Türkiye'de Neoliberalizm

Year 2010, Volume: 34 Issue: 268, 9 - 41, 27.02.2014

Orhan Kurmuş

Abstract

Özet:
Türkiye’de Turgut Özal döneminde ilk pratik uygulamalarını bulan neoliberalizm, AKP
döneminde şiddetini giderek artıran bir dalgayla toplumun her alanına egemen oldu. Kökenini
Avusturya Okulu’nun öğretisinden alan ve 20. Yüzyılın son çeyreğinde M.Thatcher ve
R.Reagan yönetimleriyle doruk noktasına ulaşan neoliberalizm, doğal muhaliflerinin askeri
darbeler tarafından etkisizleştirilmesiyle Türkiye’de kayda değer bir eleştiriyle karşılaşmadı.
Akademyanın da sessiz kalmasıyla, neoliberalizm, özellikle etkili bir entelektüel çevrenin
toplum üzerinde oluşturduğu baskı sonucunda toplumsal gelişmenin doğal ve nihai sonucu
olarak kabul edildi. Bu süreç, dünyadaki neoliberal politikaların değişime uğrayıp çeşitlenmesi
karşısında bile devam etti.
Anahtar sözcükler: Neoliberalizm, Avusturya Okulu ve Hayek, Margaret Thatcher,
Washington Mutabakatı, Türkiye, Turgut Özal, özelleştirme, AKP.

 

Abstract:
Neoliberalism, that found its first practical applications during the Özal regime in Turkey,
became dominant in all spheres of social life after the AKP came to power. Based on the
teachings of the Austrian School, neoliberalism reached its highest point during the Thatcher
and Reagan administrations in the last quarter of the 20th century. In Turkey, it did not meet
with any effective opposition mainly because its “natural” opponents had already been silenced
by successive military coups. When the academia also succumbed to silence, neoliberalism,
especially with the unrelenting pressure on the society by an effective intellectual circle, came
to be accepted as the natural and final result of social development. This process continued
even after global neoliberal policies were modified and became more “lenient”.
Keywords: Neoliberalism, Austrian School and Hayek, Margaret Thatcher, Washington
Consensus, Turkey, Turgut Özal, privatization, AKP.

Keywords

Neoliberalizm, Avusturya Okulu ve Hayek, Margaret Thatcher, Washington Mutabakatı, Türkiye, Turgut Özal, özelleştirme, AKP

