Ancient Colours and Their Meanings

Year 2022, Volume: 4 Issue: 1, 259 - 275, 22.03.2022

İlknur Gürgen

https://doi.org/10.33469/oannes.1041386

Cited By: 1

Abstract

As an indispensable part of daily life, colours take an important place in economy, art, religion and social life in ancient times. The colours, in which various meanings and missions are attributed to them, are sometimes described as part of a ritual, sometimes a symbol of status and sometimes a healing of a disease. In this study, the colours used in ancient times and their meanings will be examined by looking at the sources and practices of different societies.

Keywords

Colour, Symbol, Picture, Dye, Ancient Colours

Eski Çağ Renkleri ve Anlamları

Abstract

Günlük yaşamın vazgeçilmez birer parçası olan renkler, Eski Çağ’da ekonomi, sanat, din ve sosyal hayatın içinde önemli bir yer tutmuştur. Çeşitli anlam ve misyonların yüklendiği renkler, bazen bir ritüelin parçası, bazen statünün simgesi kimi zaman da bir hastalığın şifası olarak nitelendirilmiştir. Bu çalışma ile farklı toplumlara ait kaynak ve uygulamalara bakılarak Eski Çağ’da kullanılan renkler ve taşıdıkları anlamlar incelenecektir.

Keywords

Renk, Simge, Resim, Boya, Eski Çağ Renkleri

References

• ABDEL-KAREM, O., 2012. “History of Dyes Used in Different Historical Periods of Egypt”, Research Journal of Textile and Apparel, 16/4, ss. 79-92.
• ADIGÜZEL,G.-YILMAZ KOLANCI, B., 2017. “Antikçağda Statünün Rengi: Mor”, CEDRUS, C. V, ss. 261-285.
• AKKUŞ MUTLU, S., 2014. “Eski Mezopotamya’da Beddua ve Felaketlerden Kurtulma Ritüeli”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, S. 9, ss. 278-293.
• AYAZ S., 2019. “Mezopotamya’da Arınma Ritüelleri Üzerine Bir İnceleme”, Mezopotamya’nın Eski Çağlarında İnanç Olgusu ve Yönetim Anlayışı, Ed.: L. Gürkan Gökçek, E. Yıldırım, O. Pekşen, Değişim Yayınları, İstanbul, ss. 337-347.
• AZEROĞLU, F., 2001. Romalı Kadınlar ve Erkekler Tarafından Kullanılan Elbise Türleri, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• BARD, K.A., 1999. Encyclopedia Of The Archaeology Of Ancient Egypt, Routledge Publishers, Canada.
• BERGER, E.,1904. Die Maltechnik des Altertums nach den Quellen, Funden, chemischen Analysen und eigen Versuchen, München.
• BİNGÖL, O., 2015. Arkeolojik Mimari’de Resim (İÖ 30000-500), Bilgin Sanat Kültür Yayınları, Ankara.
• BRINKMAN, V., 2006. (Derl.) “Renkli Tanrılar Antik Heykel Sanatında Çok Renklilik”, İstanbul Arkeoloji Müzesi Alman Arkeoloji Enstitüsü İstanbul ve Münih Devlet Eski Eserler Koleksiyonu ve Glyptothek ve Stiftung Arkeoloji Vakfı İşbirliği ile Gerçekleştirilen Sergi Kataloğu, İstanbul Arkeoloji Müzeleri 21 Nisan-16 Temmuz, İstanbul.
• BRINKMANN, V., 2006. “Boyalar ve Boyama Teknikleri”, Renkli Tanrılar, Antik Heykel Sanatında Çokrenklilik, İstanbul, ss. 149-153.
• CRANE, D., 2003. Moda ve Gündemleri, Çev. Ö. Çelik, Ayrıntı yayınları, 1. Basım, İstanbul.
• DEIGHTON, Hilary J., 2000. Deighton, Eski Atina Yaşantısında Bir Gün, Çev. Hande Kökten Ersoy, Homer Kitabevi, İstanbul.
• DEIGHTON, Hilary J. 2012. Eski Roma Yaşantısında Bir Gün, Çev. Hande Kökten Ersoy, Homer Kitabevi, 3. Basım, İstanbul.
