Ortadoğu’da Su Sorunu Çerçevesinde Dicle ve Fırat Nehirleri Üzerinde Su Anlaşmazlığı

Year 2009, Volume: 6 Issue: 1, 77 - 108, 01.01.2009

Ömer Osman Umar

Abstract

İlkçağlardan itibaren Ortadoğu bölgesinde su en önemli hayat kaynağı olmuştur. Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan Mezopotamya bölgesi tarih içerisinde önemli mücadelelere sahne olmuştur. Uluslararası hukukta bu iki nehire uyan bir düzenlemenin olmaması devletler arasında birtakım uyuşmazlıklara neden olmaktadır. Türkiye Dicle ve Fırat nehirlerini sınıraşan sular olarak nitelerken Suriye ve Irak’ın uluslararası sular olarak nitelemesi anlaşmazlıklara neden olmaktadır. Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Projesini hayata geçirmeye başlaması ile birlikte Türkiye ile Suriye ve Irak arasında su konusundaki anlaşmazlıklar şiddetlenmiştir. Suriye ve Irak bu projeyi engellemeye çalışmışlardır. Bu amaçla PKK terör örgütüne destek olmuşlardır. Türkiye ise yaptığı Barış Suyu Projesi gibi tekliflerle sorunu barışçı yollarla çözmeye çalışmıştır. Bu çalışmada tarafların su konusundaki görüşleri ve çözüm önerileri araştırılmaya çalışılmıştır

Keywords

Türkiye, Suriye, Irak, Su Meselesi, Güneydoğu Anadolu Projesi

Water Confilict About The Rivers Of The Tigers And The Euphrates On The Perception Of Water Problem In The Middle East

Abstract

Water has been the most significant life source in the Middle East since the old ages. The Mesopotamia Region, which is located between the rivers of the Tigers and the Euphrates, has been the scene of important struggles in history. That there has not been any regulations which are suitable for these two rivers in the international law causes some disagreements among the States. The thing that Syria and Iraq describe the rivers of the Tigers and the Euphrates as the international rivers, while Turkey describes those as border-crossing rivers, causes conflicts. The disagreements about water subject among Turkey, Syria and Iraq have been becoming more severe by Turkey’s attempt of making real the Southeastern Anatolian Project. Syria and Iraq have tried to abandon this project. With this aim, they have supported the PKK terorist organization. Turkey has given great efforts to solve the problem through peaceful ways by making offers as the Peace Water Project.. It has been studied to search the visions and solution -proposal of the sides on water subject in this paper

