FINANCIALIZATION, INDEBTMENT, TRANSFORMATION OF SPACE AND “THE DETACHED INSTITUTIONALISM”

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: Özel Sayı, 16 - 32, 20.10.2023

Emin Yiğit

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1357649

Öz

With neoliberal policies that express adaptation to the global economy, political and physical obstacles have been eliminated and the circulation of capital has been facilitated. At this stage, the shift of monetary expansion towards financial dynamics has brought about the development of many new financial instruments. The fact that the banks, which have adapted to the process, intermediate in the transactions in the markets has facilitated indebtedness. This situation is also decisive on the spatial transformation of Turkish cities and housing. Because, indebtment that emerged as a result of financialization, not only increases the demographic fluidity in the urban space but also makes the urban problems more experiential. With the dominance of market dynamics, the institutional withdrawal of the state and local governments in the organization of collective consumption causes services for collective consumption to be unfair and unequal. This situation also partially deteriorates the existing public partnership. The middle classes, who settled in confined/enclosed housing estates by joining into the mortgaged housing system through indebtment, leave the problems of the city outside via their lifestyles within these housing estates and isolate themselves relatively from the publicness of the city. Special expectations, that are both provided by confined/enclosed estates and required by the residents, are purchased through establishing an institutionalism which is specific to that site. This study, which questions the nature of the new institutionalization normalized by confined/enclosed estates through the spatial transformation driven by financialization and indebtment, discusses the deterioration of the partnership created in the urban area; relatedly, it discusses the institutionalism intended to establish private benefits. In addition, this study examines “the detached institutionalization” in confined/enclosed housing estates which are widespread very fast through a system of indebtment.

Anahtar Kelimeler

Financialization, Indeptment, Space, Publicness, "The Detached Institutionalism"

FİNANSALLAŞMA, BORÇLANDIRMA, MEKÂNIN DÖNÜŞÜMÜ VE “AYRIK KURUMSALLIK”

Öz

Küresel ekonomiye uyarlanmayı ifade eden neoliberal politikalarla, siyasal ve fiziksel engeller törpülenerek sermayenin dolaşımı kolaylaştırılmıştır. Aynı zamanda parasal genişlemenin finansal dinamiklere doğru kayması çok sayıda yeni finansal aracın da gelişmesini beraberinde getirmiştir. Sürece adapte olan bankaların piyasalardaki işlemlere aracılık etmesi borçlanmayı kolaylaştırmıştır. Bu durum Türkiye kentlerinin mekânsal dönüşümü ve konutlaşması üzerinde de belirleyicidir. Çünkü finansallaşmanın bir sonucu olarak ortaya çıkan borçlandırma, kentsel mekândaki demografik akışkanlığı arttırdığı gibi kentsel sorunları daha deneyimlenir kılmaktadır. Piyasa dinamiklerinin egemen konuma gelmesiyle birlikte, kolektif tüketimin örgütlenmesinde devletin ve yerel yönetimlerin kurumsal anlamda geri çekilmesi, kolektif tüketime dönük hizmetlerin adil ve eşitlikçi olmamasına neden olmaktadır. Bu durum kısmi olarak var olan kamusal ortaklığı da bozmaktadır. Borçlandırma üzerinden mortgage düzenine eklemlenerek kapalı/çevrili sitelere yerleşen orta sınıflar, bu sitelerdeki yaşam biçimleriyle kentin sorunlarını dışarıda bırakmakta ve kentin kamusallığından göreli olarak kendilerini soyutlamaktadırlar. Kapalı/çevrili sitelerde sunulan ve site yerleşiklerince istenen özel beklentiler, siteye özgü bir kurumsallık tesis edilerek ve bedeli ödenerek satın alınmaktadır. Finansallaşma ve borçlandırmanın harekete geçirdiği mekânsal dönüşüm üzerinden, kapalı/çevrili siteler eliyle normalleştirilen yeni kurumsallaşmanın niteliğini sorgulayan bu çalışma, kentsel alanda yaratılan ortaklığın bozulmasını; bağlı olarak özel çıkarları tesis etmeye dönük kurumsallığı tartışmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, borçlandırma yoluyla hızla yayılan kapalı/çevrili sitelerdeki “ayrık kurumsallaşma” irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansallaşma, Borçlandırma, Mekân, Kamusallık, "Ayrık Kurumsallaşma"

