Pers/Akhaemenid Dönemi’nde Anadolu: Bölgeler Arası Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme

Year 2022, , 379 - 416, 20.09.2022

Murat Tosun

https://doi.org/10.33469/oannes.1065641

Cited By: 1

Abstract

Anadolu’da Pers/Akhaemenid Dönemi, 200 yılı aşkın bir süre devam etmiştir. Bu dönem, Anadolu’nun birçok yerinde etkisini göstermiştir. Ancak bu dönemin yansımaları, bölgesel olarak değişkenlik göstermektedir. Arkeolojik bulgular, bu dönemi anlamamıza yardımcı olsa da halen Anadolu’daki sınırlı sayıdaki yerleşim biriminde yapılan araştırmalarda, Pers izine rastlanmaktadır. Batı Anadolu ve çevresinde Pers arkeolojik verilerinin izleri, diğer bölgelere oranla daha iyi bir şekilde gözlenmektedir. Son yıllarda ele geçen bulgular ışığında, bölgeler arası ilişkiler özellikle seramik bulgular sayesinde ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Bu sebeple; Batı Anadolu ve çevresinde bu dönemin yansımaları daha yoğun, Orta Anadolu ile çevresinde sınırlı, Doğu Anadolu ve çevresinde ise daha az gözlenmektedir. Bu durumun sebeplerinden birisi de hiç şüphesiz, arkeolojik araştırmaların bölgeler arasındaki dağılım oranları ve bu döneme ilişkin yeterli düzeyde araştırmanın yapılamamasıdır. Bu makalede; Batı, Doğu ve Orta Anadolu ile çevrelerinin Pers Dönemi, karşılaştırmalı bir değerlendirme yöntemi uygulanarak ele alınacaktır. Öncelikle, Pers Dönemi’nde; Doğu, Batı ve Orta Anadolu ile yakın çevre yerleşim birimlerinden elde edilen arkeolojik veriler, alt başlıklar ile birlikte sunulacaktır. Ardından mevcut veriler ışığında, uzmanlar arasında halen tartışılan sorunsallık olguları, antik kaynaklarda verilen bilgiler ve sınırlı epigrafik veriler dikkate alınarak, nedensellik temelli bir yaklaşım ile değerlendirilecektir. Böylece üç bölge ve çevresindeki bu döneme ait arkeolojik buluntuların farklı ve ortak özelliklerini açıklamaya çalışacağız.

Keywords

Pers/Akhaemenid, Batı Anadolu ve çevresi, Doğu Anadolu ve çevresi, Orta Anadolu ve çevresi, Karşılaştırmalı Değerlendirme

Supporting Institution

Yok

Project Number

Yok

Anatolia in the Persian/Achaemenid Period: A Comparative Interregional Evaluation

Abstract

The Persian/Achaemenid Period in Anatolia continued for more than 200 years. This period had an impact in many parts of Anatolia. However, the remains of this period vary regionally. Although the archaeological findings help us understand this period, Persian traces are still found in the researches carried out in a limited number of settlements in Anatolia. Traces of Persian archaeological data are better observed in Western Anatolia and its surroundings than in other regions. In the light of recent findings, it has been attempted to investigate the relations between these regions, particularly regarding ceramic findings. Therefore, the reflections of this period are observed more intensely in Western Anatolia and its surroundings, limitedly in Central Anatolia and its surroundings, and even less in Eastern Anatolia and its surroundings. Undoubtedly, one of the reasons for this situation is the distribution rates of archaeological researches by regions and the insufficient level of research regarding this period. In this article the Persian Period in Western, Eastern and Central Anatolia and their surroundings will be discussed by applying a comparative evaluation method. First of all, within the Persian Period, archaeological data retrieved in Eastern, Western and Central Anatolia and the nearby settlements will be presented together with sub-headings. Then, in the light of the available data, the problematic phenomena still under discussion among specialists will be evaluated by applying a causality based approach taking into account the information provided by ancient sources and limited epigraphic data. Thus, we attempt to explain different and common characteristics of archaeological findings from this period in the three regions and their surroundings.

Keywords

Persian/Achaemenid, Western Anatolia and its surroundings, Eastern Anatolia and its surroundings, Central Anatolia and its surroundings, Comparative Evaluation