• DELAMERE, F. – GUINEAU, B., 2007. Renkler ve Malzemeleri, Çev.: O. Türkay, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• DOĞANCI, K., 2019. “Eski Roma Dininde Mezopotamya Kökenli Unsurlar”, Mezopotamya’nın Eski Çağlarında İnanç Olgusu ve Yönetim Anlayışı, Ed.: L. Gürkan Gökçek, E. Yıldırım, O. Pekşen, Değişim Yayınları, İstanbul, ss. 609-640.
• DÖNMEZ, O., 2019. Eski Mısır Uygarlığında Tıp Uygulamaları, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• ERSOY, N., 2007. Semboller ve Yorumları, Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İstanbul.
• ESTIN, C.-LAPORTE, H., 2007.Yunan ve Roma Mitolojisi, Tübitak, Ankara.
• EVECEN A.- ÖLMEZ, F. N., 2014. “Antik Çağ Giysi ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, 14, ss. 366-388.
• GOETZE, A., 1955. “Hittite Rituals, Incantations and Description of Festivals”, Ancient Near Eastern Texts Relating to The Old Testament, Princeton.
• GÖKÇEK, L. G., 2005. “Kültepe Metinlerine Göre Ticari Malların Paketlenmesi ve Taşınması İle İlgili Bazı Kelimeler”, Archivum Anatolicum, 8/1, ss. 59-75.
• GUINANN, A. K., 1996. Ed. W. W. Hallo, The Context of Scripture, Vol.1, Brill.
• GÜRGAN, M., 2013. “Antik Çağlarda Renklerin Tedavi İçin Kullanımı: Kromoterapi”, Poster Sunumu, Lokman Hekim Journal, Supplement VIII. Lokman Hekim Days 22-25 May, Poster Session, s. 77.
• JENSEN, L. B., 1963. “Royal Purple of Tyre”, Journal of Near Eastern Studies, 22/2, ss. 104-118.
• KILIÇ, Y., 2018. Antik Çağ'da Boya ve Boyama, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• KILIÇ, Y.-BAŞOL S., 2014. “Hitit Büyülerinde Sayı ve Renk Sembolizmi”, Turkish Studies, C. 9, S. 7, 2014, ss. 52-64.
• KÖROĞLU, K., 2010, Eski Mezopotamya Tarihi Başlangıcından Perslere Kadar, İletişim Yayınları, 5. Baskı, İstanbul.
• KURŞUN CENGİZ, P., 2014.Yazılı Kaynaklar Işığında Eski Çağ’da Mitler, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• LARSON, J., 2007. Ancient Greek Cults, Routledge.
• MANDACI, E., 2017. “Arkeolojik Bulgular ve Çivi Yazılı Kaynaklar Işığında Eski Mezopotamya’da Giyim Kültürü”, CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. 41, S. 2, ss. 55-79.
• MARSHCAK, A.,1972. The Roots of Civilization. The Cognitive Beginnings of Man’s First Art, Symbol and Notation.
• MELLAART, J., 1967. Çatal Hüyük: A Neolithic Town in Anatolia, McGraw-Hill Book Company, New York.
• MELO, M. J. 2009. “History of Naturel Dyes in the Ancient Meditterranean World”, Handbook of Natural Colorants, Ed. T. Bechtold-R. Mussak, ss. 3-20.
• MIEROOP, M. V. De., 2007. A History of the Ancient Near East ca. 3000-323 BC, Second Edition, Blackwell Publising.
• MOSCATI, S., 2004. Fenikeliler, Çev. Sinem Gül, Dost Kitabevi, Ankara.
• NUNN, A., 1988. Die Wandmalerei und der Glasierte Wandschmuck im Alten Orient, E.J. Brill, Netherlands.
• ONURKAN, S.,1994. “Antik Çağ Resminde Enkaustik ve Boyalar”, Anadolu Araştırmaları, S. 13, ss.143-151.
• OSBORNE, R., 2003. “Doğal Boyalardan ve Pigmentlerden Elde Edilen Renklere İlişkin Latince Terimler”, Çev. F. N. Ölmez, Standart Dergisi, Yıl 42, S. 503, ss. 46-51.
• PAZANELLI, R. – SCHMIDT, E. - LAPATİN, K. (Eds.), 2008. The Color of Life: Polychromy in Sculpture from Antiquity to the Present, Getty Museum, Los Angeles.
• PINCH, G., 1994. Magic in Ancient Egypt, British Museum Press.
• REDGROVE, H. S., 1920. Bygone Beliefs, Being a Series of Excursions in the Byways of Thought, London.
• REESE, D. S., 2010. “Shells from Sarepta (Lebanon) and East Mediterranean Purple-Dye Production”, Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 10/1, ss.113-141.
• REYHAN, E., 2008. “Eski Anadolu Kültüründe Büyü ve Büyücülük”, Gazi Akademik Bakış, 2/3, ss. 227-242.
• RIEDERER, J., 1997. “Egyptian blue, in Artists’ Pigments”, A Handbook of Their History and Characteristics, 3, Ed.: E.W. Fitzhugh, Oxford University Press.
• RONA, Z., 1997. “Boya”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, 1, İstanbul, Yem Yayınları.
• SEVİNÇ ERBAŞI, F., 2013. Hititlerde Öteki Kurban ve Büyü, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• SIDDALL, R., 2006. “Not a day without a line drawn: Pigments and painting techniques of Roman Artists”, Proceedings of the Royal Microscopical Society, 2, ss. 19-31.
• SİR GAVAZ, Ö., 2016. “Hitit Dini İnançlarında Éhešta ile İlgili Yeni Düşünceler”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9/2, ss. 837-859.
• SKOVMOLLER, A. – BRONS, C. – SARGENT, M.L., 2016. “Egyptian Blue: Modern Myths, Ancient Realities”, Journal of Roman Archeology, 29, Ed. J. H. Humphrey, Rhode Island-ABD, ss. 371-387.
• SÖZBİR, S., 2016. Antik Dönem Duvar Resimleri Yapım Teknikleri ve Gelişimleri, Adnan Menderes Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• STIEGLITZ, R. R., 1994. “The Minoan Origin of Tyrian Purple”, The Biblical Archaeologist, 57/1, ss. 46-54.
• STRAUB, R., 2006. Reinigungsrituale aus Kizzuwatna, Ein Beitrag zur Erforschung hethitischer Ritualtradition und Kulturgeschichte, Walter de Gruyter, Berlin-New York.
• TAŞ, E., 2019. “Tekstil Boyamacılığının Tarihsel Gelişimi ve Boyarmaddeler”, Turkish Studies Social Sciences, 14/3, ss. 1095-1120.
• TAŞTEMÜR, E., 2018. “Antik Cam Fırınları ve Anadolu Örnekleri”, TÜBA-AR 22, ss. 203-229.
• TEKKÖK, B., 2013. “Antikçağ’da Boya Kullanımı”, Orhan Bingöl’e 67. Yaş Armağanı, Ed. Görkem Kökdemir, Bilgin Kültür Sanat Yayıncılık, Ankara, ss. 631-640.
• TEZ, Z., 2011. Gizli Bilimlerin Serüveni, Büyüden Simyaya, Astrolojiden Fala “Kara Sanatlar”, Hayy Yayınları, İstanbul.
• ULUTAŞ, G., 2020. “Asurlu Tüccarların Anadolu’daki Kumaş Ticaretlerine Genel Bir Bakış”, OANNES-Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2/1, ss. 83-98.
• UYGUN, A., 2011. “Antik Dönem Büyüsel Tedaviler ve Günümüz Örnekleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27, ss. 65-86.
• UYSAL, G., 2011. “Mağara Sanatı”, V. Ulusal Speleoloji Sempozyumu Bildirileri 18-20 Mart, İstanbul, Mağara Araştırmaları Derneği Yayınları, ss. 34-47.
• WARNE, R. L., 2000. Costume, Dorling Kindersley, Incorporated, New York.
• WERSCHNER vd. 1980. “Red Ochre and Human Evolution: A Case for Discussion”, Current Anthropology, 21/5, ss. 631-644.
• YILDIRIM, Ü., 2009.Antik Dönemde Kadın ve Süslenme, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• YILDIRIM, N., 2015. “Eski Mezopotamya ve Anadolu’da Uğursuzluk İnancı ve Bununla İlgili Büyü Ritüelleri”, History Studies, 7/1, A Tribute to Prof. Dr. İbrahim Güler, ss. 239-248.
• YILMAZ, F., 2012. “Antik Dönem Fresk Yapım Teknikleri”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2/4, ss. 95-105.
• YILMAZ, S., 2019. Antik Çağ (Yunan-Roma) Tapınak Mimarisinde Çok Renklilik, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak.