AYRIMCILIK KONUSUNDA NİTEL BİR ARAŞTIRMA: VİYANA’DAKİ TÜRK GÖÇMENLER

Year 2020, Volume: 16 Issue: 59, 268 - 295, 17.11.2020

Esra Sağlam

Abstract

Küresel boyutta kabul gören eşitlik ilkesi ve modern hukuk çerçevesinde önleyici tüm düzenlemelere rağmen ayrımcılık sorunu, hâlen dünyamızın çözüm bekleyen önemli meseleleri arasındadır. Söz konusu sorun alanının mağdurları arasında, Avrupa’da bulundukları toplumlarda azınlığı oluşturan ve etnik/ dini/ kültürel farklılıkları nedeniyle dışlanma ve ayrımcılığa maruz kalan Türk göçmenler de önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışma, Türklere yönelik ayrımcılığın tarihi önyargılar, yabancı düşmanlığı ve İslam karşıtlığı üçgeninde yaşandığı Avusturya’daki Türk göçmenleri konu almaktadır. Makalede, göçmenlerin yaşadıkları toplumda farklılıklarından ötürü uğradıkları ayrımcılıklara ilişkin algı ve deneyimleri nitel bir araştırma yoluyla anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırma kapsamında, otuz üç Türkiye kökenli göçmenle derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Bulgular, Türkiyeli göçmenlerin toplumsal yaşam, istihdam ve eğitim alanlarında önemli ayrımcılıklara maruz kaldığını ortaya çıkarmaktadır. Bunun yanında, ayrımcılıklara zemin hazırlayan asıl olgunun etnik temellere dayalı Türk ve yabancı düşmanlığından ziyade İslam karşıtlığı olduğu ve ülkede hâkim olan ötekileştirme atmosferinin Türkiyeli göçmenlerin zihninde azımsanmayacak düzeyde varoluşsal kaygılar ve gelecek endişesi yarattığı anlaşılmaktadır.

Keywords

Ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, İslam karşıtlığı, Türkofobi, Avusturya’daki Türk göçmenler

References

• Abouguendia, M. ve Noels, K. A. (2001). “General and acculturation-related daily hassles and psychological adjustment in first-and second-generation South Asian immigrants to Canada”. International Journal of Psychology, 36(3), ss. 163–173.
• Alarslan, B. (2005). “Türk imajının görsel yansımaları”. İçinde. Kumrular, Ö (ed.), Dünyada Türk imgesi. ss. 129–162. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Aliboni, R. (2006). “The EU, Islamophobia and Immigration”, Conflict in Focus, 11, February/ 2006.
• Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice. Cambridge: MA Perseus Books.
• Altaş, B. (2017). “Bilimselliğe takla attıran ilişki: Sebastian Kurz ve Ednan Aslan”. Perspektif, Eylül-Ekim. 12 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir. http://www.perspektif.eu/2017/09/01/ bilimsellige-takla-attiran-iliski-sebastian-kurz-ve-ednan-aslan/
• Attia, I. (2009). Die “westliche Kultur” und ihr Anderes. Zur Dekonstruktion von Orientalismus und antimuslimischem Rassismus. Bielefeld: Transcript.
• Bayraklı, E. and Hafez, F. (2017). European islamophobia report 2016. İstanbul: SETA.
• Bayraklı, E. and Hafez, F. (2018). European islamophobia report 2017. İstanbul: SETA.
• Bazian, H. (2012). “Muslims-Enemies of the State: The New Counter-Intelligence Program (COINTELPRO)”, Islamophobia Studies Journal, Spring 2012, vol. 1, no. 1, ss. 163–206.
• Bekaroğlu, E. A., Batur, M., Doğan, N., Kalkan, M. ve Kucur, F. (2015). Avrupa’da göç, azınlıklar ve siyaset. Avusturya örneği. İstanbul: Vadi Yayınları.
• Benz, W. (2011). Antisemitismus und Islamkritik. Bilanz und Perspektive. Berlin: Metropol Verlag.
• Bunzl, M. (ed.) (2007). Anti-semitism and islamophobia: Hatreds old and new in Europe. Chicago: Prickly Paradigm Press.
• Canatan, K., Hıdır, Ö., Bozbayındır, G., Yar, H., Gökçekuyu, E., Bozbayındır, A. E. ve Yıldırım, L. (n.d.). (2017). 2016 yılı Hollanda insan hakları raporu. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Council of Europe (2015). ECRI fifth monitoring cycle report on Austria (CRI(2015)34). Strassburg: Council of Europe Publishing. 10 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir. https://rm.coe.int/fifth-report-on-austria/16808b5563
• Çayır, K. (2012). “Gruplar arası ilişkiler bağlamında ayrımcılık”. İçinde. Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan (Der.). Ayrımcılık: çok boyutlu yaklaşımlar. ss. 5–15. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dellal, N. A. (2010). Das Türkenbild in deutschsprachigen Newen Zeitungen: Zur Wahrnehmung der Türken im deutschsprachigen Gebiet am Beginn der Frühen Neuzeit. Saarbrücken: Suedwestdeutscher Verlag fuer Hochschulschriften.
• Demirtaş-Madran, H. A. (2012). “Temel beklenti etkisi: Kendini gerçekleştiren kehanet”. İçinde. Çayır, K. Ve Ceyhan, M. A. (Der.), Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar. ss. 29–41. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dey, I. (1993). Qualitative data analysis: A user friendly guide for social scientists. London: Routledge Publications.
• DOKU-Stelle (2017). Antimuslimischen Rassismus Report 2016. Dokumetations-und Beratungsstelle rassistischer Übergriffe. Wien.
• Eravcı, H. M. (2010). Avrupa’da Türk imajı. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Frisiersalon Kurz. (2017, 4 Temmuz). Falter.at. 18 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir. https://www.falter.at/archiv/wp/frisiersalon-kurz
• GAV (2017). Bilgi notu: Avusturya entegrasyon yasası 2017. Göç Araştırmaları Vakfı. 23 Nisan 2020 tarihinde erişilmiştir. http://gocvakfi.org/avusturya-entegrasyon-yasasi/
• Gölcü, A.ve Çuhadar, M. (2017). “Batı Toplumlarında İslamofobi’nin Üretilmesinde Medyanın Rolü”. Ombudsman Akademi, 4. ss. 71–99.
• Göregenli, M. (2012). “Önyargıyı ve ayrımcılığı azaltmak”. İçinde. Çayır, K., Ceyhan, M.A. (Ed.) Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar. ss. 247–255. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Hafez, F. (2016). “Comparing anti-semitism and islamophobia: The state of the field”. Islamophobia Studies Journal, 3(2). ss. 16–34.
• Hafez, F. (2017). “Schulen der Islamophobieforschung: Vorurteil, Rassismus und dekoloniales Denken”. Islamophobia Studies Yearbook. 8. ss. 9–29.
• Hajek, P. und Siegl, A. (2017). Integrationsbarometer 2017: Integrationsbefragung. Wien: Österreichischer Integrationsfonds.
• Hall, S. P. ve Carter, R. T. (2006). The relationship between racial identity, ethnic identity, and perceptions of racial discrimination in an Afro-Caribbean descent sample. Journal of Black Psychology, 32(2). ss. 155–175.
• Hıdır, Ö. (2017). “İslamofobi-ırkçılık-kültürel ırkçılık ilişkisi”. Akademik Ombudsman, Temmuz-Aralık, ss. 23–49.
• IDB (2017). Diskriminierung im Österreichischen Bildungswesen- Bericht 2016. Initiative für ein diskriminierungsfreies Bildungswesen. Wien.
• “İki Avrupa ülkesinde islamofobi yükselişte”. (2015, 10 Mart). TRT-Haber. 16 Nisan 2020 tarihinde erişilmiştir. http://www.trthaber.com/haber/dunya/iki-avrupa-ulkesinde-islamofo-bi-yukseliste-172416.html
• İslamoğlu, A. H. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İzmit: Beta Basım
• Kaya, A. (2016). İslam, göç ve entegrasyon: Güvenlikleştirme çağı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Keskin, K. (2017). “Avusturya seçimleri ve aşırı sağın merkeze yerleşmesi”. SETA-Perspektif, Ekim 2017. 10 Nisan 2020 tarihinde erişilmiştir. https://setav.org/assets/uploads/- 2017/10/180_Prspktif_Avusturya.pdf
• Klug, B. (2014). “The limits of analogy: Comparing islamophobia and antisemitism”. Patterns of Prejudice, 48 (5), December. ss. 452–4.
• “Kurz für Kopftuchverbot im öffentlichen Dienst”. (2017, Haziran 1). Kronen Zeitung. 23 Nisan 2020 tarihinde erişilmiştir. http://www.krone.at/oesterreich/kurz-fuer-kopftuchverbot-im-oeffentlichen-dienst-besonders-in-schulen-story-547426
• Marczyk, G., De Matteo, D. and Festinger, D. (2005). Essentials of research design and methodology. New York: John Wiley & Sons Inc.
• Merton, R. (1948). “The self-fulfilling prophecy”. The Antioch Review. 8. ss. 193–210.
• Müller-Uri, F. (2014). Antimuslimischer Rassismus. Wien: Mandelbaum.
• Neuman, W. L. and Robson, K. (2014). Basics of social research. Toronto: Pearson Canada.
• Paker, M. (2012). “Psikolojik açıdan önyargı ve ayrımcılık”. İçinde. Çayır, K. ve Ceyhan, M. A. (Der.), Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar. ss. 41–52. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons, Ltd
• Regierung will sieben Moscheen schließen, etliche Imame ausweisen.(2018, 8 Haziran). Der Standard. 9 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir. https://derstandard.at/2000081199654/- Regierung-will-sieben-Moscheen-schliessen-etliche-Imame-ausweisen
• Sajid, A. (2005). “Islamophobia: A new word for an old fear. In: Schenker”, H. and Abu Zayyad, Z. (ed.), Islamophobia and anti-semitism. Princeton.
• Sarıaslan, F.K. (2018). İslamofobi: Batı literatüründe İslam algısı ve islamofobi. İstanbul: Onto Yayınları.
• Shooman, Y. T. (2014). ‘…weil ihre Kultur so ist‘ Narrative des anti-muslimischen Rassismus. Bielefeld: Transcript.
• Somersan, S. (2012). “Irkların olmadığı bir dünyada ırkçılık”. İçinde. Çayır, K. ve Ceyhan, M. A. (Der.), Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar, ss. 199–211. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Statistik Austria. (2015). Migration und Integration. Zahlen, Daten, Indikatoren 2015. Wien.
• Statistik Austria. (2017). Migration und Integration. Zahlen, Daten, Indikatoren 2017. Wien.
• Strache: “Islam ist nicht Teil Österreichs”. (2015, 19 Nisan). Kurier Zeitung. 7 Nisan 2020 tarihinde erişilmiştir: https://kurier.at/politik/inland/heinz-strache-strache-islam-ist-nicht-teil-oesterreichs/125.974.199
• Şimşek, H. (2014). Türkiye’den Avusturya’ya göçün 50 yılı. İstanbul: Belge Yayınları.
• Şentürk, R. ve Canatan, K. (1999). “Irkçılık”. İçinde. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 19. ss. 124–131. İstanbul: TDV Yayınları.
• UHİM (2015). Avrupa’da yükselen ayrımcılık nefret, İslamofobi ve ırkçılık. Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi. 13 Nisan 2020 tarihinde erişilmiştir. http://en.uhim.org/ Uploads/GenelDosya/avrupada-yukselen-ayrimcilik-nefret-islamofobi-ve-irkcilik-65-d.pdf
• Uzun, N. (2012). Avrupa’da islamofobi: İngiltere örneği. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Van der Valk, I. (2015). DutchIslamophobia. Wien: LIT Verlag.
• Vogt, W. P., Gardner, D. C. and Haeffele, L. M. (2012). When to use what research design. New York: Guilford Press
• Waldrauch, H. (2004). Migrantenorganisationen in der Großstadt: Entstehung, Struktur und Aktivitäten am Beispiel Wien. Frankfurt an Main: Campus Verlag.
• Weichselbaumer, D. (2015). Discrimination against migrants in Austria: An experimental study.IZA Discussion Paper No. 9354. 12 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/geer.12104)
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Yılmaz, F. (2008). Avrupa'da ırkçılık ve yabancı düşmanlığı. Ankara: USAK Yayınları.
• Yin, R. (1984). Case study research: Design and methods. California: Sage Publications.
• ZARA (2017). Rassismus report 2017. Einzelfall-Bericht über rassistische Übergriffe und Strukturen in Österreich. Zivilcourage und. Anti-Rassismus-Arbeit. Wien.