Project Number

Yok

References

• ALGAZE, G.–HAMMER, E.–PARKER, B., 2012. “The Tigris-Euphrates Archaeological Reconnaissance Project: Final Report of the Cizre Dam and Cizre-Silopi Plain Survey Areas”, Anatolica, XXXVIII, ss. 1-115.
• ATEŞLİER, S., 2001. “Observation on an Early Classical Building of the Satrapal Period at Daskyleion”, Proceedings of the First International Symposium on Anatolia in the Achaemenid Period, Bandırma 15-18 August 1997, Achaemenid Anatolia XCII, Ed.: Tomris Bakır–Heleen Sancisi-Weerdenburg, Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten, Leiden, ss. 147–168.
• ATEŞLİER, S., 2002. “Pers Ölü Gömme Geleneğinde Cenaze Harmamaksa’ları”, Olba, V, ss. 77–95.
• ATEŞLİER, S., 2017. “Anadolu’da Pers Dönemi Yapıları/Architecture During the Persian Period in Anatolia”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 162–173.
• BAKIR, T., 1988. “Daskyleion”, Höyük, 1, ss. 75–84, Fig. 1–18.
• BAKIR, T., 2003. “Daskyleion (Tyaiy Drayahya) Hellespontine Phrygia Bölgesi Akhaemenid Satraplığı”, Anadolu/Anatolia, 25, ss. 1–26.
• BAKIR, T., 2007. “Auswertung der Keramik für eine relative Chronologie im perserzeitlichen Daskyleion”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 167–176.
• BAKIR, T., 2011. Balıkesir’in Eski Çağlardaki Valilik Merkezi: Daskyleion, Balıkesir Valiliği Yayınları, Balıkesir.
• BAKIR, T., 2017. “Anadolu’da Perslerin İzinde/Tracing the Persians’ Footsteps in Anatolia”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 2–11.
• BAKIR, T.–ÇİLİNGİROĞLU, A., 1980. “Kaleköy 1979” Anatolian Studies, XXX, ss. 219–221.
• BAKIR, T.–ÇİLİNGİROĞLU, A., 1987. “Kaleköy Excavations 1978-1979”, Aşağı Fırat Projesi 1978-1979 Çalışmaları, TEKDAM, I/3, ss. 157–182.
• BARRINGER, J.M., 2008. Art, Myth, and Ritual in Classical Greece, Cambridge University Press, Cambridge.
• BENDORF, O.–NIEMANN, G., 1889. Das Heroon von Gjölbaschi-Trysa, Druck und Verlag von Adolf Holzhausen, Wien.
• BITTEL, K., 1952. “Ein persischer Freueraltar aus Kappadokien”, Satura: Früchte aus der Antiken Welt, Festschrift für Otto Weinreich, Verlag für Kunst und Wissenschaft, Baden, ss. 18–29.
• BITTEL, K., 1956. “Kapadokyada Bulunan Bir Ateş Sunağı”, Türk Arkeoloji Dergisi, VI/2, ss. 35–42.
• BİLGİ, Ö., 1984. “1983 Dönemi Malatya-Köşkerbaba Höyük Kurtarma Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, VI, ss. 49–54.
• BİLGİ, Ö., 1987. “Köşkerbaba Höyük Demir Çağ Mimarisi”, Anadolu Demir Çağları, I, Ed.: Altan Çilingiroğlu, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, ss. 1–5.
• BLAYLOCK, S., 2017. “Fırat Üzerinde Tille Höyük’te Akhaimenid Tabakası ve Güneydoğu Anadolu’da Akhaimenid Arkeolojisi İçin Diğer Bulgular/The Achaemenid Level at Tille Höyük on the Euprates and Other Evidence for Achaemenid Archaeology in South-East Anatolia”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians, Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 390–407.
• BOARDMAN, J., 1995. Greek Sculpture: The Late Classical Period, Thames and Hudson, London.
• BOARDMAN, J., 2000. Persia and the West: An Archaeological Investigation of the Genesis of Achaemenid Art, Thames and Hudson, London.
• BOSSERT, E.M., 2000. Die Keramik phrygischer Zeit von Boğazköy: Funde aus den Grabungskampagnen 1906, 1907, 1911, 1912, 1931-1939 und 1952-1960, Philipp von Zabern, Mainz.
• BRIANT, P., 1991. “De Sardes À Suse”, Achaemenid History VI, Asia Minor and Egypt: Old Cultures in A New Empire, Ed.: Amélie Kuhrt - Heleen Sancisi-Weerdenburg, Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten, Leiden, ss. 67–82.
• BRIANT, P., 2002. From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire, Trans.: Peter Daniels, Eisenbrauns, Indiana.
• BRIANT, P., 2017. “Persler Kimdir?/Who are the Persians?”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 12–23.
• BRUNS-ÖZGAN, C., 1987. Lykische Grabreliefs Des 5. und 4. Jahrhunderts V. Chr., Ernst Wasmuth, Tübingen.
• BULUT, H., 2017. “Yeryüzü Cennetleri: Pers Bahçeleri ve Paradeisosları/ Earthly Paradises: Persian Gardens and Paradeisoi”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 174–186.
• BURN, A.R., 1984. Persia and the Greeks: The Defence of West c. 546-478 B.C., Stanford University Press, Standford.
• CAHILL, N., 1988. “Taş Kule: A Persian-Period Tomb near Phokaia”, American Journal of Archaeology, 92, ss. 481–501.
• CAHILL, N., 2017. “Lydia Satraplığı/The Satrapy of Lydia”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 308–331.
• CALMEYER, P., 1993. “Die Gefäße auf den Gabenbringer-Reliefs in Persepolis”, Archaeologische Mitteilungen aus Iran, 26, ss. 147-160, Taf. 43-50.
• CALMEYER, P., 2009. Die Reliefs der Gräber V und VI in Persepolis, Verlag Philipp von Zabern, Mainz.
• CASABONNE, O., 2007., “The Formation of Cappadocia: Iranian Populations and Achaemenid Influence”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, İstanbul, Turkish Institute of Archaeology, ss. 103–106.
• CASABONNE, O.–GABRIELLI, M., 2007., “A Note on Persian Armours”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, İstanbul, Turkish Institute of Archaeology, ss. 265–270.
• COŞKUN, G., 2006. “Daskyleion’dan Bir Akhaimenid Kâse”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 122, ss. 51–62.
• COŞKUN, G., 2011. “Achaemenid Bowls from Seyitömer Höyük”, Olba, XIX, ss. 57–79.
• CURTIS, J.–SIMPSON, ST.J., 2010. “Editors’ Introduction”, The World of Achaemenid Persia: History, Art and Society in Iran and the Ancient Near East, Ed. John Curtis–John Simpson, I. B. Tauris & Co Ltd, New York, ss. xiii–xvii.
• ÇOKAY-KEPÇE, S., 2010. “Anadolu Arkeolojisinde Ortak Kavram, Ortak Dil Kullanımı Üzerine”, Haberler, 29, ss. 1–4.
• ÇOKAY-KEPÇE, S., 2017. “Anadolu’da Bulunmuş Pişmiş Toprak Akhaimenid Kâse ve Phialeler: Genel Bir Değerlendirme/Achaemenid Terracotta Bowls and Philae Found in Anatolia: An Overview”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 224–237.
• ÇOKAY-KEPÇE, S.–RECKE, M., 2007. “Achaemenid Bowls in Pamphylia”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, İstanbul, Turkish Institute of Archaeology, ss. 83–95.
• DANDAMAEV, M.A., 1989. A Political History of the Achaemenid Empire, Trans.: Willem Wogelsang, Brill, Leiden.
• DEDEOĞLU, H., 1996. “Harta Abidintepe Tümülüsü Kazı Çalışmaları”, Arkeoloji Dergisi, 4, ss. 197–206.
• DIE FRAGMENTE DER GRIECHISCHEN HISTORIKER. Die Fragmente Der Griechischen Historiker (FGrHist) 1-XV, Der.: Felix Jacoby, E.J. Brill, Leiden-New York-Köln, 1995.
• DIODORUS SICULUS. Loeb Classical Library: Diodorus Siculus Library of History, Books XV.20-XVI.65, Trans.: Charles Lawton Sherman, Harvard University Press, Cambridge, 1952.
• DİLER, A., 2020. “The Hekatomneion in Mylasa: Preliminary Studies on the Cult”, Karia and the Dodekanese Cultural Interrelations in the Southeast Aegean I: Late Classical to Early Hellenistic, Ed.: Poul Pedersen–Birte Poulsen–John Lund, Oxbow, Oxford/Philadelphia, ss. 87–106.
• DOĞAN, T.–TOSUN, M., 2021. “Kommagene Kralı I. Antiokhos’un Deksiosis Betimli Stelleri”, Eskiçağ’da Savaş ve Diplomasi, Ed.: Gülgüney Masalcı Şahin–Alican Doğan, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 387-438.
• DÖNMEZ, Ş., 2006. “Anadolu ev Ön Asya ‘Bit-Hilani’leri”, Tarih Boyunca Saray, Hayatı ve Teşkilatı, “Globus” Dünya Basımevi, İstanbul, ss. 13–23.
• DÖNMEZ Ş., 2012a. “Oluz Höyük Kazısı Beşinci Dönem (2011) Çalışmaları: Değerlendirmeler ve Sonuçlar”, Colloquium Anatolicum, XI, ss. 151–178.
• DÖNMEZ, Ş., 2012b. “Karadeniz’de Persler: Oluz Höyük”, Aktüel Arkeoloji, 25, ss. 140–145.
• DÖNMEZ, Ş., 2013a. “Oluz Höyük: Kuzey-Orta Anadolu’nun Kralî Pers Merkezi”, Güneş Karadeniz’den Doğar: Sümer Atasoy Armağanı/Lux ex Ponto Euxino: Studies Presented in Honour of Sumer Atasoy, Ed.: Şevket Dönmez, Hell Yayıncılık, Ankara, ss. 103–140.
• DÖNMEZ, Ş., 2013b. “Oluz Höyük: Preliminary Results for the Hellenistic Period and Iron Ages Layers”, G.R. Tsetskhladze et al. (eds.), The Bosporus: Gateway between the Ancient West and East (1st Millenium BC-5th Century AD), Ed.: Gocha Tsetskhladze–Sümer Atasoy–Alexandru Avram–Şevket Dönmez–James Hargrave, Archaeopress, Oxford, ss. 363–371.
• DÖNMEZ, Ş., 2015a. “Achaemenid presence at Oluz Höyük, north-central Anatolia”, The Danubian Lands between the Black, Aegean and Adriatic Seas (7th Century BC-10th Century AD), Ed.: Gocha Tsetskhladze–Alexandru Avram–James Hargrave, Archaeopress, Oxford, ss. 467–473.
• DÖNMEZ, Ş., 2015b. “Oluz Höyük Kazıları Işığında Kuzey–Orta Anadolu (Pontika Kappadokia) Akhaimenid Varlığına Güncel Bir Bakış”, TÜBA-AR, 18, ss. 71–107.
• DÖNMEZ, Ş., 2016. Anadolu ve Ermeniler: Kızılırmak Havzası Demir Çağı Toplumunun Doğu Anadolu Yaylasına Büyük Göçü/Anatolia and Armenians: Great Exodus of the Halys Basin Iron Age Community to the Eastern Anatolian Plateau, Anadolu Öntarih Yayınları, İstanbul.
• DÖNMEZ, Ş., 2018. “Amasya-Turhal Oluz Höyük’te Pers mimarisinin ‘temelleri’ bulundu”, #tarih dergi, 54, ss. 26–29.
• DÖNMEZ, Ş.–SABA, M., 2019. “Anadolu Demir Çağı Pers Tarihi ve Oluz Höyük (Kritalla)/Anatolian Iron Age Persian History and Oluz Höyük (Kritalla)”, Orta ve Doğu Anadolu Geç Demir Çağı: Post-Urartu, Med ve Akhaimenid İmparatorlukları / Central and Eastern Anatolia Late Iron Age: Post-Urartu, Median and Achaemenid Empires, Ed.: Aynur Özfırat–Şevket Dönmez–Mehmet Işıklı–Mona Saba, İstanbul, Ege Yayınları, ss. 1–65.
• DÖNMEZ, Ş.–YURTSEVER-BEYAZIT, A., 2014. “Oluz Höyük: Pontik Kappadokia’da Çokkültürlü Bir Yerleşme”, “Yar ile Gezdiğim Dağlar” Amasya, Ed.: Filiz Özdem–Ali Konyalı–Tarkan Kutlu, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 51–71.
• DÖNMEZ, Ş.–YURTSEVER-BEYAZIT, A., 2015. “Oluz Höyük Kazısı Sekizinci Dönem (2014) Çalışmaları: Sonuçlar ve Değerlendirmeler”, Colloquium Anatolicum, XIV, ss. 29–59.
• DYSON, R.H., 1999a. “Triangle-Festoon Ware Reconsidered”, Iranica Antiqua, XXXIV, ss. 115–144.
• DYSON, R. H., 1999b. “The Achaemenid painted Pottery of Hasanlu IIIA” Anatolian Studies, 49, ss. 101–110.
• ERDOĞAN, A., 2007. “Beobachtungen zur achämenidischen Architektur Daskyleions”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 177–194.
• ERPEHLİVAN, H., 2021. “Anatolian-Persian Grave Stelae from Bozüyük in Phrygia: A Contribution to Understanding Persian Presence and Organisation in the Region”, Anatolian Studies, 71, ss. 59–74.
• FARKAS, A., 1974. Achaemenid Sculpture, Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut in het Nabije Oosten, İstanbul.
• GATES, C., 2012. “İssos-Şehir ve Savaş: Perslerin Sonu”, Aktüel Arkeoloji, 25, ss. 132–139.
• GROPP, G., 2009. “Die Darstellung der 23 Völker auf den Reliefs des Apadana von Persepolis”, Iranica Antiqua, XLIV, ss. 283–359.
• GUSMANI, R.–POLAT, G., 1999a. “Manes in Daskyleion”, Kadmos, 38, ss. 137–162.
• GUSMANI, R.–POLAT, Y., 1999b. “Ein Neues Phrygisches Grafitto aus Daskyleion”, Kadmos, 38, ss. 59–64.
• HELLSTRÖM, P.–THIEME, T., 1994. “The Androns at Labraunda”, Medelhavsmuseet Bulletin, 16, ss. 59–74.
• HELLSTRÖM, P., 1994. “Architecture: Characteristic Building-types and Particularities of Style and Techniques, Possible Implications for Hellenistic Architecture”, Hekatomnid Caria and the Ionian Renaissance (Acts of the International Symposium at the Department of Greek and Roman Studies, Odense University, 28-29 November 1991), Ed.: Jacob Isager, Odense University Press, Odense, ss. 36–56.
• HENRY, O.C., 2017. “Hysaldomos’un Oğlu Hekatomnos: Pers Tarihinde Benzersiz Bir Kişilik/Hecatomnus, Son of Hyssaldomus: An Unicum in Persian History”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 350–367.
• HERODOTOS. Herodot Tarihi, Çev.: Müntekin Ökmen, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1973.
• HEWSEN, R.H., 1983. “Introduction to Armenian Historical Geography II: Boundaries of Achaemenid Armenia”, Revue des Etudes Arméniennes, XVII, ss. 123–143.
• IŞIK, F., 2020. “Hekatomnos Lahdi/The Sarcaphagos of Hekatomnos”, Mylasa Uzunyuva Hekatomneion’u/Uzunyuva Hekatomneion in Mylasa, Ed.: Adnan Diler, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 199–287.
• IŞIKLI, M., 2010. “The Results of Surveys in The Environs of The Urartian Fortress of Altıntepe in Erzincan, Eastern Anatolia (Investigations of Public Settlement Areas and Observations on The Post Urartian Period)”, Proceedings of The 6th International Congress on The Archaeology of The Ancient Near East (ICAANE 6), Ed.: Paolo Matthiae, Harrassowitz, Wiesbaden, ss. 265–278.
• IŞIKLI, M.–ÖZDEMİR, M.A., 2019. “Erzincan, Saztepe (Cimintepe II): Akhaimenid Dönemi İçin Bölgesel Bir Merkez/Saztepe (Cimintepe II), Erzincan: A Regional Centre for the Achaemenid Period”, Orta ve Doğu Anadolu Geç Demir Çağı: Post-Urartu, Med ve Akhaimenid İmparatorlukları/Central and Eastern Anatolia Late Iron Age: Post-Urartu, Median and Achaemenid Empires, Ed.: Aynur Özfırat–Şevket Dönmez–Mehmet Işıklı–Mona Saba, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 351–382.
• IŞIKLI, M.–PARLITI, U., 2019. “Doğu Anadolu’nun Geç Demir Çağı: Sorunlar ve Çözümsel Perspektifler/The Late Iron Age in East Anatolia: Problems and Analytical Perspectives”, Orta ve Doğu Anadolu Geç Demir Çağı: Post-Urartu, Med ve Akhaimenid İmparatorlukları/Central and Eastern Anatolia Late Iron Age: Post-Urartu, Median and Achaemenid Empires, Ed.: Aynur Özfırat–Şevket Dönmez–Mehmet Işıklı–Mona Saba, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 181–215.
• IŞIN, G., 2007. “An Achaemenid Stamp Seal from Patara”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 75–82.
• İREN, K., 2010. “A New Discovery in Dascylium: the Persian Destruction Layer”, Proceedings of the 6th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East 2, Ed.: Paolo Matthiae–Frances Pinnock–Lorenzo Nigro–Nicolò Marchetti, Harrassowitz, Wiesbaden, ss. 249–263.
• İREN, K., 2012. “Daskyleion Tümülüslerine Çarpıcı Bir Örnek: Koru Tümülüsü”, Aktüel Arkeoloji, 25, ss. 73, 75.
• İREN, K.–ATAY, Ç., 2012. “Daskyleion: Pers Satrabının Gölgesinde”, Aktüel Arkeoloji, 25, ss. 68–75.
• İREN, K.–KASAR, Ö., 2021. “Ein Relief aus Daskyleion”, Antike Welt, 6/21, s. 4.
• İREN, K.–YILDIZHAN, H., 2017. “Pers Daskyleionu: Güney Marmara Bölgesi’nde Bir Satraplık Merkezi/Persian Dascyleum: a Satrapal Center in Southern Marmara Region”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 332–349.
• İZMİRLİGİL, Ü. 1975. “Uşak-Selçikler Tümülüsleri”, Türk Arkeoloji Dergisi, 22/1, ss. 41–69.
• KALKAN, H., 2008. M.Ö. 6-4. Yüzyıllarda Doğu Anadolu: Arkeolojik Veriler Işığında Tarihsel ve Kültürel Değerlendirme, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• KALKAN, H., 2009. “Akhaimenid Armenia, At ve Rhyta” Arkeoloji Dergisi, XIII/I, ss. 141–148.
• KALKAN, H., 2011. “Doğu Anadolu’da Geç Demir Çağ Sorunlar ve Gözlemler”, Olba, XIX, ss. 47–56.
• KALKAN, H., 2013. “Eine königliche tradition auf dem Siedlungshügel Karagündüz: Imitatio Regis?”, International Human and Sciences, 10/2, ss. 707–718.
• KALKAN, H., 2014. “Doğu Anadolu’da Bir Post Urartu Formu: Tankard”, Scripta: Arkeolojiyle Geçen Bir Yaşam İçin Yazılar Veli Sevin’e Armağan/Scripta: Essays in Honour of Veli Sevin A Life Immersed in Archaeology, Ed.: Aynur Özfırat, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 211–214.
• KALKAN, H., 2020., “Lydia Keldağ’ı Üzerine Yeni Bir Değerlendirme”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10/20, ss. 205–216.
• KALKAN, H.–COŞKUNTUNA-GÜRSEL, A., 2014. “Lydia’da Pers Etnisitesine Ait Arkeolojik Bir Veri Değerlendirmesi”, International Human and Sciences, 11/1, ss. 836–845.
• KAMIŞ, Y., 2005., Geç Demir Çağı Mezraa-Teleilat Pişmiş Toprak Astarte Levhaları ve Pers Atlı Figürinleri: Arkeolojik ve Kültürel Bir Değerlendirme, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• KANDAZ, C., 2016. Oluz Höyük Kazıları Işığında Akhaimenid Kâseler ve Anadolu’daki Yayılımı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KAPTAN, D., 2007. “A Channel of Communication: Seals in Anatolia during the Achaemenid Period”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 275–290.
• KAPTAN, D. 2010, “Clay Tags from Seyitömer Höyük in Phrygia”, The World of Achaemenid Persia: History, Art and Society in Iran and the Ancient Near East, Ed. John Curtis–John Simpson, I. B. Tauris & Co Ltd, New York, ss. 361–368.
• KAPTAN, D., 2017. “Anadolu’da Pers Dönemi Mühürleri/Seals from Achaemenid Anatolia”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 254–269.
• KARAGÖZ, Ş., 2005. “Küçük Asya Tipi Greko-Pers Bir Eser; Bünyan Sunağı”, Anadolu Araştırmaları, 18/2, ss. 137–152.
• KAYA, M.A., 2018. “Anadolu’da Pers Satraplıkları: Kuruluş, Yönetim ve Etnik Yapı”, CEDRUS, VI, ss. 159–179.
• KIZIL, A., 2020. “Uzunyuva Kutsal Alanı ve Hekatomneion Mimarisi/The Sacred Precinct of Uzunyuva and the Architecture of the Hekatomneion”, Mylasa Uzunyuva Hekatomneion’u/Uzunyuva Hekatomneion in Mylasa, Ed.: Adnan Diler, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 115–197.
• KLINKOTT, H., 2005. Der Satrap: Ein Achaimenidischer Amtsträger und seine Handlungsspielräume, Verlag Antike, Frankfurt.
• KOCH, H., 1993. Achämeniden-Studien, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden.
• KOCH, H., 2001. Persepolis: Glänzende Hauptstadt des Perserreichs, Verlag Philip von Zabern, Mainz am Rhein.
• KÖHLER, J.A., 2020. “Echoes from the Past in A Colonial Encounter? The Ceramic Evidence of the Upper Middle Tigris Region from the Fourth-Second Century BC”, Imperial Connections: Interactions and and Expansion from Assyria to the Roman Period (East & West Monographie, 3), Volume, 2, Proceedings of the 5th “Broadening Horizons” Conference (Udine 5-8 June 2017), Ed.: Katia Gavagnin–Rocco Palermo, Edizioni Università di Trieste, Trieste, ss. 317-334.
• KÖROĞLU, K. 1995., “Doğu Anadolu Kökenli İnsan (Kadın) Yüzlü Kaplar”, Arkeoloji ve Sanat, 68, ss. 25–32.
• KÖROĞLU, K., 2008a. “Yukarı Dicle Bölgesinde Yeni Assur Krallığı Sonrasına İlişkin Kültürel Değişimin Tanımlanması: Geç Demir Çağı ve Hellenistik Dönemin İzleri”, Muhibbe Darga Armağanı, Ed.: Taner Tarhan–Aksel Tibet–Erkan Konyar, Sadberk Hanım Müzesi Yayını, İstanbul, ss. 335–344.
