İşgücü İstatistiklerinden Yedek İşgücü Ordusuna Nüfusu Yeniden Sınıflandırmak

Year 2016, Volume: 40 Issue: 4, 31 - 68, 15.12.2016

Senem Oğuz

Abstract

Bu çalışma işgücü istatistiklerindeki nüfus sınıflandırmasını Marx’ın yedek işgücü ordusu ve nispi artı nüfus yaklaşımıyla yeniden ele almaktadır. İstatistiklerde bir kişinin istihdamda, işsiz ya da işgücünün dışında sayıldığı mevcut yaklaşım yerine; işgücü piyasası, kapitalist üretim biçiminin şekillendirdiği nüfus kategorileri üzerinden tanımlanmaktadır. Buna göre nüfus; üretim/geçim araçlarına sahip olanlar, aktif işgücü ordusu ve yedek işgücü ordusunu oluşturan nispi artı nüfus şeklinde üç temel kategoriye ayrılmakta ve nispi artı nüfusun akıcı, durgun, saklı ve yoksul biçimleri mevcut kategoriler üzerinden belirlenmektedir. Çalışmada ILO’nun işgücü çerçevesi yaklaşımı ile tanımladığı istihdam, işsiz, işgücüne marjinal bağlı gibi kavramlar ve bunların alt kategorileri baz alınarak farklı nispi artı nüfus ve yedek işgücü ordusu biçimlerine hangilerinin karşılık gelebileceği incelenmekte ve istatistiklerdeki işgücü yaklaşımı yeniden değerlendirilerek farklı bir sınıflandırmaya ulaşılmaktadır. Nüfusun bu yaklaşımla yeniden sınıflandırılması doğrultusunda yedek işgücü ordusu ve nispi artı nüfusun resmî işgücü istatistikleri üzerinden belirlenmesi ve çoğunlukla soyut ve kuramsal bir çerçevede kullanılan bu kavramların somutlaştırılması amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım, resmî işgücü istatistiklerinin kapitalist üretim ve emek sürecinin somut bir göstergesi olarak yorumlanabilmesi açısından önem arz etmekte ve farklı bir soyutlama düzeyinde, bu istatistiklere ait verilerin, üretim ve mülkiyet ilişkilerine dayalı bir toplum için açıklayıcı hale gelmesini sağlamaktadır. Çalışmanın bu şekilde özellikle nicel çalışmalarda yedek işgücü ordusu ve nispi artı nüfus için kullanılan resmî işsizlik oranları yerine farklı bir ölçütün geliştirilmesine temel oluşturabileceği ve bu alandaki literatüre katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Bu doğrultuda ilk bölümde modern işgücü istatistiklerindeki mevcut sınıflandırma yöntemi açıklanmakta, bu istatistiklere ait kavram ve kategoriler tanımlanmaktadır. İkinci bölümde istatistiklerin gelişimi işsizlik yaklaşımının tarihsel ve kuramsal olarak nasıl değiştiği üzerinden incelenmektedir. Üçüncü bölümde nispi artı nüfus ve yedek işgücü ordusu kavramları kuramsal bir çerçevede ele alınmakta ve farklı biçimleri tanımlanmaktadır. Son olarak nüfusun, nispi artı nüfus ve yedek işgücü ordusu yaklaşımına göre yeniden nasıl sınıflandırılabileceği ve farklı nispi artı nüfus biçimlerine hangi işgücü kategorilerinin karşılık gelebileceği tartışılmaktadır.

Keywords

Emek süreci, işgücü istatistikleri, işsizlik, nispi artı nüfus, yedek işgücü ordusu.

