Knidos’un Doğu Nekropolisinden Bir Mezar: Saranda Tümülüsü ve Buluntuları

Yıl 2022, Sayı: XXX, 217 - 252, 05.05.2022

Aytekin Büyüközer Ertekin M. Doksanaltı İbrahim Karaoğlan

Öz

Knidos nekropolleri Batı Anadolu’nun nispeten iyi korunmuş nekropollerindendir. Günümüzde
bile yüzlerce anıt mezarın takip edilebildiği doğu nekropolünde, Knidos’un geleneksel mezar
mimarisine dair pek çok örnek görülebilmektedir. Bu mezarların ortak özelliği, basit mezar
hücrelerinin etrafının kimin zaman bir tarafı açık “U” formlu, çoğunlukla da dört tarafını kapatacak
şekilde duvarlarla çevrilmiş olmasıdır. Knidos’taki bu geleneksel form, temenos veya peribolos
tipi mezarlar olarak adlandırılmıştır. Bu çalışmanın konusunu, Knidos nekropollerinde sadece üç
örnekle temsil edilen dairesel duvarlı Tümülüslerden biri olan Saranda tümülüsü ve buluntuları
oluşturmaktadır. Mezar buluntuları üzerine yapılan değerlendirmelere göre dairesel duvar,
dromos ve tümülüs merkezindeki iki mezar (Mezar II ve III) MÖ 3. yüzyılın ikinci yarısında
inşa edilmiş olmalıdır. Aynı alan MÖ 2. yüzyılın ortaları veya biraz sonrasında ikinci gömü
yapılmak için tekrar kullanılmıştır. Tümülüsteki son kapsamlı inşa ve gömü faaliyetleri ise MS
2. yüzyılda gerçekleşmiştir. Dairesel duvarlı tümülüsler ile Knidos’un geleneksel mezar mimarisi
arasındaki fark, sadece formdur. Bu nedenle, kentin geleneksel mezar mimarisinde görülen bu
duvarların formundan ziyade, mezara kattığı anlam önemlidir. Makaleye konu olan dairesel duvarlı
tümülüsten hareketle, her ne kadar farklı bir mezar tipi olarak görülse de Knidos nekropolünde aynı
geleneğin devam ettiğini söyleyebiliriz. İster dikdörtgen ister yuvarlak formlu olsun bu duvarların
amacı aile mezarlarını diğerlerinden ayırmak ve aslında çok da gösterişli olmayan bu mezarlara
anıtsal bir görünüm kazandırmaktı.

Anahtar Kelimeler

Knidos, Nekropolis, Peribolos, Tümülüs, Hellenistik Dönem, Helenistik Seramik

Kaynakça

• Bailey 1975 Bailey, D. M., A Catalogue of The Lamps In The British Museum I Roman Provencial Lamps, London. Bailey 1988 Bailey, D. M., A Catalogue of The Lamps In The British Museum III Roman Provencial Lamps, London. Baldıran 1990 Baldıran, A., Stratonikeia Nekropol Buluntuları, Selçuk Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya.