Bu çalışmanın amacı araştırmaya konu edilen Avrupa ve Asya ülkelerinin COVID-19 durumlarının entropi ve çok nitelikli fayda teorisi (MAUT) kullanılarak değerlendirilmesidir. Araştırma verileri Our World in Data veri tabanlarından 15 Nisan 2021 tarihi itibariyle temin edilmiştir. Literatüre paralel olarak değerlendirmede kullanılmak üzere on dört ölçüt seçilmiştir. Kriterlerin objektif ağırlıklandırılmasında entropi yöntemi kullanılmış, nüfus yoğunluğu (15.6%), yüz kişi bazında tüm dozlar aşılanmış insan sayısı (12.1%), bin kişi bazında uygulanan test sayısı (10.2%), diyabet yaygınlığı (8.9%), pozitif oranı (8.5%), kardiyovasküler ölüm oranı (8.3%), milyon kişi bazında ölüm oranı (7.3%), %), yüz kişi bazında aşılanmış insan sayısı (6.1%), milyon kişi bazında vaka sayısı (5.2%), bin kişi başına düşen hastane yatağı sayısı (4.7%), bin kişi başına düşen hemşire ve ebe sayısı (4.1%), kapanma endeksi (3.4 %), bin kişi başına düşen doktor sayısı (3.1%) ve 65 yaş üzeri nüfus oranı (2.6%) sıralaması elde edilmiştir. Ülkeler MAUT yöntemi ile sıralandığında ilk beş ülkenin Bahreyn, Sırbistan, Slovakya, İsrail ve Slovenya olduğu, son beş ülkenin ise Malezya, Norveç, Japonya, Finlandiya ve Güney Kore olduğu belirlenmiştir. Araştırma bulguları sonuç bölümünde tartışılmıştır.
Purpose of this study is to assess selected European and Asian countries COVID-19 statuses by using Entropy and Multi Attribute Utility Theory (MAUT) Multi Criteria Decision Making methods. Data for the research is collected from Our World in Data databases as of April 15th, 2021. In line with the literature, fourteen criteria are selected to make the assessment. Entropy method is used for objectively weighting the criteria that returned following order: population density (15.6%), people fully vac-cinated per hundred (12.1%), total tests per thousand (10.2%), diabetes prevalence (8.9%), positive rate (8.5%), cardiovascular death rate (8.3%), total deaths per million (7.3%), people vaccinated per hundred (6.1%), total cases per million (5.2%), hospital beds per thousand (4.7%), nurses and mid-wives per thousand (4.1%), stringency index (3.4 %), medical Dr. per thousand (3.1%) and share of the population that is 65 years and older (2.6%). After processing countries by using MAUT method with the criteria weights obtained, first five countries are found to be Bahrain, Serbia, Slovakia, Israel and Slovenia, last five countries are Malaysia, Norway, Japan, Finland and South Korea. Implications of the results are discussed and future research areas are suggested.
Primary Language | English |
---|---|
Subjects | Operation |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 26, 2021 |
Acceptance Date | October 18, 2021 |
Published in Issue | Year 2021 Volume: 18 Issue: 44 |