References

• Akbıyık N (2008). Türkiye´de Tarım Kesiminde İşgücü Piyasalarının Yapısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 24(24), 220-237.
• Anthias F (1980). Women and the Reserve Army of Labour: A Critique of Veronica Beechy. Capital and Class, 10, 50-63.
• Acar-Savran G (2009). Beden Emek Tarih: Diyalektik bir Feminizm İçin. İstanbul: Kanat.
• Acar-Savran G ve Demiryontan N T (2016). Kadının Görünmeyen Emeği: Maddeci Bir Feminizm Üzerine. 3. Baskı, İstanbul: Yordam.
• Bancroft G (1957). Current Unemployment Statistics of the Census Bureau and Some
• Alternatives. İçinde: The Measurement and Behavior of Unemployment. Princeton NJ: Princeton University Press, 63-119.
• Basu D (2012). The Reserve Army of Labor in the Postwar US Economy. Science & Society, 77, 2, 179-201.
• Başak S vd. (2013). Kadının Görünmeyen Emeği: İkinci Vardiya. http://ankakadin.org/download/Kad%C4%B1n%C4%B1n%20G%C3%B6r%C3%BCnmeyen%20Eme%C4%9Fi%20%C4%B0kinci%20Vardiya.pdf. Son erişim tarihi, 10.09.2016.
• Beechy V (1977). Some Notes on Female Wage Labour in Capitalist Production. Capital and Class, 3, 45-60.
• Braverman H (2008). Emek ve Tekelci Sermaye: Yirminci Yüzyılda Çalışmanın Değersizleştirilmesi. Çev. Ç Çidamlı, İstanbul: Kalkedon
• Bruegel I (1979). Women as a reserve army of labour: a note on recent British experience. Feminist Review, (3), 12-23.
• Cahuc P ve Zylberberg A (2004). Labor Economics. 1. Baskı, Londra: The MIT Press.
• Cain G G (1978). Labor Force Concepts and Definitions in View of Their Purposes.
• http://www.irp.wisc.edu/publications/sr/pdfs/sr20.pdf. Son erişim tarihi, 24.08.2016.
• Card D (2011). Origins of the Unemployment Rate: The Lasting Legacy of Measurement without Theory. American Economic Review, 101, 3, 552-557.
• Çınar S ve Lordoğlu K (2011). Mevsimlik Tarım İşçileri: Marabadan Ücretli Fındık İşçiliğine. http://www.sosyalhaklar.net/2011/bildiri/sidar-lordoglu.pdf, Son erişim tarihi, 26.10.2016.
• Dedeoğlu S ve Öztürk M Y (2010). Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği. İstanbul: Sav Yayınları.
• Denman J ve McDonald P (1996). Unemployment Statistics From 1881 to the Present Day. http://terencebunch.co.uk/articles/globalisation-the-united-states-empire-therise-of-thatcherism-and-the-uks-descent-into-dependency/unemployment-statisticsfrom-1881-to-1995-the-government-statistical-service-uk.pdf. Son erişim tarihi, 20.07.2016.
• Duggan M C (2013). Reserve Army of Labor and Migration.
• http://www.academia.edu/6222930/Reserve_Army_of_Labor_and_Immigration. Son erişim tarihi, 24.08.2016.
• Yıldız E (1985). Üretim ve Yeniden Üretim Sürecinde Ücretli Kadın Emeği. Yapıt, 9, 72-93.
• Foster J B vd. (2011). The Global Reserve Army of Labor and the New Imperialism. Monthly Review. http://monthlyreview.org/2011/11/01/the-global-reserve-army-of-labor-and-thenew-imperialism/. Son erişim tarihi, 20.08.2016.
• Galenson W ve Zellner A (1957). International Comparison of Unemployment Rates. http://www.nber.org/chapters/c2649.pdf. Son erişim tarihi, 18.08.2016.
• Garraty J A (1986). Unemployment in History: Economic Thought and Public Policy. New York: Harper Torchbooks.
• Hauser P M (1949). The Labor Force and Gainful Workers – Concept, Measurement, and Comparability. American Journal of Sociology, 54, 338-355.
• Humphries J (1983). The Emancipation of Women in the 1970’s and 1980’s: From Latent to the Floating. Capital and Class, 20, 6-28.
• Hussmanns R (2007). Measurement of Employment, Unemployment and Underemployment: Current International Standards and Issues in their Application.
• http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/methodology/socialuri/Measurement%20of%20employment,%20unemployment%20and%20underemployment%20-.pdf. Son erişim tarihi, 23.08.2016.
• International Classification by Status in Employmenti (1993).
• http://laborsta.ilo.org/ applv8/data/icsee.html. Son erişim tarihi, 12.07.2016.
• ILO (International Labor Office) (t.y.). Guide to Understanding the KILM.
• http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/--dcomm/documents/publication/wcms_422091.pdf. Son erişim tarihi, 12.08.2016.
• ILO (International Labor Office) (1990). Surveys of Economically Active Populationd, Employment, Uneployment and Underemployment.
