 13.10.2013.
• KARPAT, K. (1996). Türk Demokrasi Tarihi: Sosyal, Ekonomik, Kültürel Temeller, İstanbul: Afa Yayıncılık.
• KÖSEBALABAN, H. (2011). Turkish Foreign Policy: Islam, Nationalism, and Globalization, NY: Palgrave MacMillan.
• KOYUNCU, B. (2014). “Benim Milletim…”: AK Parti İktidarı, Din ve Ulusal Kimlik, İstanbul: İletişim Yayınları.
• KUMAR, K. (2006) “Nationalism”, The Cambridge Dictionary of Sociology, In Bryan S. Turner (ed.), Cambridge: Cambridge University Press.
• ORAN, B. (1997). Azgelişmiş Ülke Milliyetçiliği: Kara Afrika Modeli, 3. baskı, Ankara: Bilgi Yayınları.
• ÖZTAN, G. G. (2013). “Neo-Liberal Milliyetçilik ve AK Parti”, http://www.bianet.org/bianet/ siyaset/144811-neo-liberal-milliyetcilik-ve- AK Parti, Erişim tarihi: 07.10.2014.
• ŞAHİN, K. (2007). “Bir İdeoloji Olarak Milliyetçilik”, Akademik Bakış. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı 12, Makale 9, http://www.akademikbakis.org/eskisite/12/makale/ksahin.pdf, (Erişim: 01.02.2015).
• SARAÇOĞLU, C. (2011). “İslami-Muhafazakar Milliyetçiliğin Millet Tasarımı: AK Parti Döneminde Kürt Politikası”, Praksis, 26: 31-54.
• SARAÇOĞLU, C. (2013). “ AK Parti, Milliyetçilik ve Dış Politika: Bir Milliyetçilik Doktrini Olarak Stratejik Derinlik”, Alternatif Politika, Cilt 5, Sayı 1, s.52-68.
• ŞEN, Y. F. (2008). Türk Siyasal Kültüründe Millet Algısı ve Milliyetçilik, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• SEVİL, M. (Haz.) (2006). Türk Düşünce Hayatı, Ankara: Hece Yayınları.
• Smith, A. D. (2001). “Milliyetçilik ve Tarihçiler”, Çev. İsmail Türkmen, Der. Mustafa Armağan, Tartışılan Sınırlar: Değişen Milliyetçilik, İstanbul: Şehir Yayınları, s.30-63.
• SMITH, A. D. (2004). Milli Kimlik, Bahadır Sina Şener (çev.), İstanbul:İletişim Yayınları.
• TIĞ, A., BAYDAROĞLU İ. ve ERDEM S. (Ed.) (2010), Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Konuşmalarından Seçmeler, Ankara: Ak Parti Tanıtım ve Medya Başkanlığı Yayınları.
• TÜRKÖNE, M. (2000). “Milli Devlet-Laiklik-Demokrasi”, Türkiye’de Politik Değişim ve Modernleşme, içinde Ersin Kalaycıoğlu ve Ali Yaşar Sarıbay (ed.), İstanbul: Alfa Yayınclılık.
• TÜRKÖNE, M. (2003). Türk Modernleşmesi, Ankara: Lotus Yayınları.
• VAN DIJK, T. (1999). “Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları”, içinde Medya, İktidar, İdeoloji, Mehmet Küçük (der. ve çev.), Ankara: Ark Yayınları.
• VAN DIJK, T. (2011). “Discourse and Ideology”, içinde Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction, Teun Van Dijk (Ed.), London: Sage.
• WHITE, J. (2013). Muslim Nationalism and the New Turks, Princeton: Princeton University Press.
• YALÇINER, R. (2014). “Etnisite ve Milliyetçilik: Eleştirel Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 69(1): 189-215.
• Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın TBMM Grup Konuşmaları’nda yaptığı konuşmalar, Parti Kongreleri’de yaptığı konuşmalar, İl Ziyaretleri sırasında yaptığı konuşmalar ve mitingler; http://www.youtube.com.
• 12. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Cumhurbaşkanlığı Balkon Konuşması‘nın tam metni (2014).
• http://www. AK Partiarti.org.tr/site/haberler/12.-cumhurbaskani-erdoganincumhurbaskanligi-balkon-konusmasinin-tam-metni/66015#1, Erişim tarihi: 13.10.2014. 62. Hükümet Programı (2014).
• http://www.basbakanlik.gov.tr/docs/KurumsalHaberler/HProgram.pdf, 1 Eylül 2014, Erişim Tarihi: 31 Ocak 2015.