el-Ahtal’ın Şiirinde Kur’ân-ı Kerîm Kıssalarının İzleri

Yıl 2023, Sayı: 1, 150 - 165, 30.09.2023

Çevirmen: Sedat Tuna

Öz

Dinî kültürün her milletin nezdinde büyük önemi ve yüce değeri vardır. Dinî kültür, şiire özgü en verimli ilham kaynaklarından biridir. Çünkü dinî kültür; şairlerin büyük edebî eserlerine örnekler, konular ve yöntemler sağladıkları bir mihverdir. Şüphesiz birçok şair İslâm dininin kaynaklarının bir kısmının etkisi altında kalmıştır. Etkisi altında kaldıkları bu kaynakların ilk sırasında Kur’ân-ı Kerîm, özellikle de Kur’an kıssaları vardır. Emevî Dönemi şairlerinin birçoğunun hiciv şiirlerini inşâd ederken Kur’ân-ı Kerîm’den ve onun bazı kıssalarından ilham aldıkları anlaşılmaktadır. Bu durum, Hristiyan olmasına rağmen, el-Ahtal ’de daha çok dikkatimizi çekmektedir. Kur’ân-ı Kerîm kıssalarının bazılarını şiirinde doğrudan kullanmıştır. Hatta kıssalar, şiirinde canlandırdığı diğer betimlemeleri tamamlayan ve destekleyen en belirgin temel argümanlardan biri olmuştur.
Gerçekten el-Ahtal’ın Kur’an kıssalarından ilham alarak inşâd ettiği şiirlerini okuyan ve dikkatlice inceleyen bir kişi, bu kıssaların neredeyse Cerîr’in (öl. 110/728) ya da el-Ferezdak’ın (öl. 114/732) geniş ölçüde Kur’ân-ı Kerîm’in etkisi altında kalarak inşâd ettikleri İslâmî şiirleri olduğu izlenimine kapılıverir. Bu makalede onun şiirinde yinelenen kavramlar, Kur’ân-ı Kerîm kıssalarında adı geçen peygamberler, onların el-Ahtal’ın şiirindeki izleri ve kıssaların önemi açıklanacaktır.
Bu makalenin doğası, şairin bu kıssaları kullanmaktaki amacına işaret etmenin yanı sıra giriş ve beş temayı içermeyi gerektirmiştir: İlk temada Allah’ın Peygamberi Nûh’un (a.s.) Kıssası, ikinci temada Âd Kavminin Kıssası, üçüncü temada da Semûd Kavminin Kıssası üzerinde durulmuştur. Dördüncü temada Allah’ın Peygamberleri (Yûsuf, Hârûn ve Dâvûd) Kıssaları, beşinci temada ise Allah’ın Peygamberi Mûsa (a.s.) Kıssası ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arapça, el-Ahtal, Kur’an Kıssaları, Emevî Dönemi, Şiir

Traces of The Qur’an Parables İn al-Ahtal’s Poems

Öz

In every nation's history, religious culture has great importance and exalted value. Religious culture is one of the most fruitful sources for poetry. The reason for this is that religious culture was an axis from which poets gathered samples, subjects and methods for their literary works. Most of them, without a doubt, were affected by some of the Islamic sources. The primary source was The Qur’an, especially the parables inside it. It has been understood that most poets of the Umayyad period were inspired by The Qur’an and its parables while creating their satirical poems. This inspiration is more apparent on al-Ahtal's case, although he is a Christian. He used some parables of The Qur’an directly in his poems. What's more, the parables were the most distinct core arguments that complete and support his other descriptions in his poems.
Those who read al-Ahtal's poems which he wrote while he was inspired by the parables of The Qur’an and inspect them carefully get the impression of (Jarir’s) or (al-Farazdaq’s) poems which were created while their creators were under the influence of The Qur’an. In this article, the terms renovated in his poems, the names of the prophets mentioned in parables, their effects on al-Ahtal's poetry and the importance of The Qur’an parables will be explained.
The nature of this article required the inclusion of prologue and the five themes in addition to indicating the aim of the poet in using the parables. In the first theme, the parable of Allah's prophet Nûh; in the second theme, the parable of Ād tribe and in the third theme, the parable of Semûd tribe is inspected. In the fourth theme, the parables of Allah's prophets (Yûsuf, Hârûn ve Dâvûd), and in the fifth theme, the parable of Allah's prophet Mûsa is discussed.

Anahtar Kelimeler

Arabic, al-Ahtal, Qur, Umayyad period, Poem.