SEKÜLERLEŞME TEORİSİ

Year 2013, Volume: 10 Issue: 37, 207 - 229, 15.09.2013

Volkan Ertit

Abstract

20. yüzyılın ikinci yarısında din sosyologlarının sekülerleşmenin ne olduğuna ve ne olmadığına dair yaptıkları uzun tartışmalar onlarca kitap ve yüzlerce makalenin konusu oldu. Son yarım asır boyunca sosyoloji dünyasının bir karakteristik özelliği de sekülerleşmeyi tanımlama ve ölçme yöntemleri konusunda yaşanan derin anlaşmazlıklardı. Tüm bu anlaşmazlıklara rağmen, Batı eksenli sosyoloji literatüründe kendisine sıkça yer bulan sekülerleşme paradigması, kimi anlaşılabilir sebeplerden dolayı Türkiye akademi dünyasının çok ilgisini çekmedi. Buna paralel olarak sekülerleşme kelimesi Türkiye'deki yazılı ve görsel basında ya hiç kullanılmadı ya da dinsizlik veya laikleşme ile karıştırıldı. Sekülerleşme paradigmasının Türkiye'de yaşadığı bu sancılı süreçten dolayı bu makalenin birinci bölümünde öncelikle sekülerleşme paradigmasının ne olduğunu tartışılmaktadır. İkinci bölümde ise sekülerleşme paradigmasını daha net şekilde ifade edebilmek, "sekülerleşme eşittir dinin yok olması" şeklindeki genel algının yanlışlığını gösterebilmek ve sekülerleşmenin bir ideoloji değil son yüzyılın en önemli teorilerinden biri olduğunu ifade edebilmek için sekülerleşme paradigmasının ne olmadığını anlatılmaktadır.