Neoliberalism in Turkey

Abstract

References

• Arıcanlı, Tosun ve Dani Rodrik (der.) (1990). The Political Economy of Turkey: Debt, Adjustment, and Sustainability, London, New York: Palgrave Macmillan.
• Aktan, Coşkun C. (1996). “Turgut Özal’ın Değişim Modeli ve Değişime Karşı Direnen Güçlerin Tahlili,” Türkiye Günlüğü, no.40, s.15-32.
• Baigent, Michael vd. (1982). The Holy Blood and the Holy Grail, London: Jonathan Cape. Bali, Rıfat N. (2002). Tarz-ı Hayattan Life Style’a: Yeni Seçkinler, Yeni Mekânlar, Yeni Yaşamlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Batmaz, Veysel (2002). Medyaya Düşman Yetiştiriyorum, İstanbul: Karakutu Yayınları. Batmaz, Veysel (2004). Yanlış Medya’da Doğru Söylenmez, İstanbul: Naos Yayınları.
• Batmaz, Veysel (2006a). Medya Popüler Kültürü Gizler, İstanbul: Karakutu Yayınları.
• Batmaz, Veysel (2006b). “Arif Dirlik’i Okumak,” Batmaz, Veysel (der.) (2006). Arif Dirlik: Global Modernite ve Sosyalizm, İstanbul: Salyangoz Yayınları içinde.
• Baudrillard, Jean (1998). The Consumer Society: Myths and Structures, çev., Chris Turner, London: Sage.
• Bayazıtoğlu, Yavuz vd. (1991). “Financial Market Reforms in Turkey Between 1980-1990,” CBT Discussion Paper, no.9102.
• Bağımsız Sosyal Bilimciler, “2005 Başında Türkiye’nin Ekonomik ve Siyasal Yaşamı Üzerine Değerlendirmeler,” http://www.bagimsizsosyalbilimciler.org/Yazilar_BSB/BSB2005Mart.pdf Brittan, Samuel “The Not So Noble Nobel Prize,” Financial Times, 19 Aralık, 2003.
• Brown, Dan (2003). The Da Vinci Code, New York: Doubleday. Bruno, Michael vd., (der.) (1991). Lessons of Economic Stabilization and its Aftermath, Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Celal, Metin “Hırs ve Ceza,” Cumhuriyet Kitap, 9 Temmuz, 2009, s.12. Çalışkan, Nurettin (2002). ODTÜ Tarihçe 1956-1980, Ankara: Pan.
• Doğan, Yalçın. “Şifreyi Tamamlayan Kodlar”, Hürriyet, 23 Mart, 2006.
• Duhs, Leslie A. (2008). From Galbraith to Krugman and Back, Discussion Paper no.369, School of Economics, University of Queensland.
• Ebenstein, Alan (2001). Friedrich Hayek: A Biography, Chicago: University of Chicago Press.
• Ebenstein, Alan (2003). Hayek’s Journey: The Mind of Friedrich Hayek, London: Palgrave Macmillan.
• Ebiri, Kutlay (1980). “Turkish Apertura,” METU Studies in Development, c.7, s.209-254. Eğin, Oray. “12. Dalganın Kodları,” 14 Nisan, 2009; “Bir Köşe Yazısının Kodları”, Akşam, 12 Şubat,
• 2009; “Bu Kodları Çözmemiz Gerek”, Akşam, 21 Aralık, 2006. Ersel, Hasan “Şu Stok Değişimi Rakamları,” Referans, 10 Temmuz, 2009.
• Ersoy, Uğur (2003). Bozkırı Yeşertenler, İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Featherstone, Mike (1996). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, çev., Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fukuyama, Francis (1992). The End of History and the Last Man, New York: Free Press.
• George, Susan (2000). “A Short History of Neoliberalism: Twenty Years of Elite Economics and Emerging Opportunities for Structural Change,” Bello, Walden vd., (der.) (2000). Global Finance: New Thinking on Regulating Capital Markets, London: Zed Books içinde.
• Goffman, Erving (1959). The Presentation of Self in Everyday Life, New York, London: Anchor Books.
• Heper, Metin (der.) (1991). Strong State and Economic Interest Groups: The Post-1980 Turkish Experience, Berlin, New York: Walter de Gruyter.
• Krugman, Paul (1994). Peddling Prosperity: Economic Sense and Nonsense in an Age of Diminished Expectations, New York: W.W. Norton.
• Krugman, Paul (1997). The Age of Diminished Expectations: U.S. Economic Policy in the 1990’s, Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Kurdaş, Kemal (1998). ODTÜ Yıllarım:Bir Hizmetin Hikayesi, Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı.
• Kurmuş, Orhan (2009). İktisat Tarihinin Doğuşu, (2. Baskı), İstanbul: Yordam Kitap. Odekon, Mehmet ve Tevfik Nas, (der.) (1992). Economics and Politics of Turkish Liberalization, Bettlehem, PA: Lehigh University Press.
• Öniş, Ziya (2004). “Turgut Ozal and His Economic Legacy: Turkish Neo-liberalism in Critical Perspective,” Middle Eastern Studies, c.40, s.113-134.
• Öniş, Ziya (1991). “The Evolution of Privatization in Turkey: The Institutional Context of Public Enterprise Reform,” International Journal of Middle Eastern Studies, c.23, s.163-176.
• Ranelagh, John (1991). Thatcher’s People: An Insider’s Account of the Politics, the Power, and the Personalities, London: Harper Collins.
• Rodrik, Dani (1990). “Premature Liberalization, Incomplete Stabilization: The Ozal Decade in Turkey,” CEPR Discussion Papers, no.402.
• Saad-Filho, Alfredo ve Deborah Johnston, (der.) (2008). Neoliberalizm: Muhalif Bir Seçki, çev., Şeyda
• Başlı, Tuncel Öncel, İstanbul: Yordam Kitap.
• Somçağ, Selim (2003). “Ekonomi 2002’de Büyüdü mü?” İktisat, İşletme ve Finans, C.18, s.82-89.
• Somçağ, Selim (2006). “Garip bir Büyüme,” Cumhuriyet Strateji, 17 Nisan, 2006. Şahin, Haluk. “Da Vinci ve Ankara’nın Şifreleri”, Radikal, 29 Nisan, 2006.
• Şen, Ayça (2009). Hırs ve Ceza, İstanbul: Everest Yayınları. Şenses, Fikret (der.) (1994). Recent Industrialization Experience of Turkey in a Global Context, Westport, CT: Greenwood Press.
• Thatcher, Margaret (1993). The Downing Street Years, London: Harper Collins.
• Thatcher, Margaret (1995). The Path to Power, London: Harper Collins.
• Waterbury, John (1992). “Export-Led Growth and the Center-Right Coalition in Turkey,” Comparative Politics, c.24, s.127-145.
• Williamson, John (2008). “A Short History of the Washington Consensus,” Serra, Narcis ve Joseph. E. Stiglitz, (der.) 2008. The Washington Consensus Reconsidered: Towards a New Global Governance, New York:Oxford University Press içinde.