Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Burdur İli Yağış Analizi Ve Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 308 - 322, 30.01.2020

Hasan Hüseyin Aksu , Afşin Güngör

https://doi.org/10.28948/ngumuh.499325

Öz

  Doğru yağış
dağılım haritaları ve toplam yağış miktarı potansiyeli suyla ilgili projelerde
ana girdidir. Bu çalışmanın amacı Burdur’un aylık ve yıllık ortalama yağış
dağılım haritalarının yapılması ve alansal yağış miktarının hesaplanmasıdır. Çalışmada
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) ve Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından
çalıştırılan Burdur ve yakın çevresindeki 14 gözlem istasyonunun 1976 ile 2017
yılları arasındaki yağış verileri kullanılmıştır.

Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ile elde edilen yağış
dağılımı analizinin doğruluğu iki meteoroloji istasyonunun gözlenen ve üretilen
verileri ile karşılaştırılarak yapılmıştır. Bu amaçla 1. ve 2. test
istasyonları için sırasıyla regresyon katsayısı: 0.9904 ve 0.9825, ortalama
karekök hata: 2.1 ve 7.9, ortalama hata: 0.6 ve -6.6, ortalama mutlak hata: 1.8
ve 6.6 olarak hesaplanmıştır.

   Elde edilen
sonuçların gerçek verilerle göstermiş olduğu uyum bu çalışmada kullanılan ters
mesafe ağırlıklı “Inverse Distance Weighted (IDW)” enterpolasyon tekniğinin doğruluğunu
göstermektedir. Burdur ilinin yıllık ortalama yağış miktarı 533.2 mm ve alansal
yağış toplamı 3,8 milyar m³ olarak hesaplanmış, aylık yağış
değerlerinin değişken karakteristikte olduğu ortaya konmuştur. Yapılan çalışma,
Burdur ilinin doğu kesiminin mevcut literatürden farklı olarak Türkiye’nin en
çok yağış alan bölgelerinden birisi olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Burdur, yağış, Coğrafi bilgi sistemleri (CBS)

Kaynakça

• LOYD, C.D., Local Models for Spatial Analysis, CRC Press, London and New York, 2007.
• ŞEN, Z., Wadi Hydrology, CRC, Boca Raton, 2008.
• ŞEN, Z., Spatial Modeling Principles in Earth Scieces, Springer, Dordrecht, 2009.
• HARTKAMP, A. D., DE BEURS, K., STEİN, A., WHİTE, J. W., 1999. Interpolation Techniques for Climate Variables, NRG-GIS Series 99-01, CIMMYT, Mexico, 1999.
• BOSTAN, P. A., HEUVELİNK, G. B. M., AKYUREK, S. Z., “Comparison of regression and kriging techniques for mapping the average annual precipitation of Turkey”, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 19, 115-126, 2012.
• TATLI, H., DALFES, N., MENTEŞ, S., “A statistical downscaling method for monthly total precipitation over Turkey”, International Journal of Climatology, 54, 161-188, 2004.
• AYDIN, O., ÇİÇEK, İ.,” Ege Bölgesinde Yağışın Mekansal Dağılışı”, Coğrafi Bilimler Dergisi, CBD 11(2), 101-120, 2013.
• ÇETİN, M., TÜLÜCÜ, K., “Doğu Akdeniz Bölgesi‟nde aylık yağışların yersel değişimlerinin jeoistatistik yöntemle incelenmesi”, Turkish Journal of Engineering and Environmental Science, 22, 279-288, 1998.
• ÖZTÜRK, D., BATUK, F., “Meteorolojik verilerin CBS ve çok değişkenli istatistiksel analiz yöntemleriyle konumsal enterpolasyonu”, Uluslararası Katılımlı 1. Meteoroloji Sempozyumu, Ankara, 2010.
• LOYD, C.D., “Nonstationary models for exploring and mapping monthly precipitation in the United Kingdom”, International Journal of Climatology, 30, 390-405, 2010.
• KİEFFER WEİSSE, A., BOİS, P.H., “A comparison of methods for mapping statistical characteristics of heavy rainfall in the French Alps: the use of dairly information”, Hydrological Sciences, 47(5), 739-752, 2002.
• WMO (World Meteorological Organization), Guide to Hydrological Practices, No:168, 2008.
• AKSU, H.H., “Mapping And Analyzing Monthly Mean Minimum Air Temperature Distribution Over Burdur By Geographic Information Systems”, 5th International Vocational Schools Symposium, Book of Proceedings, 164-168, Prizren, Kosova.
• AKSU, H.H., “Isparta’nın Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Tabanlı Bağıl Nem Dağılışı”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı 1, 56-65, 2017.
• DEMİRCAN, M., ALAN, İ., VE ŞENSOY, S., “Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanarak Sıcaklık Haritalarının Çözünürlüğünün Artırılması” TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara, 2011
• KRIVORUCHKO, K., GOTWAY, C., ZHIGIMONT, A., “Statistical tools for regional data analysis using GIS”, International Symposium on Advances in Geographic Information Systems, GIS’03 Proceedings of the 11th Association for Computing Machinery (ACM), USA, 2003.
• WONG, A. D., LEE, J., Statistical Analysis of Geographic Information with ArcView and ArcGIS, John Wiley&Sons, Inc Hoboken, NJ, 2005.
• MATHERON, G., Principles of geostatistics, Econ Geol 58, 1246–1266, 1963.
• LOYD, C. D., Local Models for Spatial Analysis, London and New York, CRC Press, 2007.
• KRAVCHENKO, A.N., BOAST, C.W., BULLOCK, D.G.,” Multifractal analysis of soil spatial variability”, Agronomy Journal, 91, 1033-1041, 1999.