Musical and literary analysis of bilecik folk songs

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 647 - 665, 31.12.2024

Erdal Uludağ , Koray İlgar

https://doi.org/10.31811/ojomus.1569048

Abstract

In this study, which is structured within the scope of qualitative research method, an answer to the question “What musical and literary characteristics do Bilecik folk songs in TRT Turkish Folk Music Repertoire have?” was sought. In line with the study, Bilecik folk songs in the TRT Turkish Folk Music Repertoire were identified using literature review and document analysis techniques. In the light of the data obtained in this context, 77 recorded Bilecik folk songs were subjected to content analysis and examined under the categories of maqam sequence, sound width, rhythmic structure, theme, syllable meter structure and rhyme scheme, and detailed descriptive analysis was made through graphic tables showing the distribution of the frequency of use and percentage rates of each category mentioned. As a result of the categorical content analysis conducted within the scope of the study; Bilecik folk songs have different maqam scales such as Hüseyni, Uşşak, Hicaz, Gülizar, Segâh, Eviç, Karcığar, Mahur, Hüseyni+Hicaz, Nikriz, Ferahnak, Buselik, Segâh+Hüzzam, Karcığar+Mahur, Rast+Zirgüleli Suzinak, Buselik+Uşşak and Çargâh+Bayati Şiraz; They have sound widths ranging from 5 to 10 pitches and it has been determined that in these folk songs, various rhythmic structures such as 9/8, 4/4, 2/4 and 9/4 are used together with various rhythmic structures such as 12/8 + 15/8, 7/8 + 9/8 + 9/8 + 5/8. In addition, in the literary analysis of Bilecik folk songs, it has been concluded that the themes of love, separation, lament, henna ceremony-wedding ceremony, nature and hymn are predominantly covered in terms of subject matter; 11, 7 and 8-syllable meters are predominantly used in the lyrics of the folk songs, and the rhyme schemes of “aaa” and “aaba” are dominant in the majority of the lyrics of these folk songs. It has been concluded that the folk songs of Bilecik province, which is located at the intersection of three regions in terms of its historical past and geographical location, offer a rich variety of Turkish folk music in terms of their maqams, rhythmic structures and subjects.

Keywords

Turkish folk music, Bilecik folk songs, maqam, rhythmic structure, literary features

Bilecik türkülerinin müzikal ve edebi açıdan incelenmesi

Abstract

Nitel araştırma yöntemi kapsamında yapılandırılan bu çalışmada, “TRT Türk Halk Müziği Repertuvarında yer alan Bilecik türküleri müzikal ve edebi açıdan hangi özelliklere sahiptirler?” sorusuna yanıt aranmıştır. Çalışma doğrultusunda, TRT Türk Halk Müziği Repertuvarında yer alan Bilecik türküleri literatür taraması ve doküman incelemesi teknikleri kullanılarak tespit edilmiştir. Bu bağlamda elde edilen verilerin ışığında, kayıt altına alınmış olan 77 adet Bilecik türküsü içerik analizine tabi tutularak makam dizisi, ses genişliği, ritmik yapı, konu, hece ölçüsü yapısı ve kafiye düzeni kategorileri kapsamında incelenmiş ve adı geçen her bir kategorinin kullanım sıklıklarının ve yüzdelik oranlarının dağılımını gösteren grafik tabloları üzerinden ayrıntılı betimsel analizleri yapılmıştır. Çalışma kapsamında yapılan kategorisel içerik analizi sonucunda; Bilecik türkülerinin Hüseyni, Uşşak, Hicaz, Gülizar, Segâh, Eviç, Karcığar, Mahur, Hüseyni+Hicaz, Nikriz, Ferahnak, Buselik, Segâh+Hüzzam, Karcığar+Mahur, Rast+Zirgüleli Suzinak, Buselik+Uşşak ve Çargâh+Bayati Şiraz şeklindeki farklı makam dizilerine sahip oldukları; 5 ila 10 perde arasında değişen ses genişliklerinin bulunduğu ve söz konusu türkülerde 9/8’lik, 4/4’lük, 2/4’lük ve 9/4’lük şeklindeki çeşitli ritmik yapılarla birlikte 12/8’lik+15/8’lik, 7/8’lik+9/8’lik+5/8’lik gibi birden fazla çeşitli ritmik yapıların da bir arada kullanıldığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, Bilecik türkülerinin edebi açıdan analizinde konu bakımından Aşk-Sevda, Ayrılık, Ağıt, Kına-Düğün, Tabiat ve İlahi temalarının ağırlıklı olarak işlendiği; türkülerin sözlerinde 11’li, 7’li ve 8’li hece ölçülerinin ağırlıklı olarak kullanıldığı ve ayrıca bu türkülerin sözlerinin çoğunluğunda “aaa” ve “aaba” şeklindeki kafiye düzenlerinin hâkim olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tarihsel geçmişi ve coğrafi konumu açısından üç bölgenin kesişim noktasında bulunan Bilecik ilinin türkülerinin de içerdikleri makamları, ritmik yapıları ve konuları bakımından Türk halk müziğine yönelik zengin bir çeşitlilik sunduğu sonucuna varılmıştır.

Keywords

Türk halk müziği, Bilecik türküleri, makam, ritmik yapı, edebi özellikler

References

• Arseven, V. (2004). Biyografisi, makaleleri ve müzik eserleri. Türksoy Genel Müdürlüğü.
• Bekki, S. (2004). Baş yastıkta göz yolda: Sivas türküleri. Kitabevi.
• Bilecik İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Web Sayfası. (t.y.-a). Genel bilgiler. 1 Eylül 2024 tarihinde https://bilecik.ktb.gov.tr/TR-69064/genel-bilgiler.html adresinden erişildi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (26. bs.). Pegem Akademi.
• Büyükyıldız, H. Z. (2009). Türk halk müziği. Papatya Yayıncılık.
• Demirçe Altıntaş, P. (2024). Türk halk müziği repertuvarında yer alan Eskişehir türkülerinin müzikal ve edebi incelenmesi. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 10(6), 812-821.
• Elçi, A. C. (1997). Muzaffer Sarısözen: Hayatı, eserleri ve çalışmaları. Kültür Bakanlığı Yayını.
• Emnalar, A. (1998). Tüm yönleriyle THM ve nazariyatı. Ege Üniversitesi Basımevi.
• Eroğlu, T. (2017). Türk halk müziğinin Türkiye’deki coğrafî bölgelere göre temel özellikleri bakımından incelenmesi. The Journal of Academic Social Sciences, 5(41), 513-527.
• İmik, Ü. (2014). Türkülerimizdeki hoşgörü temasına toplumsal bakış ve Hacı Bektaş Veli. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 69, 181-200.
• Karadeniz, M. E. (1983). Türk musikisinin nazariye ve esasları. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (27. bs.). Nobel Yayınları.
• Kaya, C. V. (2014). Ankara Devlet Konservatuvarı’nın halk müziği alan araştırmaları kataloğu [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Kınık, M. (2011). Türk halk müziği kültüründe birleştirici unsur olarak Hüseyni dizisi ve Hüseyni türküler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 455-469.
• Nacakcı, Z. (2007). Halk ezgilerine dayalı viyola albümü. Bilge Matbaacılık.
• Özbek, M. (1994). Folklor ve türkülerimiz. Ötüken Yayınları.
• Özkan, İ. H. (2006). Türk musikisi nazariyatı ve usulleri. Ötüken Yayınları.
• Say, A. (1992). Müzik ansiklopedisi (2. Cilt). Odak Ofset.
• T.C. Bilecik Valiliği Web Sayfası. (n.d.). Bilecik tarihi. 1 Eylül 2024 tarihinde http://www.bilecik.gov.tr/ilimizin-tarihcesi adresinden erişildi.
• TRT Türk Halk Müziği Repertuvarında ve Repertuvar Türküleri Külliyatı. (2024). Repertükül. 8 Aralık 2024 https://www.repertukul.com adresinden erişildi.
• Ungay, M. H. (1981). Türk musıkisinde usüller ve kudüm. Türk Musıkisi Vakfı.
• Yeğin, A., Badıllı, A., İsmail, H. ve Çalım, İ. (1992). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik büyük lügat. Türdav.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. bs.). Seçkin Yayıncılık.