Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesindeki Araştırma Görevlisi Hekimlerin Tükenmişlik Sendromu İle İş Doyumu Düzeleri Ve İlişkili Faktörler

Year 2006, Volume: 23 Issue: 1, 17 - 24, 30.12.2009

E. Çan M. Topbaş A. Yavuzyılmaz G. Çan Ş. Özgün

Abstract

Burnout Syndrome, Job Satisfaction Levels and Related Factors in Research Physicians at the Karadeniz Technical University Medical Faculty




Burnout is a significant health problem for professional groups that are in unavoidable one-to-one relations with other people; job satisfaction, on the other hand, is a feeling of pleasure arising from a perception that work contributes something to the individual. The objective in this study was to determine burnout and job satisfaction levels in research physicians working at the KTÜ Medical Faculty and their correlation with sociodemographic factors.
A total of 192 research physicians working in the KTU Medical Faculty participated in this cross-sectional study; participants were administered a sociodemographic data questionnaire, the Maslach Burnout Inventory and Job Satisfaction Inventory.
Emotional burnout scores were higher in male physicians working in surgical sciences (12.3±7.9) than in female physicians (8.5±5.7), in those working in surgical sciences (11.1±7.4) compared to those working in internal medicine (5.0±3.5), in those working in surgical sciences experiencing social difficulties (14.0±8.5) and those working in internal medicine experiencing problems concerning work (6.0±3.3), making ends meet (5.9±3.6), family (6.2±3.1) and education (6.5±4.1); personal achievement scores were high in those working in surgical sciences and not experiencing problems concerning work (14.1±5.9), making ends meet (14.7±5.8), family (14.7±5.7) or society (13.1±5.2); depersonalization scores were high in those working in surgical sciences and not experiencing family problems (12.4±6.4); and job satisfaction scores in those working in internal medicine (87.7±18.4) w e r e higher compared to those in the surgical sciences (80.5±18.8) and higher in those working in internal medicine without problems concerning work (92.3±16.9) or making ends meet (92.3±16.5) (p=0.043, p<0.0005, p=0.002, p=0.033, p=0.035, p=0.003, p=0.027, p=0.017, p<0.0005, p=0.003, p=0.016, p=0.012, p=0.008, p=0.017 and p=0.001, respectively). In conclusion, high levels of emotional burnout were determined in those working in surgical sciences and in those working in internal medicine and experiencing difficulty with regard to work, making ends meet, family or education; of personal achievement in those working in surgical sciences and not experiencing difficulties regarding work, making ends meet, family or society; of depersonalization in those working in surgical sciences and without family d iffic ultie s; and of job satisfaction in those working in internal medicine and not experiencing difficulties regarding work or making ends meet



Tükenme, insanlarla birebir ilişkinin kaçınılmaz olduğu meslek grupları için önemli bir sağlık sorunu; iş doyumu ise işin bireye sağladığı hoşnutluk halidir. Bu çalışmada KTÜ Tıp Fa-kültesi'nde çalışan araştırma görevlisi hekimlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerini tespit etmek ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisini saptamak amaçlanmıştır. Kesitsel tipteki araştırmaya KTÜ Tıp Fakültesi'nde çalışan 192 araştırma görevlisi hekim katılmış, katılımcılara sosyodemografik veri anketi, Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve İş Doyumu Ölçeği uygulanmıştır.
Çalışmada duygusal tükenmişlik puanları cerrahi bilimlerde çalışan erkek hekimlerde (12.3±7.9) kadın hekimlere (8.5±5.7) göre, cerrahi bilimlerde çalışanlarda (11.1±7.4) dahili bilimlerde çalışanlara (5±3.5) göre, cerrahi bilimlerde çalışanlarda toplum (14±8.5), dahili bilimlerde çalışanlarda ise iş (6±3.3), geçim (5.9±3.6), aile (6.2±3.1) ve eğitim (6.5±4.1) konusunda zorluk çekenlerde; kişisel başarı puanları cerrahi bilimlerde çalışanlarda iş (14.1±5.9), geçim (14.7±5.8), aile (14.1±5.7) ve toplum (13.1±5.2) konusunda zorluk çekmeyenlerde; duyarsızlaşma puanları cerrahi bilimlerde çalışanlarda aile konusunda zorluk çekmeyenlerde (12.4±6.4); iş doyumu puanları ise dahili bilimlerde çalışanlarda (87.7±18.4) cerrahi bilimlerde çalışanlara (80.5±18.8) göre, dahili bilimlerde çalışanlarda iş (92.3±16.9) ve geçim (92.3±16.5) konusunda zorluk çekmeyenlerde daha yüksek bulunmuştur (sırasıyla p=0.043, p<0.0005, p=0.002, p=0.033, p=0.035, p=0.003, p=0.027, p=0.017, p<0.0005, p=0.003, p=0.016, p=0.012, p=0.008, p=0.017, p=0.001).
Sonuç olarak cerrahi bilimlerde çalışanlarda ve toplum konusunda zorluk çekenlerde, dahili bilimlerde çalışan iş, geçim, aile ve eğitim konusunda zorluk çekenlerde duygusal tükenme; cerrahi bilimlerde çalışan iş, geçim, aile ve toplum konusunda zorluk çekmeyende kişisel başarı; cerrahi bilimlerde çalışan aile konusunda zorluk çekmeyenlerde duyarsızlaşma; dahili bilimlerde çalışanlarda, iş ve geçim konusunda zorluk çekmeyenlerde iş doyumu yüksek saptanmıştır.

Keywords

-

References

• Freudenberger NJ. Staff burnout. J Social İssues. 1974; 30: 159–165.
• Maslach C, Jackson SE. The measurement of e x p e r i e n c e d burnout. Journal of Occup Behav. 1981; 2: 99–113.
• Aslan SH, Aslan O, Alparslan ZN, Gürkan SB, Ünal M. Hekimlerde Tükenmede cinsiyetle iliflkili etkenler. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 1997; 22(2): 132–136.
• Çam O. Tükenmifllik Envanterinin Geçerlilik ve Güve- nilirliğinin Arafltırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalıflmaları. Bayraktar R, Dağ İ(eds): Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayını. 1993; 143–154.
• Düzyürek S, Ünlüoğlu G. Hekimde Tükenmifllik sendromu. Psikiyatri Bülteni 1992; 1: 108–113.
• Torun A. Stres ve Tükenmifllik.Endüstri ve Örgüt Psikolojisi (Ed. Tevruz S). Türk Psikologlar Derneği Yayını. 1996; 43–53.
• Aksayan S, Velioğlu P. Sağlık Ocağı ve Hastanelerde Çalıflan Hemflirelerin Örgütsel İfl Doyum Etkenleri. Cumhuriyet Üniversitesi, III. Ulusal Hemflirelik Kongresi Kitabı, Sivas. 1992; 635–646.
• Berns SS. Job Satisfaction and Conflict Management. Third Edition, Toronto, The Mosby Company. 1984;132.
• Musal B, Elçi ÇÖ, Ergin S. Uzman Hekimlerde Mesleki Doyum. Toplum ve Hekim, 1995; 10(68): 2–7. 10. Ersoy F, Yıldırım RC, Edirne T. Tükenmifllik Sendromu. STED, 2001;10(2), 46–47.
• Özbek K, Girgin G. Pratisyen Hekimlerde Meslekte Tükenmifllik (Burnout) Sendromu (İzmir Örneklem Çalıflması). IV Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı, 1994; Didim, 662–665.
• Ergin C. Doktor ve Hemflirelerde Tükenmifllik Maslach Tükenmifllik Ölçeğinin Uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalıflmaları, Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1992; 143–154.
• Demirci S. Öğretmenlerde 5 Faktör Kiflilik Modeli ile İfl Doyumu Arasındaki İliflkilerin İncelenmesi. KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü yayınlanmamıfl yüksek lisans tezi, 2002; 71–72.
• fiahin NH, Durak BA. Bir Özel Hastane Sağlık Personelinde İfl Doyumu ve Stres. Türk Psikoloji Dergisi, 1997; 12(39): 57–71.
• Karlıdağ R,Ünal S, Yoloğlu S. Hekimlerde İfl Doyumu ve Tükenmifllik Düzeyi. Türk Psikiyatri Dergisi, 2000; 11(1): 49–57.
• Aslan SH, Aslan RO. Hekimlerde Tükenmeyle İliflkili Etmenler. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 1997; 2(22): 132–136.
• Bilici M, Mete F, Soylu C ve ark. Bir Grup Akademisyende Depresyon ve Tükenme Düzeyleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 1998; 9(3): 181–189.
• Aslan H, Aslan O, Kesepara C ve ark. Kocaeli’nde Bir Grup Sağlık Çalıflanında İfle Bağlı Gerginlik, Tükenme ve İfl Doyumu. Toplum ve Hekim Dergisi, 1997; 12(82): 24–29.
• Bynoe G. Stress in Women Doctors. Br J Hosp Med, 1994; 51: 267–269.
• Heim E. Stressoren der Heilbrufe Tragen Frauen die grösseren Gesundheitsrisiken. Zsch Psychosom Med, 1992; 38: 207–226.
• Kasapoğlu A. Sağlık Sosyolojisi, Türkiye’den Arafltırmalar, Sosyoloji Derneği Yayınları VI, Ankara,1999.
• Yıldız N, Yolsal N, Ay P ve ark. İstanbul Tıp Fakültesi’nde Çalıflan Hekimlerde İfl Doyumu. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası 2003; 66: 1.