TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E SİYASAL SÜREÇLE UYUM DERECELERİNE GÖRE ŞAİR VE YAZARLAR

Year 2007, Volume: 4 Issue: 13-14, 147 - 157, 15.09.2007

Öztürk Emiroğlu

Abstract

Bu çalışmada, 19. yüzyılın ikinci yarısından Cumhuriyete kadar Türkiye’de, yöneticiler ile edebiyat sanatçıları arasında yaşanan uyum ve uyumsuzluk dereceleri ve bunun sonuçları incelenecektir. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e 80 yıllık süreye bakıldığında; önceki devirlere oranla Osmanlı toplumunda çok farklı taleplerin görüldüğü bir sosyal ve buna bağlı olarak siyasal süreç gelişmiştir. Bu dönemde; yönetim sisteminde 1876’da I., 1908’de II. Meşrutiyet; Osmanlılık, Beynelmilelcilik, Batıcılık, İslamcılık, Türkçülük gibi siyasal yönü ağırlıklı düşünceler; Yeni Osmanlılar, Jön Türk, İttihat ve Terakki gibi siyasal hareketler yaşanmıştır. Eski devirlere oranla çok hızlı değişimlerin görüldüğü bir dönemde, edebiyat sanatçısının özelikle siyasal sürecin aktörleri ile yaşadığı uyum ve uyumsuzluk derecesi edebiyat sosyolojisi açısından önemli bir konudur. Konunun Tanzimat’tan önceki uzantılarına dikkat çekilmekle birlikte belirtilen dönemin önemli üç edebiyatçısı esas alınmıştır.

Keywords

Edebiyatçılar, Siyasal, Süreç, Uyum, Uyumsuzluk, Dereceleri

References

• Haluk İpekten, Baki, Akçağ Yayınları, Ankara 2003.
• Halil İnalcık, Şair ve Patron, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2003.
• M. Kayahan Özgül, "Yusuf Kamil Paşa’nın Tercüme-i Telemak’ı", Türk Dünyası Araştırmaları, nr.45, Aralık 1986.
• N. Yılmaz Aydoğdu-İsmail Kara (Haz:), Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri, İstanbul 2005.
• Mehmet Kaplan, Edebiyatımızın İçinden, Dergâh Yayınları, İstanbul 1978.
• Mehmet Kaplan, Şiir Tahlilleri, Dergâh Yayınları, 17. basım, İstanbul 2002.
• A. Bedevi Kuran, İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler, İstanbul 1945
• Hilmi Yavuz, Kara Güneş, Can Yayınları, İstanbul 2003.