KOCAELİ'DEN İSTANBUL'A KERESTE NAKLİ, TERSANE VE TOPHANE’DE KULLANIMI

Year 2016, Volume: 6 Issue: 11, 149 - 171, 31.08.2016

Yaşar Baş

Abstract

Osmanlı İstanbulu’nda odun ve kereste ihtiyacı, yakın çevredeki ormanlık alanlardan karşılanırdı. Kocaeli Sancağı ve İzmit Körfezi civarındaki İzmit, Akyazı, Sapanca ve Sakarya yöresi, İstanbul’a kereste ve odun temin edilen önemli bölgelerdendi. Saraylar, Tophane, Tersane-i Amire, Hazine-i Hassa ve evkaf idareleri, odun ve kereste tedarikine gerek duyan önde gelen müesseselerdendi. İzmit ve çevresindeki meşe, çam, karaağaç, diş budak ve gürgenden elde edilen nitelikli keresteler, çoğunlukla donanma inşası, tamiri, kayık ve sandalların onarımı, kalyon, kadırga küreklerinin imali, topların kundak, tekerlek ve sair ahşap mühimmatının yapımı ve yangınlardan sonra inşaat malzemesi olarak kullanılıyordu. İnşa ve imal edilecek şey ya da kullanılacak yere göre pek tabii kerestenin türü değişiyordu. Ormanlık alanlar, korular veya dağlar, buna göre ocaklık olarak tahsis ediliyordu. Mesela mirî kalyonların inşası veya onarımı için ocaklık olarak ayrılan ormanlar, korular ve dağlar vardı. Ocaklardan ağaç kesimi ve nakli, bir dizi görevli ile kereste emininin sevk ve idaresinde yapılırdı. Civarda ikamet eden köy ahalisi, belli kurallar dahilinde bu işte görev alır, avarız veya sair vergilerinden muaf tutulur ya da kendisine belli bir ücret ödenirdi. İncelemede konunun ayrıntıları üzerinde durulmuştur. 

Keywords

Kocaeli, İstanbul, kereste, Tersane, Tophane

References

• KURTARAN, Uğur, “XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Kocaeli Ormanlarının Başlıca
• Kullanım Alanları (1700-1754)”, Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi
• Sempozyumu- II, C. II, Kocaeli 2016, s. 1069-1079.