Keywords

Turkey, Syria, Iraq, The Southeastern Anatolian Project

References

• AHMED, Nazlı Muavvad, “Yeni Siyasi ve İktisadi Gelişmelerin Işığı Altında Türk-Arap Yakınlaşması”, İki Tarafın Bakış Açısından Türk-Arap Münasebetleri, İstanbul, 2000.
• ALACAKAPTAN, Aydın G., “Sınır Aşan Akarsularımız Dicle ve Fırat’ın Arap Komşularımızla Büyük Sürtüşmelere Neden Olmaları Beklentileri Abartılıdır”, Su Sorunu Türkiye ve Ortadoğu, İstanbul, 1993.
• AMANOV, Şatlık, “Hafız Esad Dönemi Suriye Dış Politikası”, Ortadoğu Siyasetinde Suriye, (Editörler: Türel Yılmaz-Mehmet Şahin), Ankara, 2004.
• AYGÜL, Arda -Çağla Biçel-Banu Şennur Özdemir, “Güvenlik”, Ortadoğu Orta Asya ve Kesişen Yollar, İstanbul, 2003.
• CABBARLI, Hatem, “Orta Doğu’da Terör Örgütleri ve Suriye’nin Yaklaşımı (Hizbullah, Hamas, PKK)”, Ortadoğu Siyasetinde Suriye, (Editörler: Türel Yılmaz- Mehmet Şahin), Ankara, 2004.
• ÇANDAR, Cengiz, “Türkiye İçin Bir Su Politik Olabilir mi?”, Su Sorunu Türkiye ve Ortadoğu, İstanbul, 1993.
• DENK, B. Erdem, Ortadoğu’da Su Sorunu Bağlamında Dicle ve Fırat, Ankara, 1997.
• İBAS, Selahattin, “Türkiye-Suriye İlişkilerinin Tarihi”, Ortadoğu Siyasetinde Suriye, (Editörler: Türel Yılmaz-Mehmet Şahin), Ankara, 2004.
• KİBAROĞLU, Ayşegül, “Orta Doğu’da Barışın ve Çatışmaların Sebepleri- Tarihi ve Geleceği”, Ortadoğu’nun Siyasi ve Stratejik Durumu, Ankara, 2004.
• KOCAOĞLU, Mehmet, Ortadoğu, Ankara, 1995.
• KOCAOĞUL, Mehmet, “Suriye’nin Ortadoğu’daki Çıkmazı ve Bölücü terör Örgütü PKK’yı Türkiye’ye Karşı Bir Politik Baskı Aracı Olarak Kullanması”, Avrasya Dosyası, C.2, S.3, Ankara, 1995.
• Lozan Barış Konferansı tutanaklar-belgeler, C.8, (Çeviren: Seha L. Meray), İstanbul, 2001.
• OKMAN, Cengiz, “Su Sorunu ve Orta Doğu’da Stratejik Durum”, Su Sorunu Türkiye ve Ortadoğu, İstanbul, 1993.
• OLCAY, H. Bülent, “Fırat ve Dicle’nin Suları ile Suriye ve PKK Terörü”, Doğu Anadolu’da Güvenlik ve Huzur Sempozyumu, İzmir, 1999.
• ÖZEY, Ramazan, Dünya Denkleminde Ortadoğu Coğrafyası, “Ülkeler- İnsanlar-Sorunlar”, İstanbul, 2004.
• PAMUKÇU, Konuralp, “Su Sorunu ve Türkiye Suriye/Irak İlişkileri”, Türk Dış Politikasının Analizi, İstanbul, 2001.
• PAMUKÇU, Konuralp, Su Politikası, İstanbul, 2000.
• PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, II. Kitap, Ankara, 1989.
• PEHLİVANOĞLU, A. Öner, Ortadoğu ve Türkiye, İstanbul, 2004.
• SOYSAL, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları (1920-1945), C.I, Ankara, 1989.
• ŞAHİN, Mehmet, “Suriye’nin Su Sorunu”, Ortadoğu Siyasetinde Suriye, (Editörler: Türel Yılmaz-Mehmet Şahin), Ankara, 2004.
• ŞEN Sabahattin, Ortadoğu’da İdeolojik Bunalım Suriye Baas Partisi ve İdeolojisi, İstanbul, 2004.
• ŞİMŞEK, Erdal, Türkiye’nin Ortadoğu Politikası, İstanbul, 2005.
• UÇAROL, Rıfat, Siyasi Tarih (1789-1999), İstanbul, 2000.
• ULUATAM, Özhan, Damlaya Damlaya (Ortadoğu’nun Su Sorunu), Ankara, 1998.
• UMAR, Ömer Osman, Türkiye-Suriye İlişkileri (1918-1940), Elazığ, 2003.
• VERSAN, Rauf, “Güneydoğu Anadolu Projesi ve Hukuk Açısından Türk-Arap İlişkileri”, Su Sorunu Türkiye ve Ortadoğu, İstanbul.
• YAVUZ, Celalettin, Geçmişten Geleceğe Suriye-Türkiye İlişkileri, Ankara, 2005.
• YILDIZ, Zekeriya, Kürt Gerçeği, İstanbul, 1992.
• YURTSEVER, Cezmi, “Suriye’den Türkiye’ye Yöneltilen Terör Silahı”, Avrasya Dosyası, C.2, S.3, Ankara, 1995.