Keywords

Sekülerleşme Teorisi, Din, Modernleşme, Toplum

References

• AKYÜZ, Niyazi ve ÇAPCIOĞLU İhsan. "Modernleşme, Toplumsal Değişme ve Din." Modernleşen Türkiye'de Din ve Toplum içinde, ed. İhsan Çapcıoğlu, 27-43. Ankara: Otto, 2011.
• BERGER, Peter."Epistemological Modesty: An Interview with Peter Berger." Religion- Online. http://www.religion-online.org/showarticle.asp?title=240
• BRUCE, Steve. "The Pervasive World-View: Religion in Pre-Modern Britain." The British Journal of Sociology 48, no. 4 (1997): 667-680.
• . "Modernisation, Religious Diversity and Rational Choice in Eastern Europe." Religion, State and Society 27, no. 3-4 (1999): 265-275.
• . "The Supply-Side Model of Religion: The Nordic and Baltic States." Journal for the Scientific Study of Religion 39, no. 1 (2000): 32-46.
• . God is Dead: Secularization in the West. Oxford: Blackwell Publishing, 2002.
• CASANOVA, José. Public Religions in the Modern World. Chicago and London: The University of Chicago Press, 1994.
• COX, Harvey ve SWYNGEDOUW Jan. "The Myth of the Twentieth Century: The Rise and Fall of Secularization." Japanese Journal of Religious Studies 27, no. 1/2 (2000): 1-13.
• CRIPPEN Timothy. "Old and New Gods in the Modern World: Toward a Theory of Religious Transformation." Social Forces 67, no. 2 (1988): 316-336.
• ÇAĞLIYAN, Zeynep. "Ayverdi Ekolünde Muhafazakârlık, Sanat ve Estetik," Muhafazakâr Düşünce Dergisi 33-34, no. 2 (2013): 1-16.
• DAVIE, Grace. Europe: the Exceptional Case. Parameters of Faith in the Modern World. London: Darton:Longman & Todd, 2002.
• DOBBELAERE, Karel. "Sekülerleşmenin Üç Yüzü: Toplumsal, Kurumsal ve Bireysel Sekülerleşme." Laik ama Kutsal içinde, ed. Ali Köse, 109-128. İstanbul: Etkileşim Yayınları 2006.
• FENN, Richard K.."The Secularization of Values: An Analytical Framework for the Study of Secularization." Journal for the Scientific Study of Religion 8, no. 1, (1969): 112-124.
• HADDEN, Jeffrey K.. "Toward Desacralizing Secularization Theory." Social Forces 65, no. 3 (1987): 587-611.
• . "Religion and The Quest for Meaning and Order: Old Paradigms, New Realities." Sociological Focus 28, no. 1 (1995), 83-100.
• HAMILTON, Bernard. The Christian World of The Middle Ages. Gloucestershire: Sutton Publishing, 2003.
• KÖSE, Ali. "Sekülerleşme teorileri bağlamında Türkiye'de Din ve Modernleşme." Laik ama Kutsal içinde, ed. Ali Köse, 11-18. İstanbul: Etkileşim Yayınları 2006.
• KÜÇÜKCAN, Talip. "Modernleşme ve Sekülerleşme Kuramları Bağlamında Din- Toplumsal Değişme ve İslam Dünyası." İslam Araştırmaları Dergisi, no. 13 (2005): 109-128.
• LECHNER, Frank J.. "The Case against Secularization: A Rebuttal." Social Forces 69, no. 4 (1991): 1103-1119.
• LUCKMANN, Thomas. "On Religion in Modern Society: Individual Consciousness, World View, Institution." Journal for the Scientific Study of Religion 2, no. 2 (1963): 147-162.
• . "The Structural Conditions of Religious Consciousness in Modern Societies." Japanese Journal of Religious Studies 6, no. 1/2 (1979): 121-137.
• MARTIN, David. "Towards eliminating the concept of secularization." Penguin Survey of the Social Sciences 1965 içinde, Ed. J. Gould, 169-182. Harmondsworth: Penguin, 1965.
• . General Theory of Secularization. Oxford: Basil Blackwell, 1978.
• . "The Secularization Issue: Prospect and Retrospect." The British Journal of Sociology 42, no. 3 (1991): 465-474.
• MCCABE, Joseph. Crises in The History of the Papacy, A Study of Twenty Famous Popes whose Careers and whose Influence Were Important in the Development of the Church and in the History of the World. New York: The Knickerbocker Press, 1916.
• MCGARRY, Daniel. Medieval History & Civilization. New York: Macmillan Publishing, 1976.
• MERİÇ, Nevin. Modernleşme, Sekülerleşme ve Protestanlaşma sürecinde Değişen Kentte Dini Hayat ve Fetva Soruları. İstanbul: Kapı Yayınları, 2005.
• MUTLU, Kayhan. "Examining Religious Beliefs among University Students in Ankara." The British Journal of Sociology 47, no. 2 (1996): 353-359.
• NORRIS, Pippa ve Ronald Inglehart. Sacred and Secular, Religion and Politics Worldwide. New York: Cambridge University Press, 2008.
• ÖZIPEK, Bekir Berat. Muhafazakârlık, Akıl, Toplum, Siyaset, 2. Baskı Ankara: Kadim Yayınları, 2005.
• PERRY, Marvin, Myrna Chase, James R. Jacob, Margaret C. Jacob, Theodore H. Von Laue. Western Civilization. Boston: Houghton Mifflin, 1989.
• PIHLSTROM, Sami. "Religion and Pseudo-Religion: An Elusive Boundary." International Journal for Philosophy of Religion 62, no. 1 (2007): 3-32.
• SHARKEY, Neil. "Saint Gregory the Great's Concept of Papal Power." PhD diss., The Catholic University of America, 1950.
• SHINER, Larry. "The Concept of Secularization in Empirical Research." Journal for the Scientific Study of Religion 6, no. 2 (1967): 207-220.
• STARK, Rodney. "Secularization, R.I.P.." Sociology of Religion 60, no. 3 (1999): 249-273.
• STARK, Rodney ve IANNACCONE R.Laurence. "A Supply-Side Reinterpretation of the 'Secularization' of Europe." Journal for the Scientific Study of Religion 33, no. 3 (1994): 230-252.
• TSCHANNEN, Oliver. "The Secularization Paradigm: A Systematization." Journal for the Scientific Study of Religion 30, no. 4 (1991): 395-415.
• WALLIS, Roy ve BRUCE Steve. "Religion: The British Contribution." The British Journal of Sociology 40, no. 3 (1989): 493-520.
• WEIGERT, A ndrew J . v e D arwin L . T homas. " Secularization a nd R eligiosity: A Cross-National Study of Catholic Adolescents in Five Societies." Sociological Analysis 35, no. 1 (1974): 1-23.
• WILSON, Bryan. "The Return of the Sacred." Journal for the Scientific Study of Religion 18, no. 3 (1979): 268-280.
• WILSON, Bryan. "Salvation, secularization and de-moralization." The Blackwell Companion to the Sociology of Religion içinde, ed. Richard Fenn, 39-51. Oxford: Blackwell, 2000.