Discourse in AI-Generated and Journalist-Produced News: A Comparative Analysis Based on the PKK’s Symbolic Disarmament Ceremony

Year 2025, Issue: Special Issue: Crisis Entangled – Reimagining the Social in Turbulent Times, 87 - 104, 30.10.2025

Kurbani Geyik

Abstract

This study comparatively examines the discourse structures of news texts generated by artificial intelligence and those created by professional journalists in traditional media. As a case study, the symbolic disarmament ceremony of the terrorist organisation PKK in the Sulaymaniyah region of Iraq on 11 July 2025 was selected. The event was chosen because it generated widespread repercussions in the Turkish media and provoked various reactions among political actors. The study was conducted using the newspapers Hürriyet, Sözcü, and Yeni Şafak, representing different editorial policies in Turkey, along with the AI-based news platform Dipnot.tv. The analysis was structured around the themes of ‘the presentation of terrorist actors in the media,’ ‘the official discourse of the state,’ and ‘opposition reactions,’ based on van Dijk's Critical Discourse Analysis model. The findings show that events are not merely reported in either traditional or AI-based news, but framed through discursive preferences. While traditional media reflects discourse aligned with ideological orientations noted in the literature, AI news employs a more neutral style with short sentences, passive structures, and limited commentary. Content ranking and thematic emphasis also serve a guiding function in AI texts. Therefore, it is concluded that AI journalism, like traditional media, does not merely convey information but also functions as a mechanism that constructs discourse.

Keywords

Artificial intelligence journalism , traditional media , discourse analysis

Ethical Statement

Yazar çalışmanın, etik kurul izni gerektirmeyen çalışmalar arasında yer aldığını beyan eder.

Yapay Zeka ve Gazeteci Üretimi Haberlerde Söylem: PKK’nın Sembolik Silah Bırakma Töreni Üzerinden Karşılaştırmalı Analiz

Abstract

Bu çalışmada, yapay zekâ tarafından üretilen haber metinleri ile geleneksel medyada profesyonel gazeteciler tarafından oluşturulmuş haber içeriklerinin söylem yapıları karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Örnek olay olarak, 11 Temmuz 2025’te Irak’ın Süleymaniye bölgesinde gerçekleşen terör örgütü PKK’nın sembolik silah bırakma töreni seçilmiştir. Bu olay, Türkiye medyasında geniş yankı uyandırması ve farklı siyasi aktörler arasında çeşitli tepkilere yol açması nedeniyle örneklem olarak tercih edilmiştir. İnceleme, Türkiye’de farklı yayın politikalarını temsil eden Hürriyet, Sözcü ve Yeni Şafak gazeteleri ile yapay zekâ tabanlı haber platformu Dipnot.tv üzerinden yürütülmüştür. Analiz, van Dijk’in Eleştirel Söylem Analizi modeli temelinde, “terörist aktörlerin medyada sunumu”, “devletin resmî söylemi” ve “muhalefet tepkileri” temaları çerçevesinde yapılandırılmıştır. Bulgular, hem geleneksel hem de yapay zekâ temelli haber üretiminde olayların yalnızca aktarılmadığını, aynı zamanda söylemsel tercihlerle çerçevelendiğini göstermektedir. Geleneksel medya, söylemlerinde literatürde işaret edilen ideolojik yönelimlerle örtüşen tercihleri yansıtırken, yapay zekâ tarafından üretilen haberlerde kısa cümleler, edilgen yapılar ve sınırlı yorumlarla daha nötr bir üslup izlenimi ortaya çıkmaktadır. İçerik sıralaması ve tematik vurgular, yapay zekâ metinlerinde de yönlendirici işlev taşımaktadır. Dolayısıyla, yapay zekâ haberciliğinin de geleneksel medya gibi yalnızca bilgi aktarmakla kalmayıp söylemi inşa eden bir mekanizma olarak işlediği sonucuna varılmıştır.

