A Research on Ideal Housing Criteria from the Residential User Perspective

Year 2024, Volume: 6 Issue: 2, 34 - 55, 31.10.2024

Can Karagülle

Abstract

Today, the developments in the economic level of the user of the house end the life in the house, and then there is a change in the house and the environment. On the other hand, it is observed that the house user, whose psycho-social and socio-cultural needs are met, continues to be used by renovating the residences even if the house's physical comfort and materials become old. For this reason, it has become important for the efficient use of the country's resources and environmental sustainability to be known on what is required in space designs according to the socio-economic levels and cultural expectations of the users in new housing and settlement designs. The current size of the problem observed in all of the new settlements in our country necessitated the investigation of this issue. With this article, it is tried to reveal what the criteria should be in housing and settlement, based on similar field studies using the post-occupancy evaluation (POE) method. In the field study section of this article, post-use evaluation studies were analyzed with the concepts of belonging, neighborhood, housing preference, space type preference and happiness that define an ideal house.

Keywords

ser-Centered Design, Post-Use Evaluation, Traditional-Modern Housing, Local Data Usage.

Konut Kullanıcısı Bakış Açısından İdeal Konut Kriterleri Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Konut, günümüzde bir statü gösterge aracı ve finansal bir varlık haline dönüşürken kullanıcısının ekonomik seviyesindeki gelişmeler konuttaki yaşamı sonlandırmakta ve ardından konut ve çevre değişimi söz konusu olmaktadır. Diğer yandan, psiko-sosyal ve sosyo-kültürel gereksinimlerini karşılanan konut kullanıcının fiziksel konfor ve malzeme olarak eskise bile konutlarını yenileme yapılarak kullanılmaya devam ettiği gözlenmektedir. Bu nedenle, yeni konut ve yerleşim tasarımlarında kullanıcıların sosyo-ekonomik seviyeleri ile kültürel beklentilerine göre mekan tasarımlarında gerekenlerin neler olduğunun bilinmesi ülke kaynaklarının verimli kullanımı ve çevresel sürdürülebilirlik için önemli hale gelmiştir. Farklı iklim, yer şekli ve sosyo-kültürel yapıya sahip yeni yerleşimlerin tümünde gözlenen problemin ülkemizdeki mevcut büyüklüğü bu konunun araştırılmasını gerekli kılmıştır. Bu makale ile, kullanım sonrası değerlendirme (KSD) yöntemini kullanan benzer alan araştırmalara dayanılarak konut ve yerleşimde olması gereken tasarım kriterlerin neler olabileceği ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır. Bu çalışma öncekilerden farklı olarak, konut kullanıcıların geçmiş deneyimlerinden elde ettikleri veriler yanında (modern kentlerde doğup büyüdüklerinden hiç deneyimlenme fırsatları olmadığından) farkında olamadıkları konut ve çevresine ilişkin yaşam kalitelerini yükseltecek unsurların neler olabileceği üzerine odaklanmıştır. Bu makalenin alan çalışması bölümünde, daha önce farklı araştırmacıların farkı zamanlarda yaptığı kullanım sonrası değerlendirme çalışmaları ideal bir konutu tanımlayan aidiyet, komşuluk, konut tercihi, mekan türü tercihi ve mutluluk kavramları ile analiz edilmiştir.

Keywords

Kullanıcı Odaklı Tasarım, Kullanım Sonrası Değerlendirme, Yerel Veri Kullanımı.