• KÖROĞLU, K., 2008b. “Urartu Kaya Mezar Geleneği ve Doğu Anadolu’daki Tek Odalı Kaya Mezarlarının Kökeni”, Arkeoloji ve Sanat, 127, ss. 21–38.
• KSENOPHON, ANABASIS. Anabasis (Onbinlerin Dönüşü), Çev. Tanju Gökçöl, Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1984.
• KSENOPHON, KYROU PAIDEIA. Kyros’un Eğitimi (Kyrou Paideia), Çev.: Furkan Akderin, Alfa Yanları, İstanbul, 2006.
• KSENOPHON, HELLENIKA. Yunan Tarihi (Hellenika), Çev.: Suat Sinanoğlu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1999.
• LINTZ, Y., 2012. “Anadolu Pers Sanatı”, Aktüel Arkeoloji, 25, ss. 152–159.
• MAFFRE, F., 2007., “Example of the Persian Occupation in the Satrapy of Phrygia through the Study of the Population from the Asian Provinces in the Achaemenid Empire (Semites/Iranians)”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 225–246.
• MAFFRE, F., 2017. “Pers Hâkimiyeti Altında Anadolu Halkları/The Anatolian People under the Persian Rule”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 52–65.
• MATSUMURA, K., 2005. Die Eisenzeitliche Keramik in Zentralanatolien aufgrund der Grundlage der Ausgrabung von Kaman-Kalehöyük, Freie Universität, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Berlin.
• MOOREY, P.R.S., 2000. “Iran and the West: The Case of the Terracotta ‘Persian’ Riders in the Achaemenid Empire”, Variatio Delectat: Iran und der Westen: Gedenkschrift für Peter Calmeyer, Ed.: Reinhard Dittman–Barthel Hrouda–Ulrike Löw–Paolo Matthiae–Ruth Mayer-Opificius–Sabine Thürwächter, Ugarit-Verlag, Münster, ss. 469–486.
• OMURA, M., 1994. “A stamp Seal from Kaman-Kalehöyük”, Anatolian Archaeology Studies, 3, ss. 21–26.
• ÖZDEMİR, H.F., 2007. “Daskyleion’da Taş Kaplar”, Olba, XV, ss. 13–58.
• ÖZDEMİR, M.A., 2019. “Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi Geç Demir Çağı Kazı ve Yüzey Araştırması Verilerinin Genel Bir Değerlendirmesi/A General Evaluation of the Late Iron Age Excavations and Surveys in the Northeastern Anatolian Region”, Orta ve Doğu Anadolu Geç Demir Çağı: Post-Urartu, Med ve Akhaimenid İmparatorlukları/Central and Eastern Anatolia Late Iron Age: Post-Urartu, Median and Achaemenid Empires, Ed.: Aynur Özfırat–Şevket Dönmez–Mehmet Işıklı–Mona Saba, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 383–402.
• ÖZDEMİR, M.A.–IŞIKLI, M., 2020. “Nevşehir, Suluca Karahöyük Demir Çağı Boya Bezemeli Seramikleri”, Seramik Araştırmaları Dergisi (SRMKA), 2, ss. 1–53.
• ÖZGEN, İ.–ÖZTÜRK, J., 1996. The Lydian Treasure: Heritage Recovered, Ugur Okman for Republic of Turkey, Ministry of Culture, İstanbul.
• ÖZGÜÇ, T., 1982. Maşat Höyük II: Boğazköy’ün Kuzeydoğusunda Bir Hitit Merkezi/A Hittite Center Northeast of Boğazköy, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• PAUSANIAS. Description of Greece, Trans.: William Henry Samuel Jones, Harvard University Press, Cambridge, 1926.
• PETIT, T., 1988. “A Propos des ‘Satrapies’ Ionienne et Carienne”, Bulletin de correspondance hellénique, 112, ss. 307–322.
• POLAT, E., 2014. Onbinlerin Dönüş Yolunda Tarihi Coğrafya ve Arkeoloji, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
• POLAT, G., 1998. Anadolu Akhaemenid Dönemi Plastik Eserleri, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• POLAT, G., 2005. “War der Persische Satrap Autophradates von Sardeis der ursprüngliche Grabherr des Mausoleums in Belevi?”, Epigraphica Anatolica, 38, ss. 57–72.
• POLAT, G., 2012. “Anadolu Pers Heykeltıraşlığı”, Aktüel Arkeoloji, 25, ss. 78–89.
• POLAT, G. 2017. “Anadolu’da Pers Etkili Taş Plastik Eserler/Persian Influence on Stone Carving in Anatolia”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 186–203.
• PULHAN, G.–BLAYLOCK, S., 2018. “Garzan Vadisi’nde Üç Binyıl: Batman, Gre Amer Höyük Kurtarma Kazıları/Three Thousand Years in the Garzan Valley: Batman, The Gre Amer Höyük Salvage Excavations”, Batman Müzesi Ilısu Barajı HES Projesi Arkeolojik Kazıları/Batman Museum The Ilısu Dam HEP Project Excavations, Ed.: Feriha Baş, Fikirzen Ajans Reklamcılık Yayınları, Batman, ss. 111–161.
• RAMSAY, W.M., 2000. Tarsus (Aziz Pavlus’un Kenti), Çev.: Levent Zoroğlu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• RATTÉ, C., 1992. “The ‘Pyramid Tomb’ at Sardis”, Istanbuler Mitteilungen, 42, ss. 135–161.
• ROAF, M., 1983. Sculptures and sculptors at Persepolis. University of Oxford, London.
• ROOSEVELT, C.H., 2008. “Lale Tepe: A Late Lydian Tumulus Near Sardis 1. Introduction, Excavation and Finds”, Love for Lydia: A Sardis Anniversary Volume Presented to Crawford H. Greenewalt, Jr., Ed.: Crawford Hallock Greenewalt–Nicholas Cahil, Cambridge Mass., London, ss. 1–25.
