Evil in Nâzım Hikmet’s Poems

Year 2025, Issue: 9, 393 - 433, 23.10.2025

Ürün Şen Sönmez

https://doi.org/10.64957/nesir.1791121

Abstract

The aim of this study is to reveal that evil is a constitutive element in Nâzım Hikmet’s poetry, narrated with ideological awareness and contemporary philosophical basis. Though all his poems are covered by this study, only those in which evil plays a central role are analyzed. The concept of evil is examined in six interrelated themes: war, power, poverty, exploitation, the banality of evil and those who oppose it. The absence of natural evil in Nâzım Hikmet’s work is due to the materialist approach of Nâzım Hikmet, who believes that evil is caused by human action instead of fate or nature. As a communist poet, he defines the source of all evil as capitalism, imperialism and fascism, or closely connects it to these systems. Thus, the aim behind his presentation of evil in his poetry is twofold: to depict it realistically and to create an awakening that motivates action against it. It is also a resistance against oppressive systems. Further, in his poetry, evil is addressed in a holistic manner in which symbolic figures and events take a central place. This aspect increases the universality and timeless quality of his poetry.

Keywords

Nâzım Hikmet , poetry , evil , capitalism , imperialism , resistance

Supporting Institution

This research was conducted without any financial support from funding agencies, institutions, or organizations.

Thanks

The author declares that no AI-assisted tools were used in the preparation of this study.

Nâzım Hikmet’in Şiirlerinde Kötülük

Abstract

Bu çalışmada, kötülüğün Nâzım Hikmet’in şiirlerinin kurucu unsurlarından biri olduğu, şiirlerde ideolojik bir bilinçle ve çağcıl bir felsefi altyapıyla kurgulandığı ortaya koyulmaktadır. Çalışmanın örneklemi şairin tüm şiirlerinden oluşmaktadır ancak çözümlenen ve yorumlananlar, kötülüğün kurucu bir işlev üstlendiği şiirlerdir. Kötülüğe dair bu bulgular; savaş, iktidar, yoksulluk, sömürü, kötülüğün sıradanlığı ve sıradanlaşması, kötülüğe karşı harekete geçenler başlıkları altında tasnif edilmiştir. Bu alt başlıklarda incelenen bulgular birbirlerinden kesin çizgilerle ayrılmaz. Nâzım Hikmet’in şiirlerinde doğal kötülük unsurlarına rastlanmaz çünkü o, kötülüğü materyalist bir anlayışla kavrar ve bir insan eylemi olarak görür. İlaveten, kendisini komünist bir şair olarak tanımlayan Nâzım Hikmet’in şiirlerinde kötülüğün tüm varyantlarını doğuran ana sebep kapitalizm, emperyalizm ve/veya faşizmdir ya da en azından bunlarla ilişkilidir. Buradan hareketle, şairin, kötülüğü şiirlerinde kurucu bir unsur olarak kullanmasının amacı da aydınlanır; şiir kötülüğü gerçekçi biçimde ortaya koymalı ve şair, eseri vasıtasıyla kötülük karşıtı -aynı zamanda kapitalizm, emperyalizm ve faşizm karşıtı- bilinç geliştirilmesine ve eylemin örgütlenmesine katkı sunmalıdır. İncelenen şiirlerde, kötülüğün bütüncül bir algıyla kavranması ve kötülük çalışmalarındaki sembolik anların/olayların/kişilerin merkezî konumda olması dikkate değerdir. Bu özellik şiirlere aynı zamanda evrensel bir geçerlilik de kazandırmaktadır.

Keywords

Nâzım Hikmet , şiir , kötülük , kapitalizm , emperyalizm , direniş

Supporting Institution

Bu çalışma herhangi bir finansal destek alınmadan gerçekleştirilmiştir.

Thanks

Bana bu çalışmanın fikrini veren ve ufkumu açan yorumlarını paylaşan Atilla Sönmez’e, metnin son haline gelmesinde emekleri olan Zeynep Ela Sönmez’e ve Derya Doğan’a teşekkür ederim. Bu çalışmada yapay zekâ destekli araçlardan yararlanılmamıştır.

References

• Altınsoy, Hacer. “Faşizm, 2. Dünya Savaşı ve Sonuçları.” Demokratik Modernite, 2017. Erişim tarihi: 7 Mart 2025. https://demokratikmodernite.org/fasizm-2-dunya-savasi-ve-sonuclari/
• Arendt, Hannah. Kötülüğün Sıradanlığı. Çeviren Özge Çelik. Metis Yayınları, 2012.
• Babayev, Ekber. Yaşamı ve Yapıtlarıyle Nâzım Hikmet. Çeviren Ataol Behramoğlu. Cem Yayınları, 1976.
• Bataille, Georges. Edebiyat ve Kötülük. Çeviren Ayşegül Sönmezay. Ayrıntı Yayınları, 2004.
• Batur, Enis. “Nâzım Hikmet’in Treni,” Nâzım Hikmet Günleri içinde, haz. Şükrü Erbaş, 60-64. Edebiyatçılar Derneği Yayınları, 1994.
• Bauman, Zygmunt ve Leonidas Donskins. Akışkan Kötülük. Çeviren Akın Emre Pilgir. Ayrıntı Yayınları, 2002.
• Bezirci, Asım. Nâzım Hikmet. Evrensel Yayınları, 2007.
• Bora, Tanıl. “Türkiye’de Faşist Sıfatının Serencamı,” Faşist Kimdir? içinde, 7-43. İletişim Yayınları, 2021.
• Dilek, Esra. “Bir Savaş Silahı Olarak Tecavüz,” Secopedia. Erişim 5 Mart 2025. https://www.secopedia.org/kavramlar/temel-kavramlar/bir-savas-silahi-olarak-tecavuz/
• Eagleton, Terry. Marksizm ve Edebiyat Eleştirisi. Çeviren Utku Özmakas. İletişim Yayınları, 2015. Engels, Friedrich. İngiltere’de Emekçi Sınıfın Durumu. Çeviren Yurdakul Fincancı. Sol Yayınları, 1997.
• ———. Tarihte Zorun Rolü. Çeviren belirtilmemiş. Sol Yayınları, 1979.
• Göksu, Saime ve Edward Timms. Romantik Komünist. Çeviren Barış Gümüşbaş. Alfa Yayınları, 2024.
• Gramsci, Antonio. Hapishane Defterleri 3. Çeviren Barış Baysal. Kalkedon Yayınları, 2012.
• Gürsel, Nedim. Dünya Şairi Nâzım Hikmet. Can Yayınları, 2002.
• Irmak, Erkan. Kayıp Destan’ın İzinde. Yapı Kredi Yayınları, 2022.
• Karataş, Yaylagül Ceran. “Ahlak, Siyaset ve Demokrasi Bağlamında Kötülük ve Şiddet.” İnsan & Toplum 7, sy. 2 (2017): 113-140.
• Kartalcı, Melike. “Kara Yara Hastalığı ve Bu Hastalıkla Mücadelenin Demokrat Parti Grubuna ve Basına Yansımaları.” Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi 20, sy. 41 (2024): 807-844.
• Marx, Karl ve Friedrich Engels. Komünist Manifesto. Çeviren Nail Satlıgan. Yordam Yayınları, 2014.
• Nâzım Hikmet. Kemal Tahir’e Mapusaneden Mektuplar. Adam Yayınları, 1993.
• ———. Bütün Şiirleri. Yapı Kredi Yayınları, 2015.
• ———. Sanat ve Edebiyat Üstüne, haz. Aziz Çalışlar. Evrensel Yayınları, 2012.
• ———. Yazılar 1 Sanat, Edebiyat, Kültür, Dil. Adam Yayınları, 1991.
• ———. Yazılar 2 (1924-1934). Adam Yayınları, 2001.
• ———. Yazılar 5 (1937-1962). Adam Yayınları, 1992.
• ———. Yazılar 6 Konuşmalar. Adam Yayınları, 1995.
• Oktay, Ahmet. “Nâzım Hikmet’in Şiirinde Ruhsal Yapı,” Nâzım Hikmet Günleri içinde, hazırlayan Şükrü Erbaş, 90-93. Edebiyatçılar Derneği Yayınları, 1994.
• Özer, Nilay. “Nâzım Hikmet’in Memleketimden İnsan Manzaraları’nda İmajlar: Toplum, Tarih ve Sinema.” Doktora tezi, Bilkent Üniversitesi, 2013.
• Ranciére, Jacques. Kurmacanın Kıyıları. Çeviren Yunus Çetin. Metis Yayınları, 2019.
• Russell, Jeffrey Burton. Mephistopheles Modern Dünyada Şeytan. Çeviren Elif Çelik. Panama Yayınları, 2019.
• Sancaktar, Caner. “Demokrat Parti Türk Dış Politikası’na Marksist Yaklaşım.” Bilge Strateji 3, sy. 5 (2011): 25-98.
• Sauer, Hanno. Ahlak İyinin ve Kötünün İcadı. Çeviren Orhan Kılıç. Metis Yayınları, 2024.
• Sülker, Kemal. Nâzım Hikmet’in Gerçek Yaşamı 1936-1937. Yalçın Yayınları, tarih belirtilmemiş.
• Terzioğlu, Öykü. Nâzım Hikmet ve Sömürgecilik Karşıtlığının Poetikası. Phoenix Yayınları, 2009.
• Timuçin, Afşar. Nazım Hikmet’in Şiiri. Alaz Yayınları, 1979.
• Yılmaz, Sibel. “1940’ların Türk Şiirinde ‘Küçük Adam’ ve Serüvenleri.” Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1, sy. 2 (2017): 265-279.
• Yüksel, Ufuk, S. “Weimar Cumhuriyeti’nde Almanya Sosyal Demokrat Partisi – Almanya Komünist Partisi İkiliğinin Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi’nin Yükselişindeki Rolü.” Alternatif Politika 13, sy. 2, (2021): 498-532.