İLBER ORTAYLI İLE OSMANLI'DAN GÜNÜMÜZE GELENEK ÜZERİNE

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 3, 119 - 122, 15.01.2005

İlber Ortaylı

Öz

-Gelenek konusunda bildiğiniz gibi farklı görüşler var. Kimilerine göre gelenekle modernlik çatışır, kimilerine göre birarada bulunabilir vs. Buradan Osmanlıya bağlarsak; Osmanlı modernleşmesinin geleneğe bakış tarzı nasıldı? Bu bağlamda bir dizi sorumuz olacak: Osmanlı modernleşmesi geleneği içeriyor muydu; denildiği gibi gelenekle modernlik yanyana mıydı; bu mu daha sağlıklıydı, Cumhuriyet dönemindeki köktenci devrimler mi daha doğruydu; modernleşme nasıl başladı nasıl bir kırılmaya uğradı veya uğramadı; neler olduğu gibi devam etti, neler edemedi; harf devriminin geleneğe nasıl bir etkisi oldu?
-Osmanlı modernleşmesi kâide-i tedric esasına dayanır. Radikal değişmelerden çok, hayatın kendi gerekleri içinde, hadisesiz değişmeler... Kamusal alanda çok radikal önerileri vardır: Mesela Medenî Kanun'un kabulü gibi, daha 1860'larda Fransız Medenî Kanununun kabulü gündemdeydi... Harf devrimini bile düşünmüşlerdir; Latin harflerini Tanzimat'ta tartışmışlardır. Fakat bunların hepsi gecikmeye tabi tutulmuştur. Medenî Kanun'un yerine de kodifiye bir İslam hukuku eseri çıktı: Mecelle. Fakat bu da esasa dokunamıyor, aile meselesine; aile hukuku burada yoktur.

Anahtar Kelimeler

Gelenek, Osmanlı İmparatorluğu, İlber Ortaylı

Kaynakça

• "İLBER ORTAYLI İLE OSMANLI'DAN GÜNÜMÜZE GELENEK ÜZERİNE", Röportaj: Cemal Fedayi, Muhafazakar Düşünce, Yıl: 1, Sayı: 3, 2005.