GÜMRÜK BİRLİĞİNİN DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARA ETKİSİ: AVRUPA BİRLİĞİ’NİN YENİ ÜYELER VE TÜRKİYE ÜZERİNE BİR PANEL VERİ ANALİZİ

Year 2012, Volume: 32 Issue: 1, 123 - 139, 18.03.2015

Hamza Çeştepe , Tuğba Mıstaçoğlu

Abstract

Bölgesel ekonomik entegrasyonun en yaygın şekillerinden olan gümrük birliklerinin, üye ülkelerde ortaya çıkardığı uzun vadeli dinamik etkilerden biri yabancı yatırımları teşvik etkisidir. Bu çalışmada, gümrük birliğinin doğrudan yabancı yatırımlar üzerindeki etkisi, AB’ye 2004 ve 2007 yıllarında üye olan ülkeler ve AB’ye henüz üye olmayan ancak 1995’de Birlik ile gümrük birliği anlaşmasını yürürlüğe koyan Türkiye örneğinde ampirik olarak ortaya konulmuştur. 1993-2007 döneminde gümrük birliği için kukla değişken kullanılarak oluşturulan model, sabit etkiler panel veri tahmin yöntemiyle tahmin edilmiştir. DYY’yi etkileyen diğer faktörlerden pazar büyüklüğünün göstergesi GSYİH, ihracat ve ekonomik istikrarsızlık değişkenlerinin de yer aldığı modelin tahmini sonucunda, gümrük birliğinin söz konusu ülkelere DYY girişi üzerinde olumlu etkiye sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Türkiye açısından, geçmişte büyük ölçüde yapısal nedenlerle potansiyelinin altında DYY alan Türkiye’ye, Avrupa Birliği’ne giriş sürecinde yapılacak reformlar ve muhtemel üyelikle birlikte DYY girişlerinde bir canlanmanın olması beklenebilir

Keywords

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Gümrük Birliği, Avrupa Birliği, Panel Veri Analizi

References

• BAùAR, Mehmet-ùebnem TOSUNOöLU, “EU Integration Process: Will Turkey Overcome the FDI Obstacles?”, Managing Global Transitions, Cilt:4, No:2, 2006, s. 115–128.
• BEVAN, Alan-Saul ESTRIN-Heather GRABBE, “The Impact of EU Accession Prospects on FDI Inflows to Central And Eastern Europe”, Policy Paper 06/01, ESRC, “One Europe or Several?”, Programme Sussex Europen Institute, Universty of Sussex, 2001.
• BILLINGTON, Nicholaa, “The Location of Foreign Direct Investment: An Empirical Analysis”, Applied Economics, No:31, 1999, s. 65-76.
• CLAESSENS, S.-D. OKS-R. POLASTRI, “Capital Flows to Central and Eastern Europe and Former Soviet Union”, Policy Research Working Papers, Nr. 1976, The World Bank Group, Washington D.C., 1998.
• ERÇAKAR, M. Emin-Erdal Tanas KARAGÖL, “Türkiye’de Do÷rudan YabancÕ YatÕrÕmlar”, SETA Analiz, SayÕ:33, Ocak, 2011.
• HADJIT, Assia-Edward Moxon BROWNE, “Foreign Direct Investment in Turkey: The Implications of EU Accession”, Turkish Studies, 6(3), 2005, s. 321– 340.
• HADRI, K., “Testing the Null Hypothesis of Stationary against the Alternative of a Unit Root in Panel Data with Serially Correlated Errors”, Manuscript, Department of Economics and Accounting, University of Liverpool, Liverpool, 1999.
• HALICIOöLU, Ferda, “Türkiye-AB Gümrük Birli÷i’nin Direkt YabancÕ Sermaye YatÕrÕmlarÕ Üzerindeki Etkileri”, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:3, No:2, 1997, s. 15-22.
• HOLLAND, Dawn-Nigel PAIN, “The Diffusion of Innovations in Central and Eastern Europe: A Study of the Determinants and Impact of Foreign Direct Investment”, Niesr Discussion Papers, Paper No. 137, www.niesr.ac.uk/pubs/dps/dp137.pdf, 1998, Eriúim Tarihi (02.12.2009).
• IM, S.K.- M.H. PESARAN, Y. SHIN, “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”, Journal of Econometrics, 115, 1, 2003, s. 53-74.
• KAMINSKI, B., “How Accession to the European Union Has Affected External Trade and Foreign Direct Investment in Central European Economies”, Working Paper, Nr. 2578, The World Bank, Washington D.C., 1998.
• KARAEGE, Murat, “Development and Determinants of Foreign Direct Investment in Turkey: A Comparative Analysis with The EU Countries”, MA Thesis in European Studies at SabancÕ University, 2006.
• KÜÇÜKAHMETOöLU, Osman, “Reel Entegrasyon Teorisi”, Ekonomik Entegrasyon Küresel ve Bölgesel YaklaúÕm (Der: O. Küçükahmeto÷lu-H. Çeútepe-ù. Tüylüo÷lu), Ekin Kitabevi, Bursa, 2005, s. 73-109.
• LEVIN, A.-C. LIN, “Unit Root Tests in Panel Data: New Results”, Department of Economics, University of California at San Diego, Discussion Paper No. 92-93, 1993.
• MADDALA, G.S.-S. WU, “A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and a New Simple Test”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61, 1999, s. 631-652
• MARTIN, C.- J. TURRIÓN, “Eastern Enlargement of the European Union and Foreign Direct Investment Adjustments, European Economy Group”, Working Paper núm. 24, Universidad Complutense de Madrid, 2003.
• MISTAÇOöLU, T., “Ekonomik Entegrasyonun Do÷rudan YabancÕ YatÕrÕmlar Üzerindeki Etkisi: Seçilmiú Bölgesel Ekonomik Entegrasyon Örnekleri”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak, 2010, (YayÕnlanmamÕú Yüksek Lisans Tezi).
• SCHNEIDER, F.-B. FREY, “Economic and Political Determinants of Direct Investment”, World Development, Vol:13, No.2, 1985, s. 161-175.
• SOUSA, Jose de-Julie LOCHARD, “Foreign Direct Investment and Integration: Lessons for CEECs”, Paper Presented at the Conference on Institutions and Policies for the New Europe, Koper, Slovenia, Institute of Macroeconomic Analysis and Development, January 17, 2004, www.sigov.si/umar/conference/2004/papers/DeSousa_Lochard.pdf, 2004, Eriúim Tarihi (21.11.2009).
• ùEN, Ali-øsmail KÜÇÜKAKSOY, “Yükselen Piyasalar ve Geliúme Stratejileri”, Dünya Ekonomisinden Seçme Konular, (Ed. Feride Öztürk-Fatih Çelebio÷lu), Seçkin YayÕncÕlÕk, Ankara, 2006, s. 215-240.
• TCMB, østatistiki Veriler, http://evds.tcmb.gov.tr/cbt.html, Eriúim Tarihi (20.04.2011).
• VERGøL, Hasan-Coúkun KARACA, “Geliúmekte Olan Ülkelere Yönelik UluslararasÕ Sermaye Hareketlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Panel Veri Analizi”, Ege Akademik BakÕú, Cilt:10, SayÕ:4, 2010, s. 1207- 1216
• WORLD BANK, World Development Indicators 2009, http://ddpext.worldbank.org/ext/DDPQQ/report.do?method=showReport,
• Eriúim Tarihi (20.11.2009).
• YILDIRIM, Ertu÷rul-Cihan DURA, “Gümrük Birli÷inin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri Konusundaki Literatüre BakÕú”, Erciyes Üniversitesi øktisadi ve ødari Bilimler Fakültesi Dergisi, SayÕ:28, Ocak-Haziran, 2007, s. 141-177.