• http://www.ilo.org/public/ english/bureau/stat/download/lfs.pdf. Son erişim tarihi 12.08.2016.
• ILO (International Labor Office) (1925). 2. ICLS. http://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/
• ILO-SR/ILO-SR_N8_engl.pdf. Son erişim tarihi, 20.08.2016.
• ILO (International Labor Office) (1948). 6. ICLS. http://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/
• ILO-SR/ILO-SR_NS7_engl_part.4.pdf. Son erişim tarihi, 20.08.2016.
• ILO (International Labor Office) (1998). Resolution Concerning The Measurement Of
• Underemployment And Inadequate Employment Situations, Adopted By The Sixteenth International Conference Of Labour Statisticians.
• http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---stat/documents/normativeinstrument/wcms_087487.pdf. Son erişim tarihi, 20.08.2016.
• ILO (International Labor Office) (2013). Statistics of Work, Employment and Labour Underutilization, Report II. http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---stat/documents/publication/wcms_220535.pdf. Son erişim tarihi, 20.08.2016.
• Lewis W A (1954). Economic Development with Unlimited Supplies of Labour. The Manchester School, 22, 2, 139-191.
• Linder M ve Sensat J (1977). Anti-Samuelson. New York: Urizen Books.
• Long C D (1942). The Concept of Unemployment. Quarterly Journal of Economics, 57,1, 1-30.
• Magdoff F ve Magdoff H (2004). Disposable Workers: Today’s Reserve Army of Labor. Monthly Review, 55, 11. http://monthlyreview.org/2004/04/01/disposable-workerstodays-reserve-army-of-labor/. Son erişim tarihi, 17.08.2016
• Malthus T (1798). An Essay on the Principle of Population. http://www.esp.org/books/malthus/population/malthus.pdf. Son erişim tarihi,12.07.2016.
• Mandel E (2008). Marx’ın Kapitali. Birinci Baskı. Çev. O S Binatlı, İstanbul: Yazın Yayıncılık.
• Marx K (1973). Grundrisse: Foundations of the Critique of Political Economy.
• https://www.marxists.org/archive/marx/works/download/pdf/grundrisse.pdf. Son erişim tarihi, 04.08.2016
• Marx K (1997). Kapital: Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili. Cilt I, 5. Baskı. Çev. A. Bilgi, Ankara: Sol Yayınları.
• Marx K (1997b). Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi. Cilt 3, 3. Baskı. Çev. A. Bilgi, Ankara:
• Sol Yayınları.
• Marx K (2014). Grundrisse: Ekonomi Politiğin Eleştirisi İçin Ön Çalışma. 3. Baskı, Çev. S Nişanyan, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Meda D (2012). Emek: Kaybolma Yolunda Bir Değer mi? 2. Baskı, Çev, I Ergüden, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mills F C (1917). Contemporary Theories of Unemployment and Uneployment Relief. http://dspace.gipe.ac.in/xmlui/bitstream/handle/10973/26175/GIPE047736.pdf?sequence=3&isAllowed=y. Son erişim tarihi, 24.08.2016.
• Milonakis D ve Fine B (2009). From Political Economy to Economics: Method, the Social and the Historical in the Evolution of Economic Theory, New York: Routledge.
• Molyneux M (1979). Beyond the domestic labour debate. New Left Review, 116, 3.
• Özkaplan N (1999). İşgücü Piyasasına Ait Kavramların Sorgulanması. Ekonomik Yaklaşım, 10, 32, 61-85.
• Power M (1983). From Home Production to Wage Labor: Women as a Reserve Army of Labor. Review of Radical Political Economics, 15, 1, 71-91.
• Ricardo D (2008). Siyasal İktisadın ve Vergilendirmenin İlkeleri, 1. Baskı, Çev. B Zeren, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Shaikh A M (1999). Explaining Inflation and Unemployment: An Alternative to Neoliberal Economic Theory https://drive.google.com/file/d/0BxvNb6ewL7kOYzRsRzlNbFVmWTA/view?pli=1.
• Son erişim tarihi, 13.08.2016.
• Simeral M H (1978). Women and the Reserve Army of Labor. Critical Sociology, 8, 164-179
• Smith A (1776). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations.
• http://www.ifaarchive.com/pdf/smith_-_an_inquiry_into_the_nature_and_causes_ of_the_wealth_of_nations%5B1%5D.pdf. Son erişim tarihi, 12.08.2016.
• Smith A (2001). Ulusların Zenginliği. 3. Baskı, Çev, A Yunus ve M Bakırcı, İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Webb J N (1939). Concepts Used in Unemployment Surveys. Journal of the American Statistical Association, 34, 49-59.