References

• Alver, K. (2011). Apartman: Yeni Ev, Yeni Hayat, Mostar Aylık Kültür ve Aktüalite Dergisi, 74. Sayı, Şan Ofset, İstanbul.
• Barron, L. (2018). British People Are So Lonely That They Now Have a Minister for Loneliness. Erişim (2.5.2023): https://time.com/5107252/minister-for-loneliness-uk/
• Bilgin, İ. (1996). Anadolu’da konut ve yerleşmenin modernleşme süreci. Tarihten Günümüze Anadolu'da Konut ve Yerleşme. Tarih Vakfı Yayınları. 472-490.
• Baytin, Ç. (1994). Tarihi çevrelerde yeni yapı olgusuna bir yaklaşım: İstanbul örneğinde bir uygulama modeli. Doktora Tezi. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Bozdoğan, S. ve Kasaba, R. (1998). Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Chapman, T. (2002). Stage sets for ideal lives: ımages of home in contemporary show homes. Social Change and Domestic Life, İdeal Homes? Londra ve New York: Routledge. Taylor and Francis Group. 44-58.
• Coşkun, K. (2005). Deprem Sonrası Planlamada Yeni Yerleşim Bölgesi Yaklaşımı: Adapazarı Örneği. Y.Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Coolen, H. ve Meesters, J. (2011). Private and public green spaces: Meaningful but different settings, Journal Of Housing and Built Environment, 27, 49-67.
• Çiftçi, M. (2020). Türkiye’de konut üretim özelliklerinin 1964-2019 arasında uzun dönemli dönüşümü. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 83-99.
• Deneç, E.A, (2014). Türkiye Kentlerinin Mekânsal Üretiminde TOKİ Etkisi. Mimarlık. Mimarlar Odası Yayını. 378,
• Edney, J. (1976). Human Territories : Comment on Functional Properties. Environment and Behavior, 8, 31-47
• Ekenyazıcı, G. E. ve Tulum, H. (2020). 19. Yüzyıldan 2020’ye ideal ev kavramı: Covid-19 sürecinin etkilerine ilişkin bir okuma. Türk İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 338-357.
• Galster, G. (1987). Homeowners and Neighborhood Reinvestment. Durham-London: Duke University Press.
• Günaçar,E. ve Erbil,Y. (2022). An analysis on post occupancy evaluation method in buildings. Trakya Journal of Architecture and Design, 2(2), 68-84.
• Güvenç, B. (1995). Türk kimliği-Kültür Tarihinin Kaynakları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ilgın, C. ve Hacıhasanoğlu, O. (2006) Göç – aidiyet ilişkisinin belirlenmesi için model: Berlin / Kreuzberg örneği. İTÜ Dergisi/a Mimarlık Planlama Tasarım, 5(2).
• Karagülle, C. (2009). Yerel verilerin konut tasarım sürecinde değerlendirilmesi: Mardin örneği. Doktora Tezi. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Karagülle, C. (2011). Mimari tasarım atölyelerinde ekolojik mimari tasarım uygulaması: Alternatif Bolu TOKİ evleri. Mimari Tasarım Eğitimi: Bütünleşme-2 Sempozyumu Bildiri Kitabı. İstanbul: YTÜ Mimarlık Fakültesi. 202-212.
• Karagülle, C. (2023). Covid-19 Pandemisinin Mimarlık Eğitimine Etkileri Üzerine bir Araştırma. Online Journal of Art and Design. 11(3).
• Karagülle, C. ve Selçuk, H.T. (2014). Geleneksel konuttan modern konuta mekansal anlamdaki dönüşüme ilişkin eleştirel bir bakış. Yapı ve Yaşam Kongresi Bildiri Kitabı. Bursa: Bursa Mimarlar Odası.
• Kellekçi ve Berköz, (2006). Konut ve Çevresel Kalite memnuniyetini yükselten faktörler. İtü dergisi/a. 5(2) 167-178.
• Korkmaz, N. (2016). Diyarbakır ve Şanlıurfa’daki toplu konutların kullanım sonrası değerlendirilmesi: karşılaştırmalı bir analiz. Y.Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Universitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Lawrence, R. (1987). Housing, Dwellings And Homes: Design theory, research and practice. John Wiley & Sons.
• ODTÜ-MATPUM. (2010). Toplu Konut Alanlarında Kentsel Çevresel Standartlar İçin Bir Değerler Sistemi. TOKİ Araştırma Dizisi, 5.
• Porteous, J.D. (1976). Home: The territorial core. American Geographical Society, 66, 383-390.
• Prochorskaite, A., Couch, C., Malys, N. ve Maliene, V. (2016). Housing stakeholder preferences for the “soft” features of sustainable and healthy housing design in the UK. International Journal of Environmental Research and Public Health. 13(1), 111.
• RIBA, (2020). Erişim (21.04.2024): https://www.architecture.com/knowledge-and-resources/resources-landing-page/post-occupancy-evaluation-an-essential-tool-to-improve-the-built-environment
• Tekeli, İ., (1982), Türkiye’de Konut Sunumunun Davranışsal Nitelikleri ve Konut Kesiminde Bunalım, Konut 81, Kent Koop Yayınları: 20, Ankara.
• Tekeli, İ., (1998). Türkiye’de Cumhuriyet döneminde kentsel gelişme ve kent planlaması. 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık. Tarih Vakfı Yayınları.
• Tekeli, İ. (2009). Konut Sorununu Konut Sunum Biçimleriyle Düşünmek. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tognoli, J., (1987). Residential environments. D. Stokols, & I. Altman. Handbook of Environmental Psychology. 1, 655-690.
• Topçu, Ü. ve Dökçeci, V. (2005). İstanbul’un değişik mahallelerinde kullanıcı hoşnutluğunun karşılaştırılması. İTÜ Dergisi/a Mimarlık-Planlama-Tasarım, 4(1), 126-134.
• Yırtıcı, H. ve Uluoğlu, B. (2004). Mekanın altyapısal dönüşümü. İTÜ Dergisi/a Mimarlık-Planlama-Tasarım, (3)1, 44-53.
• Wiberg, (1993). Medium sized cities and renewal strategies. The Journal of the Regional Science Association International, 72(2), 135-143.
• Yıldız, M.Y. (2006). Bolu Merkezindeki Halkın Konut Tercihlerine Etki Eden Faktörler. Y.Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu.
• Yanar, B.Ö. (1994). Konut ve Çevresinde Kullanıcı Tatminin İrdelenmesi. Doktora Tezi. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü