BAĞIMSIZ DEMOKRATİK KIRGIZİSTAN’IN SİYASİ DÖNÜŞÜMÜNDE ASKAR AKAYEV DÖNEMİ

Year 2021, Volume: 3 Issue: 2, 208 - 217, 30.12.2021

Ertan Özensel

Abstract

ÖZ
Sovyetler Birliği sonrası bağımsız Kırgızistan siyasi dönüşümünün en önemli dönemi, bağımsızlığa ilk adımların atıldığı yıllar olmuştur. Bu dönem bir yandan yeni bir siyasal, ekonomik ve toplumsal yapılanma, diğer yandan Sovyetler döneminde var olan birikim üzerine ilerleyen bir süreç olmuştur.
Bu sürecin başlangıcında en önemli aktörlerden birisi de bağımsızlık sonrası üç dönem Cumhurbaşkanı olmuş Askar Akayev dönemidir. Akayev ile başlayan bağımsız Kırgızistan süreci, diğer Sovyetlerden bağımsızlığını kazanan devletlerin yönetimlerinin aksine seçimle iş başına gelmiş bir Cumhurbaşkanıdır.
On beş yıllık Akayev iktidarı döneminde, ekonomik, sosyal ve kültürel reformların yanı sıra demokrasiyi oturtturma yolunda atılan önemli adımlar söz konusu olmakla birlikte özellikle Akayev’in üçüncü dönemi, Sovyet otoritarizminden az çok farklı bir ülkeye dönüştüğü görülür.
Nitekim otoriterleşme, adam kayırma, yolsuzluklar ve ülkede yaşanan ekonomik sıkıntılar sonucunda 24 Mart 2005’de Kırgızistan’da meydana gelen toplumsal hareketlenmeler Akayev dönemini sona erdirmiştir.
Tüm yaşanan otoriterleşme eğilimlerine rağmen Akayev dönemi, bağımsız ve demokratik Kırgızistan’ın temellerinin atıldığı yıllar olmuştur. Demokratik bir toplum olma yolunda o dönemde atılan adımlar, bu günde zaman zaman yaşanılan sıkıntılara rağmen, Kırgızistan demokratik bir toplum olarak varlığını sürdürmekte ve Orta Asya’da “demokrasi adası” olma idealini sürdürmektedir.

Keywords

Askar Akayev, Kırgızistan, Bağımsızlık, Toplumsal değişme, Demokrasi

References

• Абдрасулов, С. (2013) Правда о кыргызской элите. Аvailable at: http://www.slavic-europe.eu/index.php/comments/68-comments-sng/370-2013-07-22-11-37-27 (accessed 15.09.2014).
• Акаев, А. (1998) Откровенный Разговор. Москва: ТОО “Совершенно Секретно”.
• Акказиева Г (2006) Эволюция Политической Элиты Кыргызстана в Условиях Переходного Периода. Бишкек: ОсОО «ДЕМИ».
• Болпонова А (2009) Кыргызстан: Период «Двойных Стандартов». Bizdin.KG. Аvailable at: http://bizdin.kg/elib/jurnaldar/vik/2009_2/bolponova.doc. (accessed 04.04.2013).
• Болпонова, А. (2011). Крах политических режимов Кыргызстана в постсоветский период. Вопросы истории Кыргызстана, (1), 40-52.
• Болпонова А (2011) Крах Политических Режимов Кыргызстана в Постсоветский Период. Аvailable at: http://bizdin.kg/elib/jurnaldar/vik/2011_1/bolponova-krah.doc (accessed 04.02.2013).
• Борисов Н. А, (2006) Особенности трансформации политических систем центральноазиатских государств (на примере Узбекистана и Киргизии) Полития. № 3. С. 96-111
• Газета.Kg (2002) - Политическая элита Кыргызстана. Часть 1-я. История Аvailable at: http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1014505020 (accessed 12.10.2014).
• Институт общественной политики (IPP). (2011а) Элита не должна появляться ниоткуда, у ее представителей должна быть профессиональная биография. Аvailable at: http://www.ipp.kg/ru/news/929/ (accessed 18.03.2013).
• Исабеков К (2009) Кыргыз парламенти/Парламент Кыргызстана: Макалалар жана Маалыматтар. Бишкек:“Азур” (34 – 39). Исаев, Кусеин. (2001). Азаттык Сабактары. Бишкек.
• Кан П (2006) "Элиты" России, Казахстана, Узбекистана. Сравнение и Оценка. Социологические исследования (1): 147-152.
• Кененсариев Т, (2006) Опыт демократии в Кыргызстане: история, реалии и перспективы, Опыт демократических реформ на евразийском пространстве: сравнительные модели и практические механизмы, Алматы - КИСИ при Президенте РК.
• Кынев А, (2005) Кыргызстан до и после «тюльпановой революции». Аvailable at: http://igpi.ru/info/people/kynev/1128082583.html (accessed 10.10.2014).
• Ручка А (2003) Элиты транзитного общества. Аvailable at: www.dialogs.org.ua (accessed 05.03.2013). Gezitter.org (2010) Аvailable at: http://www.gezitter.org/ushaktar/56_byit_li_ostrovku_demokratii_na_prostorah_tsentralnoy_azii/ (accessed 16.10.2014).