SEZAİ KARAKOÇ VE NECİP FAZIL KISAKÜREK’İN MEDENİYET TASAVVURLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 63 - İman, Duruş ve Diriliş: Sezai Karakoç, 211 - 230, 01.12.2022

Abdullah Metin

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de İslami ve muhafazakâr yazının iki önemli temsilcisi olan Necip Fazıl Kısakürek ile Sezai Karakoç’un medeniyet tasavvurlarını karşılaştırmaktır. Yazarların medeniyetin tarihi serüvenine bakışları, medeniyette öz-form ilişkisi, medeniyeti kuracak kadro, medeniyetin din ve milliyet ile olan irtibatı, medeniyetin kurulacağı mekân ve Batı medeniyetine bakışları temel kıyaslama parametreleri olarak belirlenmiştir. Benzerlik olarak, her iki düşünür de dini ve tarihi değerler ışığında yeni bir toplum yapısının kurulması gerektiğini, medeniyeti diriltecek olan bu yapının Türkiye’den başlayarak İslam alemini ve akabinde dünyayı kurtuluşa ulaştıracağına inanırlar. Tanzimat ve meşrutiyet aydının eklektik ve müdafaacı/apolejetik dilini benimsemezler. Medeniyetin ihyasının akabinde Batı’yla hesaplaşma arzusu iki yazarda da belirgindir. Farklılık olarak, her iki yazarda da mistik ve tasavvufi öğelere sık rastlanmakla birlikte, Kısakürek Türkiye dışındaki İslami hareketlere oldukça mesafelidir. Kısakürek inkilap, Karakoç diriliş kelimesini tercih eder. Karakoç diriliş alanında özellikle edebiyat ve sanatı ön plana çıkarırken, Kısakürek bunlara yönetim ve devleti de ekler. Karakoç’ta dillendirilmeyen Türk etnisitesi Kısakürek’te inanç ile iç içe ele alınır ve İslam dünyasındaki dirilişin öncüsü kabul edilir. İki yazar da mefkurelerinin gerçekleşmesine öncülük edecek bir kadroyu zorunlu görür. Karakoç, bu misyonu aydınlara yüklerken, Kısakürek -münevverler aristokyasını İslam inkilabının tek sınıfı olarak görmekle birlikte- bir liderin varlığını zorunlu görür.

Anahtar Kelimeler

Medeniyet, Diriliş, Büyük Doğu, Sezai Karakoç, Necip Fazıl Kısakürek

Kaynakça

• Baş, M. K. (2008). Diriliş Taşları, Ankara: Lotus Yayınevi.
• Baykara, Tuncer. (1992). Osmanlılarda Medeniyet Kavramı. İstanbul: Akademi Kitabevi.
• Bilge, Muhittin. (2004). Medeniyet ve Diriliş. Ankara: Hece Yayınları
• Emre, A. (2005). “Büyük Doğu ve Gelecek Tasavvuru”. Hece, 9(97), 48-55
• Emre, A. (2010). “Bir Dünya Tasarımı ve Ortadoğu”. Hece, 7(73), 2. Baskı, 44-51
• Gökalp, Z. (2008). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Kitap Zamanı
• Karakoç, S. (2005a). Çıkış Yolu I. 2. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2005b). Makamda. 4. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2007a). Edebiyat Yazıları I. 4. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2007b). Tarihin Yol Ağzında. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2007c). Çağ ve İlham II. 6. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2008a). Diriliş Muştusu. 5. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2008b). Samanyolunda Ziyafet. 4. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2008c). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi I. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2008d). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi II, 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2008e). Çağ ve İlham IV. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2009a). İslam Toplumunun Ekonomik Strüktürü. 11. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2009b). İslam’ın Dirilişi. 10. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2009c). Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi III. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2010a). Ruhun Dirilişi. 9. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2010b). Çıkış Yolu II. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2010c). Varolma Savaşı. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2010d). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı I. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2010e). Çağ ve İlham III. 4. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2011a). İslam. 10. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2011b). Dirilişin Çevresinde. 6. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2011c). Diriliş Neslinin Amentüsü. 14. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2011d). İnsanlığın Dirilişi. 8. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2011e). Farklar, Günlük Yazılar I. 6. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2011f). Yitik Cennet. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2011g). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı I. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2012). Düşünceler I: Kavramlar. 4. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Kısakürek, N. F. (2008). İhtilal. 11. Baskı, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Kısakürek, N. F. (2009a). Dünya Bir İnkilap Bekliyor. 10. Baskı, İstanbul, Büyük Doğu Yayınları.
• Kısakürek, N. F. (2009b). Sosyalizm, Komünizm ve İnsanlık. 11. Baskı, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Kısakürek, N. F. (2010). İdeolocya Örgüsü. 18. Baskı, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Kısakürek, N. F. (2011). Batı Tefekkürü ve İslam Tasavvuru. 17. Baskı, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Lekesiz, Ö. (2010). “Diriliş ve Uygarlık”, Hece, 7(73). 2. Baskı, 24-43
• Meriç, C. (2013). Umrandan Uygarlığa. (Yay. Haz.. Mahmut Ali Meriç). 20. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sorokin, P. A. (1957). Social and Cultural Dynamics. Boston: Porter Sargent Publisher
• Şayegan, D. (2020). Yaralı Bilinç: Geleneksel Toplumlarda Kültürel Şizofreni. (Çev. Haldun Bayrı). Metis Yayınları
• Tanpınar, A. H. (2010). XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi.