Üniversitesi Öğrencilerinin Paketli Gıda Tüketimleri ve Etiket Okuma Bilgilerinin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 1 Issue: 3, 147 - 159, 26.09.2025

Sevil Nas

Abstract

Amaç:
Besin etiketleri, gıdaların kimliği niteliğindedir. Gıdaların ne kadar güvenilir olduğu ve içeriklerinin ne derece temiz olduğu konusunda bilgi edinmemizi sağlar. Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin paketli gıda tüketimlerini ve etiket okuma bilgilerini incelemeyi amaçlamaktadır.

Yöntem:
Araştırma, bir vakıf üniversitesinin sağlık bilimleri fakültesi ve diğer bölümlerinde öğrenim gören 258 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Her iki grubun paketli gıda tüketimleri ve etiket okuma bilgileri incelenmiştir. Veriler, yüz yüze anket yöntemiyle ve gönüllülük esasına dayalı olarak toplanmıştır.

Bulgular:
Katılımcıların %53’ü haftada 3-4 kez paketli gıda tükettiklerini belirtmiştir ve bu kişilerin %56,7’si çikolata ve çikolatalı paketli gıdaları tercih etmektedir. Paketli gıda tüketen katılımcıların %41’i, bu ürünleri tüketme sebebi olarak kolay ulaşılabilir olmasını göstermiştir. Katılımcıların %56,7’si ise etiketlerde yer alan besin değerleri tablosunu anlamakta yetersiz olduğunu ifade etmiştir. Katılımcıların %78’i paketli gıda satın alırken etiket bilgisini incelediklerini belirtmiştir. Etiket okuyanların %84,7’si son tüketim tarihini kontrol ettiklerini ifade etmiştir. Yurtlarda kalan öğrenciler, aile yanında ya da öğrenci evinde kalanlara göre paketli gıda tüketimini daha yüksek oranda tercih etmiştir (p<0.05).

Sonuç:
Üniversitelerde beslenme ve sağlık eğitimi derslerinin veya etkinliklerinin eksikliği, bu farkındalığın gelişmesini engelleyebilir. Etiket okuma becerilerinin artırılması, genel sağlığın iyileştirilmesi ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılması açısından önemli bir adım olabilir. Etiketlerde karmaşık terimler yerine herkesin anlayabileceği sade bir dilin kullanılması teşvik edilmelidir. Bu amaçla, hükümetler ve gıda üreticileri, etiketlerin daha anlaşılır hale getirilmesi yönünde çalışmalar yapabilir.

Keywords

Ambalajlı Gıda Tüketimi , Besin Etiketi Okuma Düzeyi , Lisans Bölümleri.

Investigation of University Students' Packaged Food Consumption and Label Reading Knowledge*

Abstract

Objective: Food labels are the identity of foods. They enable us to access information about the reliability of foods and how clean their content is. This study aims to examine university students' packaged food consumption and label reading knowledge.

Method: The study was conducted with 258 university students studying in the faculty of health sciences and other departments at a foundation university. The packaged food consumption and label reading information of both groups were examined. The data in the study was collected face to face with a survey method on a voluntary basis.

Results: Fifty-three percent of the participants stated that they consume packaged food 3-4 times a week, and 56.7% of these people prefer chocolate and chocolate packaged foods. 41% of the participants who consume packaged food stated that the reason for consuming packaged food was ease of access. 56.7% of them stated that they were unsuccessful in understanding the nutritional value table on the labels. 78% of the participants stated that they consulted the label information when buying packaged food. 84.7% of the participants who read the label information said that they examined the expiration date. Those staying at the dormitory preferred the reason for consuming packaged food to a higher extent than those staying at family homes and student houses (p<0.05).

Conclusion: The lack of nutrition and health education courses or activities at universities may prevent this awareness from developing. Increasing label reading skills can be an important step towards improving general health and establishing healthy lifestyle habits. Instead of using complex terms on labels, simple language that everyone can understand should be encouraged. For this purpose, governments and food manufacturers can work on making labels more understandable.

