HALİDE EDİB VE "TÜRKİYE'DE ŞARK, GARP VE AMERİKAN TESİRLERİ" ÜZERİNE

Year 2005, Volume: 2 Issue: 5, 165 - 169, 15.06.2005

H. Bahadır Türk

Abstract

"Türkiye'de Şark, Garp ve Amerikan Tesirleri" Halide Edib Adıvar'ın 1955'te İstanbul'da basılan kitabının adı. Halide Edib'in 1930'da yayımlanan "Turkey Faces West" (Türkiye Batı'ya Bakıyor) ve 1935'te yayımlanan "The Conflict of East and West in Turkey" (Türkiye'de Doğu-Batı Mücadelesi) kitaplarından hareketle, ancak başlı başına yeni bir terkib içinde hazırladığı bu kitap pek çok bakımdan önemli. Bir kere Türk fikir hayatının üzerinde şekillendiği temel tektoniklerden birisi olan Doğu-Batı sorunsalı kitapta salt felsefî vecheleriyle değil, sosyal, siyasal hatta yer yer iktisadî vecheleriyle de ele alınıyor. Üstelik Doğu Batı arasındaki durağanlık ve hareket ikiliğine dayanan farklılıkların bizim tarihî tecrübemiz içinde nasıl geliştiği de neredeyse "sosyolojik" diyebileceğimiz bir perspektiften veriliyor. Osmanlı ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki benzerlik ve farklılıklar, devamlılıklar ve kopuşlar "Batı medeniyeti"nin ve “Doğu medeniyeti"nin temel hasletlerine referansla tartışılıyor, tartışmaların tarihsel boyutu hiç ihmal edilmiyor. Eser zamanının ruhunu yansıtması, II. Dünya Savaşı sonrası dünyasının genel bir resmini çizmesi ve bu resim içinde Türkiye'nin yerini tartışması bakımından da gerçekten değerli. Eserin sahip olduğu önemi ve değeri artıran bir etmen olarak dönemin hâkim "Amerika imgesi" üzerine eserde verilen önemli ipuçlarının da altını çizmemiz gerekiyor.

Keywords

Halide Edib, Şark, Garp, Modernleşme

References

• H. Bahadır Türk, "HALİDE EDİB VE "TÜRKİYE'DE ŞARK, GARP VE AMERİKAN TESİRLERİ" ÜZERİNE", Muhafazakar Düşünce, Yıl: 2, Sayı: 5, 2005.