Sıcaklıkta yaşanan pozitif anomaliler son yıllara iklim değişikliğine bağlı önemli bir araştırma sorusu olmuştur. Sıcaklık değişimleri doğrudan ve dolaylı pek çok etkiye sahiptir. Bu çalışma günlük maksimum sıcaklık ve günlük toplam güneşlenme süresi parametrelerinin günlük yağış üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda çalışmada Granger nedensellik analizi yapılarak meteorolojik parametrelerin yağış üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Güneşlenme süresi ve günlük maksimum sıcaklık değişkenleri için p istatistik değeri <0.05 olarak belirlenmiş olup iki değişkenin de yağış üzerinde etkin olduğu görülmüştür. Çalışmada parametrelerde çeşitli gün gecikmeleri kullanılarak optimum girdi modelleri oluşturulmuş, Yapay Sinir Ağları (YSA) ve Sınıflandırma ve Regresyon Ağacı (SRA) yöntemleri kullanılarak ilişki düzeyleri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda SRA yöntemi ile geliştirilen tahmin modellerinin YSA modellerine göre üstün başarısı (NSE:0.65-0.79) görülmüştür.
Positive anomalies in temperature have been an important research question related to climate change in recent years. Temperature changes have many direct and indirect effects. This study aims to investigate the effect of daily maximum temperature and total daily sunlight duration parameters on daily rainfall. In this perspective, Granger causality analysis was conducted to investigate the effect of meteorological parameters on rainfall. The p statistic value of the sunshine duration and daily maximum temperature variables was determined as <0.05 and both variables were found to be effective on rainfall. In the study, optimum input models were created using various day lags for the parameters and the relationship levels were investigated using Artificial Neural Networks (ANN) and Classification and Regression Tree (CART) methods. As a result of the study, the prediction models developed with the CART method outperformed the ANN models (NSE: 0.65-0.79).
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Numerical Modelization in Civil Engineering, Water Resources Engineering |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Early Pub Date | September 10, 2025 |
Publication Date | October 14, 2025 |
Submission Date | July 16, 2025 |
Acceptance Date | August 21, 2025 |
Published in Issue | Year 2025 Volume: 14 Issue: 4 |