Kaynakça

• Aalbers, M. B., (2008). The Financialization Of Home and The Mortgage Market Crisis, Competition & Change: The Journal of Global Business and Political Economy, 12 (2), 148-166
• Afşar, K. E., (2022). Özel Bir Kadın Filmi Üzerinden Erken Dönem Finansallaşma Olgusu, Eğitim Bilim Toplum Dergisi / Journal of Education Science Society, 20 (77), 31- 61
• Alver, K., (2010). Siteril Hayatlar: Kentte Mekânsal Ayrışma ve Güvenlikli Siteler. (2. Basım) Ankara: Hece Yayınları
• Aslanoğlu, R.. (2000). Kent, Kimlik ve Küreselleşme. (2. Basım), Bursa: Ezgi Kitapevi
• Bauman, Z., (1999). Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. (1.Basım), Çev. Ümit Ö., İstanbul:Sarmal Yayınları
• Bauman, Z., (2014). Parçalanmış Hayat: Postmodern Ahlak Denemeleri. (2. Basım), Çev. İsmail T., İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Berger, P. L. and Luckmann, T., (1991). The Social Construction Of Reality: A Treatise in The Sociology Of Knowledge. New York: Penguin Group
• Baudrilard, J., (2013). Tüketim Toplumu: Söylenceleri/Yapıları. (6. Basım), Çev. Hazal D. ve Ferda K., İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Brown, W., (2021). Halkın Çözülüşü: Neoliberalizmin Sinsi Devrimi. (2. Baskı), Çev. Barış Engin A., İstanbul: Metis Yayınları
• Burawoy, M., (1983). Between The Labor Process and The State, American Sociological Review, 48 (5), 587-605.
• Castells, M., (1983). The City and The Grassroots. California:University of California Press
• Çalcı, S., (2015). Varoluş Borcundan Sermayeye: Borcun Soykütüğü İçin Bir Deneme, Praksis, 38 (2), 179-200
• Crouch, C. (2014). The Governance of Labour Market Insecurity During The Crisis, Stato e Mercato, 34(1), 69-86.
• Ergil, D., (1984). Toplum ve İnsan. Ankara: Turhan Kitapevi
• Fernandez, R. and Aalbers, M. B., (2016). Financialization and Housing: Between Globalization and Varieties of Capitalism, Competition & Change: The Journal of Global Business and Political Economy, (20) 2, 71-88
• Garver, N., (1973). “What Violence Is”. (A. K. Bierman, & J. A. Gould, Ed.). Philosophy for a New Generation. New York: Macmillan, , 256–266.
• Giddens, A., (2010). Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori. (2. Basım), Çev. Ümit T., İstanbul: İletişim Yayınları
• Harvey, D., (2009). Sosyal Adalet ve Şehir. (3. Basım), Çev. Mehmet M., İstanbul: Metis Yayınları
• Harvey, D. (2012). Sermayenin Sınırları. Çev . Utku B., Ankara: Tan Kitabevi Işık, O, ve Pınarcıoğlu. M. M., (2001). Nöbetleşe Yoksulluk: Sultanbeyli Örneği. (1. Baskı), İstanbul: İletişim Yayınları
• İlhan, S., (2007). Yeni Kapitalizmin Karanlık Yüzü: İnsanilik ve Ahlakilik Söylemlerinin Sahiciliği Üzerine, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (2), 283-306
• Kart, E., (2015). Yoksulluğun Mekanlarında Borçluluğun ve Borçlunun Üretilişi, Praksis, 38 (2), 155-179
• Kimberly, J., (1979). Issues in The Creation of Organizations: Initiation, İnnovation, İnstitutionalization, Academy of Management Journal, 19 (9), 437-457
• McKenzie, E., (2011). Beyond Privatopia: Rethinking Residential Private Government. Washington DC: The Urban Institute Press
• Mehrez, G. and Kaufmann D., (2000). Transparency, Liberalization and Financial Crises, World Bank Policy Research Working Paper, No:2286, 1-35, https://doi.org/10.1596/1813-9450-2286
• Mider, D., (2013). “The Anatomy of Violence: A Study of the Literature”, Aggression and Violent Behavior, 18(6), 702–708. https://doi.org/10.1016/j.avb.2013.07.021