Keywords

Packaged Food Consumption , Nutritional Label Reading Level , Undergraduate Departments.

Ethical Statement

İstanbul Kültür Üniversitesinden 11.01.2024 tarihli 2024/09 sayılı etik kurul alınmıştır.

References

• Alotaibi, N.M., Alshammari, G.M., Alabdulkarem, K. & Yahya, M.A. (2023). A cross-sectional study of gender differences in calorie labeling policy among students: Dietary habits, nutritional knowledge, and awareness. Nutrients, 15(4), 879.
• Akman, M., Akan, H.., Izbirak, G., & Tanriöver, Ö. (2017). Eating patterns of Turkish adolescents: a cross-sectional survey. Nutr J., 19;9:67.
• Ayer, Ç., Ergin, A.(2021). Status of nutritional literacy in adolescents in the semi-rural area in Turkey and related factors. Public Health Nutrition, 24(12), 3870-3878.
• Bulut, E.T., Kenanoğlu, Z. (2022). Fast food consumption preferences of consumers: Izmir Province case. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 59 (1),119-133.
• Cebeci A., Güneş, E. (2017). Türkiye ve Avrupa'daki tüketicilerin gıda etiketi okuma tutumlarını etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4),261 – 267.
• Cecchini M, Warin L. (2016). Impact of food labelling systems on food choices and eating behaviours: a systematic review and meta-analysis of randomizedstudies. Obesity Reviews, 17(3),201-210.
• Chacón-Cuberos, R., Zurita-Ortega, F., Martínez-Martínez, A., & Olmedo-Moreno, E.M. (2018). Adherence to the mediterranean diet ıs related to healthy habits, learning processes, and academic achievement in adolescents: a cross-sectional study. Nutrients, 23,10(11), 566.
• Christoph MJ, An R, Ellison B. (2016). Correlates of nutrition label use among college students and young adults: a review. Public Health Nutr., 19(12),2135-48.
• Coşkun, F., Kayışoğlu, S. (2016). Besin etiketi okuma alışkanlıklarına tüketici yaşının etkisinin araştırılması. Journal of Human Sciences, 13(3), 4876-4890.
• Çapar, A.G., Çimen, B.B. (2024). Besin etiketleri besin seçimlerinde etkili midir? Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,13 (1),147-151.
• Çoşkun, F., Kayışoğlu, F. (2018). Besin etiketi okuma alışkanlıklarına ve etiket okumanın satın alma tercihlerine cinsiyetin etkisi: Tekirdağ ili örneği. Akademik Gıda, 16(4),422-430.
• Demir, G., Gökoğlu, F., Kılıçkalkan, B., Baş, B., Altunel, H.(2020).Kadın ve erkek tüketicilerin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Food Health, 6(4), 225-237.
• Erdenebileg, Z., Park, S.H., Chang, K.J. (2018). Comparison of Body Image Perception, Nutrition Knowledge, Dietary Attitudes, and Dietary Habits Between Korean and Mongolian. Nutr. Res Pract.12(2),149-159.
• FAO. (2020). Food safety. Retrieved from: https://www.who.int/news- room/fact-sheets/detail/food-safety Fondevila, J.G., Giménez, F.G, Vidal-Portés, E., Hurtado-Galarza, K. (2022). Ultra-processed foods in university students: implementing nutri-score to make healthy choices. In Healthcare , 10(6),984. MDPI.
• Gökçen M, Seylam Küşümler A.(2021). Yetişkinlerde Gıda Etiketi Okuma Bilgi Düzeyi ile Davranışa Geçirme Arasındaki İlişki. OTSBD, 6(1),82-91.
• Gül, F., Dikmen, D. (2018). Kadın Tüketicilerde Besin Etiketi Okuma Alışkanlıkları ve Alerjen Bilgi Düzeyinin Saptanması. Bes Diy Derg., 46(2),157-165.
• Gürbüz, İ.B., Kadağan, Ö. (2022). Gıda Ambalajlarında Değişen Tüketici Tercihleri. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,36(2),357-376.
• Ikonen, I., Sotgiu, F., Aydinli, A., Verlegh, P. W. (2020). Consumer effects of front-of-package nutrition labeling: An interdisciplinary meta-analysis. Journal of the Academy of Marketing Science, 48(3), 360–383.
• Joseph, J., Tan, S. T. (2023). Food label reading habits and their correlations with food choice motives among young consumers during the transition to the endemic phase of COVID-19. Measurement: Food, 12, 100115.
• Kayişoğlu, S., İçöz, A. (2024). Ön lisans öğrencilerinin hazır gıda tüketim tercihlerinin araştırılması: Namık Kemal Üniversitesi örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(3), 578-590.
• Kemaloğlu, M., Kemaloğlu, E. (2024). Examining the food label reading habits and attitudes towards healthy nutrition among healthcare professionals: a cross-sectional study. Turkish Journal of Health Science and Life, 7(2), 113-120.
• Kim HS, Oh C, No JK.(2016). Can nutrition label recognition or usage affect nutrition intake according to age?. Nutrition, 32(1), 56-60.
• Kim, H.S., Oh, C., No, J.K. (2016). Can nutrition label recognition or usage affect nutrition intake according to age? Nutrition, 32, 56-60.
• Mansingh, J.P., Bayissa, D.D., Erena, F.A. (2015). Research Article Awareness Of Nutritional Information And Trans-Fat Trans Fat In Food Label Among Teaching Staff Of Ambo University, Ambo, Ethiopia.
• Norman, J. (2023). Front-of-package food labels: A narrative review. Appetite,144,104485.
• Özer, E.R., Tekinşen, K.K. (2021). Akdeniz diyeti ve sağlık. Akademik Et ve Süt Kurumu Dergisi,2, 13-23.
• Seçkin, S. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Besin Etiketi Okuma Alışkanlıklarının ve Tutumlarının Saptanması [Yüksek lisans tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi].
• Sprake, E.F., Russell, J.M., Cecil, J.E. (2018). Dietary patterns of university students in the UK: a cross-sectional study. Nutr J., 17, 90.
• Tarabishi, N., Yılmaz, M., Demirtaş, E. (2024). Effect of gender on fast-food consumption habits of high school and university students in Tekirdağ, Turkey. Journal of Nutrition and Health Sciences, 22(3), 123-130.
• TGK.(2017). Türk gıda kodeksi gıda etiketleme ve tüketicileri bilgilendirme yönetmeliği hakkında kılavuz.https://www.researchgate.net/publication/362696955_TGK_Gida_Etiketleme_ve_Tuketicileri_Bilgilendirme_Yonetmeliginin_Incelenmesi.
• Uğur, U. (2018). Gençlerin fast food tüketimlerinin sembolik tüketim kapsamında değerlendirilmesi: Sivas ilinde bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi,67.
• Yalçın, T., Sevim, Y. (2024). Yetişkin bireylerin besin etiketi okumaya yönelik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Mersin Univ Saglık Bilim Derg., 17(1),109-118.
• Yaman, M., Özgen, L.(2007). Üniversite öğrencilerinin yurtlarındaki besin hijyeni yaklaşımları ve besin hazırlama uygulamaları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi,20, 28-38.
• Yıldırım, S. (2012), Besin etiketlerinin tüketici talebine etkisi: İstanbul- Ankaraİzmir illerinde bir çalışma, [Yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi].
• Wang X. (2024). The ımpact of food nutrition labels on consumer behavior: a cross-national survey and quantitative analysis. International Journal of Public Health and Medical Research, 1(2),8-27.
• WHO (2019). Safety and quality of water used in food production and processing: meeting report. https://www.who.int/publications/i/item/9789241516402.
• WHO, (2023). Global action plan for the prevention and control of noncommunicable diseases. https://www.who.int/teams/noncommunicable-diseases/governance/roadmap