Görsel Gerçekçilik Rejiminin Sonu mu? “Yeni” Medya Döneminde Sinema

Year 2015, Volume: 39 Issue: 1, 215 - 246, 10.04.2015

Sevilay Çelenk

Abstract

Bu makalede, yeni medya döneminde sinema ve “gerçeklik” ilişkisini yeniden düşünen yakın tarihli çalışmalar, konuya aynı ontolojik ilgiyle odaklanan erken dönem kuramsal yaklaşımların önemli bazı tespitleriyle tartışma içinde eleştirel bir perspektifle değerlendirilmektedir. Sinemanın gerçeklikle ilişkisi ve “gerçekliğe” ne tür bir müdahalede bulunduğu, sinema çalışmaları alanında hiç eskimeyen bir tartışmanın konusudur. Söz konusu tartışma, bugün, yeni medya teknolojileri ve dijitalleşmenin getirdiği “sanallık” olgusu karşısında yeniden canlanmış bir tartışmadır. Sinemanın kendine özgü mahiyetini ve gerçeklikle ilişkisini ele alan çalışmalar, bunu sıklıkla diğer sanat formları ve farklı medya ortamlarıyla kıyaslama temelinde yürütür. Aslında sinemanın fotoğrafla olduğu kadar, tiyatro, resim, edebiyat ve müzik gibi sanat alanlarıyla da neredeyse ortak-yaşar bir ilişki içinden geliştiği düşünüldüğünde, bu kıyaslama olmaksızın, bir sinema ontolojisinden söz etmenin güç olacağı açıktır. Sinema ve yeni medya ilişkisini düşünmek bu genel eğilimdeki bir devamlılık olarak değerlendirilebilir. Sinema alanında bu ilişkiye eğilen bir çok çalışma, sinemada 3.0 olarak adlandırılan yeni bir evrenin başladığını öne sürmektedir. Sinema bugün, dijital yeni medya ortamıyla etkileşimler neticesinde, gerçekliği, fiziksel/ görsel gerçekliğe sadakat olarak yorumlayan bir anlayışın epeyce uzağındadır. Teknolojik değişiklikler yanında türsel ve tematik çeşitliliğin dedönüştürdüğü yeni sinema ortamı, sinemayı yeniden düşünmeye yönelik girişimleri de kışkırtmaktadır. Bu tür girişimler bakımından, bir sinema ontolojisi geliştirmeye dönük ilk çalışmaları yeniden gözden geçirmek kadar, Rancière ve Deleuze’ün çalışmaları gibi sinematik gerçekliğe ilişkin farklı sorular ortaya atan çalışmaları anlamaya çalışmak da önemlidir. Rancière ve Deleuze’ün çalışmaları, sinemayı bizatihi imgenin niteliğinden yola çıkarak tanımlama çabası içindeki bir ontolojik perspektifi temellendirmektedir. Yeni medya ortamının ve dijitalleşmenin sinema alanındaki muhtemel sonuçlarını anlamak bakımından da “imge”de temellendirilmeye çalışılan bir ontoloji çok elverişli bir kavrayış zeminidir. Bu çerçevede, makalede, dijitalleşme ve yeni medya döneminde yeni bir evreye girdiği düşünülen sinemada, çalışmayı bekleyen konulara bir parça ışık tutmak kadar, sinemayı yeniden düşünme çabasına katkıda bulunmak da amaçlanmaktadır.

Keywords

Görsel-gerçekçilik, dijitalleşme, sinema ontolojisi, sinema 3.0, yeni imge.

References

• Abisel N (2007). Sessiz Sinema. Ankara: De Ki Basım Yayım. Ltd. Şti.
• Andrew D (2013). Sinema Araştırmalarının Özü ve Gelişimi. Aydınlı S ve Okay D (Çev), Sine Cine.4(1), 141-173.
• Arnheim R (2002). Sanat Olarak Sinema. Çev. Ünal R. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Baker U (2010). Kanaatlerden İmajlara: Duygular Sosyolojisine Doğru. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Bazin A (1985). Fotoğraf Görüntüsünün VarlıkBilimi. İçinde: Büker S ve Onaran O (der), Sinema Kuramları, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Benjamin W (2004). Pasajlar. Cemal A (Çev), İstanbul: YKY.
• Berger J (1995). Görme Biçimleri. (Altıncı basım). Salman Y (Çev),İstanbul: Metis Yayınları.
• Bonitzer P (2006). Kör Alan ve Dekadrajlar. Yaşar İ (Çev), Istanbul: Metis Yayınları.
• Cadava E (2008). Işık Sözcükleri: Tarihin Fotografisi Üzerine Tezler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Daly K (2010). “Cinema 3.0: The Interactive İmage”. Cinema Journal, 50(1), 81-99.
• http://www.jstor.org/stable/40962838 (erişim: 10 Eylül 2014).
• Deleuze G (2014). Sinema I: Hareket İmge. Özdemir S (Çev), İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Eisenstein S M (1993). Sinema Sanatı. Şarman N (Çev), İstanbul: Payel Yayınevi.
• Gianetti L (1999). Understanding Movies. New Jersey: Prentice Hall.
• Luckman S (2012). Mobile Screens and Future Story-worlds: Film in the Age of Mobile Platforms and Cross-media Storytelling. The International Journal of Interdisciplinary Social Sciences, 6(8), 93-111.
• Manovich L (1999) What is Digital Cinema. İçinde: Lunenfeld P, The Digital Dialectic: new essays on new media,Cambridge:MIT Press, 172-193. http://site.ebrary.com/id/10225301?ppg=196 (erişim: 22 Aralık 2014).
• Rancière J (2008). Görüntülerin Yazgısı. Kılıç A U (Çev), İstanbul: Versus Kitap.
• Rene C (1972). Cinema: Yesterday and Today. ed. R. C. Dale. trans. by Stanley Appalbaum. New York: Dover.
• Russel C (2004). New Media and Film History: Walter Benjamin and the Awakening of Cinema. Cinema Journal, 43(3), Spring 2004, 81-85.
• Tryon C (2009). Reinventing Cinema: Movies in the Age of Media Convergence. New Brunswick, New Jersey, and London: Rutgers University Press.
• Yetişkin E B (2011). Sinematografik Düşünebilmek: Deleuze’ün Sinema Yaklaşımına Giriş. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. Sayı 40. 123-141.
• Wang S (2012). Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0: What does it all mean and where is it all going?https://bridgesandtangents.wordpress.com/tag/web/(erişim: 14 Kasım
• -