• Lapavitsas, C., (2009). Financialised Capitalism: Crisis and Financial Expropriation. Historical Materyalism, 17(2), 114-148, https://doi.org/10.1163/156920609X416153 Lazzarato, M., (2014). Borçlandırılmış İnsanın İmali. (1. Baskı), Çev. Murat E., İstanbul: Açılım Kitap
• Lazzarato, M., (2015). Borçla Yönetmek. (1. Basım), Çev. Şule Ç., İstanbul: Otonom Yayıncılık Orhan Yılmaz. E. ve Mutdoğan, A. S., (2022). Konutun Dönüşümünü Tüketim ve Medya Odağında Okumak. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, (12) 4, 954-967. https://doi.org/10.7456/11204100/004 Öcal, E. U., (2017). Yerel Yönetimlerde Neo-Liberal Dönüşümün Kısa Bir Değerlendirmesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (38) 4, 426-433
• Painceira, J. P., (2011). “Finansallaşma Döneminde Gelişmekte Olan Ülkeler: Sürekli Açıktan, Döviz Rezervi Biriktirmeye”, John B. F. (Ed.), Çev. Barış B., Selim S., ve Onur G., Tekelci Finans Sermayesi, İstanbul: KalkedonYayınları, 256-298 Papadatos, D., (2012). “Central Banking in Contemporary Capitalism: Inflation Targeting and Financial Crises”, Costas L. (Ed), Financiallisation in Crisis, Chicago: Haymarket Books, 119-141, https://doi.org/10.1163/9789004201088_006
• Pérouse, J-F. ve Danış, A., D. (2005). Zenginliğin Mekânda Yeni Yansımaları, Toplum ve Bilim 104, 92-123 Read, J., (2012). Homo Economicus’un Bir Soykütüğü: Neoliberalizm ve Öznelliğin Üretimi, Çev. Şeyda Ö., Cogito 70-71, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 82-96
• Roscoe, P. (2015). Harcıyorum Öyleyse Varım: Ekonominin Gerçek Maliyeti. (1. Basım), Çev. Aydın Ç., İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Sennett, R. (2010). Kamusal İnsanın Çöküşü. (4. Basım), Çev. Serpil D. ve Abdullah Y., İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Selznick, P., (1996). Institutionalism “Old” and “New”. Administrative Science Quarterly, 41 (2), 270-277. https://doi.org/10.2307/2393719
• Şengül, H. T., (2009). Kentsel Çelişki ve Siyaset, (2. Basım), Ankara: İmge Kitapevi Tekeli, İ., (1998). Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Kentsel Gelişme ve Kent Planlaması, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları
• Tekeli, İ., (2009). Modernizm, Modernite ve Türkiye’nin Kent Planlama Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
• Türk, D., (2022). Kamu Alem, Mavi Defter, https://mavidefter.net/kamualem/. 25.06.2023
• Urry, J., (1999). Mekânları Tüketmek, (1. Basım), Çev. Rahmi G., Ö., İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Uzel, N., (2001). Esnek ve Adapte Olabilir Konutlar İçin Değerlendirme Rehberi, (Yayınlanmamış)Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
• Wallece, R. A. ve Wolf, A., (2020). Çağdaş Sosyoloji Kuramları: Klasik Geleneğin İyileştirilmesi, Çev. Mehmet Rahmi A., ve Leyle E., Ankara: Doğu Batı Yayınları
• Yeldan E., (2002). Neoliberal Küreselleşme İdeolojisinin Kalkınma Söylemi Üzerine Değerlendirmeler. Praksis 7, 19-35. Yeldan, E., (2009). Kapitalizmin Yeniden Finansallaşması ve 2007/2008 Krizi: Türkiye Krizin Neresinde?, Çalışma ve Toplum, 1(20), 11-28
• Yıldırım, A. (2016). “Dünyada Mekan Tek Haneli Faizi Gözlüyor”, https://www.haberturk.com/yazarlar/abdurrahman-yildirim-1018/1265822 dunyada-mekan-tek-haneli-faizi-gozluyor., 28.06.2023
• “5 Yılda 2.2 Milyon Kişi Konut Kredisi Kullandı”, Dünya Gazetesi, 15.03.2017.
• “Sitelere Teminatlı Özel Yönetici Ekibi”, Milliyet, 09.09.2023.