• ROOT, M.C., 1991. “From the Heart: Powerful Persianisms in the Art of the Western Empire”, Achaemenid History VI, Asia Minor and Egypt: Old Cultures in A New Empire, Ed.: Amélie Kuhrt–Heleen Sancisi-Weerdenburg, Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten, Leiden, ss. 1–29.
• SABA, M., 2019. “Oluz Höyük’te (Kuzey – Orta Anadolu) Zerdüşt’ün Ayak İzleri/Zarathushtra’s Footprints in Oluz Höyük, North-Central Anatolia”, Orta ve Doğu Anadolu Geç Demir Çağı: Post-Urartu, Med ve Akhaimenid İmparatorlukları/Central and Eastern Anatolia Late Iron Age: Post-Urartu, Median and Achaemenid Empires, Ed.: Aynur Özfırat–Şevket Dönmez–Mehmet Işıklı–Mona Saba, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 67–96.
• SAGONA, A.–PEMBERTON, E.–MCPHEE, I., 1992. “Excavations at Büyüktepe Höyük 1991: Second Preliminary Report”, Anatolian Studies, 42, ss. 29–46.
• SAGONA, A.–ERKMEN, M.–SAGONA, C.–THOMAS, I., 1996. “Excavations at Sos Höyük 1995: Second Preliminary Report”, Anatolian Studies, 46, ss. 27–52.
• SARE, T., 2013. “The Sculpture of the Heroon of Perikle at Limyra: The Making of A Lycian King”, Anatolian Studies, 63, ss. 55–74.
• SARIKAYA, S., 2011. “Babil Kuneiform Tabletleri ile Antik Kaynaklar Işığında Media, Lydia ve Küçük Asya Fatihi Büyük Kyros”, Mediterranean Journal of Humanities, I/2, ss. 195-211.
• SARIKAYA, S., 2016. “Anadolu’da Pers Satraplık Sistemi”, CEDRUS, IV, ss. 75–90.
• SARIKAYA, S.–ARSLAN, M., 2017. “Anadolu’da Persler: Savaş, İsyan ve Diplomasi/Persians in Anatolia: War, Rebellion and Diplomacy”, Persler Anadolu’da Kudret ve Görkem/The Persians Power and Glory in Anatolia, Ed.: Kaan İren–Çiçek Karagöz–Özgün Kasar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 78–101.
• SCHACHNER A.–SAĞLAMTİMUR, H., 2008. “Xenophons Überquerung des Kentrites-ein archäologischer Nachtrag”, Istanbuler Mitteilungen, 58, ss. 411–417.
• SCHMIDT, E.F., 1953. Persepolis I: Structures, Reliefs, and Inscriptions, University of Chicago Press, Chicago.
• SCHMIDT, E.F., 1970. Persepolis III: The Royal Tombs and Other Monuments, University of Chicago Press, Chicago.
• SCHMIDT-DOUNAS, B., 1985. Der Lykische Sarkophag aus Sidon, Ernst Wasmuth, Tübingen.
• SEKUNDA, N., 1991. “Achaemenid Settlement in Caria, Lycia and Greater Phrygia”, Achaemenid History VI, Asia Minor and Egypt: Old Cultures in A New Empire, Ed.: Amélie Kuhrt–Heleen Sancisi-Weerdenburg, Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten, Leiden, ss. 83–143.
• SEVİN, V., 1995. İmikuşağı I (6.–1. Yapı Katları), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• SEVİN, V., 2012. “Van Bölgesinde Post-Urartu Dönemi: Yıkıntılar Üzerinde Yeni Bir Yaşam” Belleten, LXXVI, ss. 351–368.
• SEVİNÇ, N., 1996. “Çanakkale-Gümüşçay Tümülüsleri 1994 Yılı Kurtarma Kazıları Ön Raporu”, Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu, VI, ss. 443–449.
• SEVİNÇ, N.–KÖRPE, R.–TOMBUL, M.–ROSE, C.B.–STRAHAN, D.–KIESEWETTER, H.–WALLRODT, J., 2001. “A New Painted Graeco-Persian Sarcophagus from Çan”, Studia Troica, 11, ss. 383–420.
• SHAHBAZI, A.S., 2004. The Authoritative Guide to Persepolis, Safiran-Mirdashti, Tehran.
• SIMPSON, J.ST., 2005. “The Royal Table”, Forgotten Empire: the World of Ancient Persia, Ed.: John Curtis–Nigel Tallis, The British Museum Press, London, ss. 104–131.
• SPIVEY, N., 1997. Understanding Greek Sculpture: Ancient Meanings, Modern Readings, Thames & Hudson, London.
• STRABON. The Geography of Strabo (Geographika), Trans.: Horace Leonard Jones, William Heinemann, London, 1929.
• SUMMERER, L., 2007., “From Tatarlı to Munich: The Recovery of a Painted Wooden Tomb Chamber in Phrygia (with an Appendix by P.I. Kuniholm–M.W. Newton–C.B. Griggs)”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 131–158.
• SUMMERER, L., 2021., “Hoplites in Pants: Contextualizing the Warrior-Friezes from Pazarlı”, Understanding Transformations: Exploring the Black Sea Region and Northern Central Anatolia in Antiquity (BYZAS 26), Ed.: Emine Sökmen–Andreas Schachner, Ege Yayınları, İstanbul, ss. 21–68.
• SUMMERER, L.–VON KIENLIN, A., 2010. “Achaemenid Impact in Paphlagonia: Rupestral Tombs in the Amnias Valley”, Achaemenid Impact in the Black Sea Communication of Powers, Ed.: Jens Nieling–Ellen Rehm, Aaarhus University Press, Aarhus, ss. 195–221.
• SUMMERS, G.D., 2006. “Aspect of Material Culture at the Iron Age Capital on the Kerkenes Dağ in Central Anatolia”, Ancient Near Eastern Studies, 43, ss. 164–202.
