TÜRKİYE'DE SİYASET VE DEVLET İÇİNDE ORDU: CUMHURİYETİN UZUN 100 YILININ KISA BİR MUHASEBESİ

Year 2023, Volume: 47 Issue: 5, 43 - 88, 30.11.2023

İsmet Akça

Abstract

Bu makale Cumhuriyet tarihinin farklı alt dönemlerinde ordunun siyasal alan ve devlet içindeki konumunu analiz etmektedir. Bunu yaparken teorik analiz çerçevesi dört noktaya odaklanmaktadır: birikim stratejilerini de içeren hegemonya projelerinin ve hegemonya bloklarının oluşumunu belirleyen sosyo-politik aktörler arası güç ilişkileri; içeride veya dışarıda savaş yapmaya ve/veya askeri güç kullanımına veya kullanma tehdidine dayalı güvenlik pratikleri; devlet aygıtları arasındaki, özellikle de zor aygıtları arasındaki ilişki; ordu içi politik-ideolojik farklılaşmalar.

Keywords

Ordu ve siyaset, hegemonya, iç güvenlik, zor, darbeler, 27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül, 28 Şubat, AKP

References

• Akay H (2009). Türkiye’de Güvenlik Sektörü: Sorular, Sorunlar, Çözümler, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Akay H (2011). Türkiye’de Asker-Sivil İlişkileri: 2000-2011 Dönemine İlişkin Bir Değerlendirme, http://www.hyd.org.tr/attachments/article/123/asker_sivil__hale_ akay.pdf.
• Akça İ (2004). Kolektif Bir Sermayedar Olarak Türk Silahlı Kuvvetleri. İçinde: A İnsel ve A Bayramoğlu (der), Bir Zümre, Bir Parti. Türkiye’de Ordu, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Akça İ (2010a). Türkiye’de Askeri-İktisadi Yapı: Durum, Sorunlar, Çözümler. İstanbul: TESEV Yayınları.
• Akça İ (2010b). Ordu, Devlet ve Sınıflar: 27 Mayıs 1960 Darbesi Örneği Üzerinden Alternatif Bir Okuma Denemesi. İçinde: E Balta Paker ve İ Akça (der), Türkiye’de Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Akça İ (2010c). AKP, Anayasa Değişikliği Referandumu ve Sol: “Yetmez Ama Evet”in Açmazları, Mesele, 45.
• Akça İ (2013). Türkiye’de Darbeler, Kapitalizm ve Demokrasi(sizlik). İçinde: B Bilmez (Yay. Haz.), Cumhuriyet Tarihinin Tartışmalı Konuları, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Akça İ (2014a). Militarism Capitalism and the State in Turkey. Saarbücken: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Akça İ (2014b). Gezi ve Siyasal İktidar Üzerinde Etkileri: Yaygın Hegemonyadan Sınırlı Hegemonyaya, Abat E, Bulduruç E and Korkmaz F (Ed.), Bizim Bir Haziranımız. Haziran Ayaklanması Üzerine Notlar, İstanbul: Patika Kitap.
• Akça İ (2017). 12 Mart Askeri Müdahalesi: İthal İkameci Kapitalizm, Sınıf Dinamikleri ve Bürokratik-Otoriterizm. İçinde M Ö Alkan (haz.), Osmanlı’dan Günümüze Darbeler, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Akça İ (2018). 1980 Sonrası Türkiye’de Hegemonya Projeleri ve Otoriterizmin Değişen Biçimleri. İçinde: İ Akça, A Bekmen ve B A Özden (der.), “Yeni Türkiye”ye Varan Yol. Neoliberal Hegemonyanın İnşası, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akça İ (2019). The Restructuring of Civil-Military Relations During the AKP Period, Confluences Méditerranée, 107.