İŞLEVSEL HALKBİLİMİ KURAMINA GÖRE ÂŞIK MAHZUNİ ŞERİF’İN ŞİİRLERİNDE TESPİT EDİLEN YENİ İŞLEVLER

Year 2017, Volume: 7 Issue: 12, 183 - 212, 28.02.2017

Yılmaz Irmak

https://doi.org/10.19039/sotod.2017.57

Abstract

Kökü Orta Asya Türk kültürüne dayanan Âşık Şiiri; yüzyıllardır birtakım değişimler geçirerek günümüze
kadar ulaşan sözlü kültür geleneğidir. 20. yüzyılda yaşamış olan ve şiirlerinin kaynağını tasavvuf, halk kültürü ve
Alevi-Bektaşi geleneğinden alan Âşık Mahzuni Şerif, Âşıklık geleneğinin en önemli temsilcilerinden birisidir.
1950’li yıllardan itibaren ülkemizde başlayan sanayileşme ve köyden kente göç olgusuna bağlı olarak bazı kırılmalara
ve değişimlere uğrayan Âşık şiiri; 1960-1980 döneminde Türkiye’de baş gösteren toplumsal ve siyasi olaylardan da
etkilenmiştir. Bu etkileri, Âşık Mahzuni Şerif’in şiirlerinde de görmek mümkündür. Bu çalışmanın amacı; İşlevsel
Halkbilimi Kuramı’na göre Âşık Mahzuni Şerif’in şiirleri bağlamında Âşık şiirinin yeni işlevlerini tespit etmektir.
Mahzuni’nin şiirlerinde; “itiraz ve ret kültürü”, “millî birlik ve beraberlik”, “siyasi/ideolojik düşünceleri destekleme”,
“ekonomik kazanç sağlama (meta)” ve “psikolojik rahatlama (deşarj)” olmak üzere toplam beş adet yeni işlev tespit
edilmiştir. 

Keywords

Âşık Şiiri, Âşık Mahzuni Şerif, İşlevsel Halkbilimi Kuramı

References

• Mehmet Yazıcı, Alevilik (Alevi Deyişlerinin ve Gülbanklarının Sosyolojik Analizi), Çıra Yayınları: İstanbul, 2011; 576 ss.: 9786054913725. Metin Ekici, Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri, Geleneksel Yayınları: Ankara, 2011; 242 ss.: 9759892707. Nezir Temur, “Folklor-İdeoloji Bağlamında Sovyetler Birliği Dönemi Folklor Politikaları ve Bu Politikaların Kırgız Folkloruna Etkileri”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar S.53, 2010; 13 ss.: 13010549.