• SUMMERS, G.D., 2007. “Public Spaces and Large Halls at Kerkenes”, Anatolian Iron Ages 6 (The Proceedings of the Sixth Anatolian Iron Ages Colloquium Held at Eskişehir, 16-20 August 2004), Ed.: Altan Çilingiroğlu–Antonio Sagona, Peeters, Leuven, ss. 245–263.
• TARHAN, M.T.–SEVİN, V., 1991. “Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları 1989”, Kazı Sonuçları Toplantısı, XII/II, ss. 429–456.
• TARHAN, M.T.–SEVİN, V., 1993. “Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları 1990 Yılı Çalışmaları” Belleten, LVII, ss. 843–861.
• TARHAN, M.T., 2007. “Median and Achaemenid Periods in Tušpa”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 117–130.
• TOLUN, V., 2007. “A Persianizing Terracotta Statuette from Assos”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 271–274.
• TOMBUL, M., 2012. “Troas’ta Pers İzleri”, Aktüel Arkeoloji, 25, ss. 120–130.
• TOSUN, M.–PARLITI, U.–CANER, E., 2021. “An Evaluation on Eastern Anatolia Late Iron Age (Persian/Achaemenid Period)”, Arkeoloji Dergisi, XXVI/1, ss. 107–120.
• TUPLIN, C., 2007., “The Achaemenid Impact in Anatolia: A Summary”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 291–298.
• USTA, H., 2019. “Seyitömer Höyük Akhaemenid Dönem Siyah Firnisli Gri Hamurlu Seramikleri”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61, ss. 173–194.
• VASILEVA, M., 2012. “The Rock-Cut Monuments of Phrygia, Paphlagonia and Thrace: A Comparative Overview”, The Black Sea, Paphlagonia, Pontus and Phrygia in Antiquity: Aspects of Archaeology and Ancient History, Ed.: Gocha Tsetskhladze–Ergün Laflı–James Hargrave–William Anderson, Archaeopress British Archaeological Reports, Oxford, ss. 243–252.
• VISMARA, N., 2007., “Some Reflections on Iconographic Motifs in Lycian Coinage: The Central Achaemenid Empire’s Powerful Political Presence in a Border Region”, The Achaemenid Impact on Local Populations and Cultures in Anatolia (Sixth-Fourth Centuries B.C.), Ed.: İnci Delemen–Olivier Casabonne–Şehrazat Karagöz–Oğuz Tekin, Turkish Institute of Archaeology, İstanbul, ss. 59–68.
• VON DER OSTEN, H.H., 1937. The Alishar Hüyük Season of 1930-32 Part III, OIP 30, University of Chicago Press, Chicago.
• VON GALL, H., 1966. Die Paphlagonischen Felsgräber: eine Studie zur kleinasiatischen Kunstgeschichte, Ernst Wasmuth, Tübingen.
• WALSER, G., 1966. Die Völkerschaften auf den Reliefs von Persepolis: Historische Studien über den sogneannten Tributzug an der Apadanatreppe, Mann, Berlin.
• YENİPINAR, H., 2005. “Nevşehir Emek Mahallesinde Ortaya Çıkan Temel Kalıntısı”, Nevşehir Kültür ve Tarih Araştırmaları, 3, ss. 21–23.
• YILMAZ, M.A.–KARAOSMANOĞLU, M., 2019. “Erzincan-Altıntepe Kalesi’nde Urartu Sonrası Sorunsalı: Geç Demir Çağı Verilerinin Genel Bir Değerlendirmesi/Post-Urartian Problem at Erzincan-Altıntepe Fortress: A General Evaluation of Late Iron Age Data”, Orta ve Doğu Anadolu Geç Demir Çağı: Post-Urartu, Med ve Akhaimenid İmparatorlukları/Central and Eastern Anatolia Late Iron Age: Post-Urartu, Median and Achaemenid Empires, Ed. Aynur Özfırat–Şevket Dönmez–Mehmet Işıklı–Mona Saba, İstanbul, Ege Yayınları, ss. 323–350.
• YİĞİTPAŞA, D., 2010. Arkeolojik Veriler Işığında Doğu Anadolu Geç Demir Çağı (MÖ 6.-4. Y.Y.) Çanak Çömleği, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van.
• YİĞİTPAŞA, D., 2013. “Doğu Anadolu Geç Demir Çağ Seramikleri Üzerinde Görülen Figürlü ve Bitkisel Bezemeler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (Prof. Dr. Hamza Gündoğdu Özel Sayısı), 6/25, ss. 612–628.
• YİĞİTPAŞA, D., 2015a. “Doğu Anadolu Bölgesi Geç Demir Çağı Ritonları”, Arkeoloji Dergisi, XX, ss. 87–109.
• YİĞİTPAŞA, D., 2015b. “Arkeolojik Veriler Işığında Doğu Anadolu Geç Demir Çağı (MÖ 7.-4. Y.Y.) Çanak Çömleği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8/37, ss. 512–538.
• YİĞİTPAŞA, D.–ÖZTÜRK, O., 2020. “Yeni Verilerle Anadolu’da Pers Mimarisi Geleneği: Apadanalar”, OANNES–Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2/2, ss. 241–276.
• YÜCEL, Ç., 2018. “Diyarbakır Müzesi’nden Bir Grup Pers Süvari Figürini”, Researcher Social Science Studies, 6/2, ss. 42–56.
• ZAHLE, J., 1991. “Achaemenid Influences in Lycia (Coinage, Sculpture, Architecture). Evidence for Political Changes During the 5th Cent. B.C.”, Achaemenid History VI, Asia Minor and Egypt: Old Cultures in A New Empire, Ed.: Amélie Kuhrt–Heleen Sancisi-Weerdenburg, Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten, Leiden, ss. 145–160.