Keywords

Yapay zeka haberciliği , geleneksel medya , söylem analizi

References

• Althuser, L. (2014). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları (1st ed.). İthaki Yayınları.
• Althusser, L. (2001). Lenin and philosophy, and other essays (B. R. Brewster, Trans.). Monthly Review Press.
• Ay, A. (2017). Çok kültürlülük ve kültürel kimlik inşası bağlamında Türkiye’deki çok kültürcü medya uygulaması: TRT Kûrdi̇ [Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bennett, W. L. (1990). Toward a Theory of Press-State Relations in the United States. Journal of Communication, 40(2), 103–127. https://doi.org-/10.1111/j.1460-2466.1990.tb02265.x
• Beşe, A., & Baykara, T. (2019). İdeolojinin söylemsel inşası; August Wilson. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4), 1785–1797. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/51774/673240
• Birand, M. A., & Yalçın, S. (2012). The Özal: Bir davanın öyküsü (12. baskı / Ocak 2012). Doğan Kitapçılık.
• Boomsocial.com. (2025, September 5). Facebook Türkiye Basın—Yayın—Gazeteler sektörü istatistikleri. Boomsocial. https://www.boomsocial.com/Facebook/UlkeSektor/turkiye/basin-yayin/gazeteler
• Boynukara, A., Dalay, G., Ete, H., Gür, B., Özhan, T., Sert, O., & Türk, H. D. (2025). PKK’nın Silahsızlandırılması ve Kürt Meselesi. Ankara Enstitüsü. https://www.ankaraenstitusu.org/pkk-nin-silahsizlandirilmasi-ve-kurt-meselesi/
• Bucher, T. (2018). If...Then (Vol. 1). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/97801904-93028.001.0001
• Çandar, C. (2012). ‘Leaving the mountain’: How may the PKK lay down arms? Freeing the Kurdish question from violence. TESEV.
• Carlson, M. (2015). The Robotic Reporter: Automated journalism and the redefinition of labor, compositional forms, and journalistic authority. Digital Journalism, 3(3), 416–431. https://doi.org/10.1080/21670811.2014.976412
• Çelik, N. Betül. (2005). Marx ve ideoloji. Bilim ve Sanat.
• Çeliktürk, T. (2011). 1989’dan 2009 yılına, Kürt sorununa ilişkin kamuoyuna sunulan raporların ve açılımların çok kültürlülük literatürü kapsamında değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ceylan, A. K. (2012). Hiç konuşmayanlar konuşuyor; mücadele edenlerin dilinden terör (1.basım : Haziran 2012). Yeniyüzyıl Yayınları.
• Copeland, B. (2025, June 18). Yapay zeka (AI) | Tanım, örnekler, türler, uygulamalar, şirketler ve gerçekler. Encyclopedia Britannica. https://www.-britannica.com/technology/artificial-intelligence
• De Ruvo, G. (2025). Algorithmic Objectivity as Ideology: Toward a Critical Ethics of Digital Capitalism. Topoi, 44(1), 175–186. https://doi.-org/10.1007/s11245-024-10117-9
• Devran, Y. (2010). Haber söylem ideoloji (1. baskı). Başlık.
• Diakopoulos, N. (2019). Automating the news: How algorithms are rewriting the media. Harvard University Press.
• Duman, B. (2025, July 16). Terörsüz Türkiye süreci ve bölgeye yansımaları. https://www.aa.com.tr/-tr/analiz/terorsuz-turkiye-sureci-ve-bolgeye-yansimalari/3632319
• Dursun, O. (2011). Medyada (Basın) Eğlenceyle Sunulan İdeoloji: Anadolu’da Vakit Gazetesinin bulmacası üzerine bir analiz. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi | Istanbul University Faculty of Communication Journal, 0(37), 65–87. https://doi.org/10.17064/iüifhd.74003
• Eagleton, T. (2015). İdeoloji (2. basım). Ayrıntı.
• Erdoĝan, İ., & Alemdar, K. (2002). Öteki kuram: Kitle iletişimine yaklaşımların tarihsel ve eleştirel bir değerlendirmesi. Erk.
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş (S. İrvan, Trans.). Bilim ve Sanat.
• Foucault, M. (1998). The history of sexuality: The will to knowledge. Penguin.
• Foucault, M., & Gordon, C. (1980). Power/knowledge: Selected interviews and other writings, 1972-1977 (1st American ed). Pantheon Books.
• Gillespie, T. (2014). The Relevance of Algorithms. In T. Gillespie, P. J. Boczkowski, & K. A. Foot (Eds.), Media Technologies (pp. 167–194). The MIT Press. https://doi.org/10.7551/mitpress/9780262525374.003.0009
• Golding, P., & Murdock, G. (1979). Capitalism, Communication and Class Relation. In J. Curran (Ed.), Mass communication and society. Open University Press.
• Habermas, J. (1989). The structural transformation of the public sphere: An inquiry into a category of bourgeois society. MIT Press.
• Hall, S. (1980). Encoding/decoding. In S. Hall, D. Hobson, A. Lowe, & W. Paul (Eds.), Culture, Media, Language: Working Papers in Cultural Studies (pp. 117–128). Hutchinson.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. Timuçin Yayınları.
• Kartal, N. (2022). Medya içeriklerinde ideolojinin etkisi: Türk basınında Azerbaycan söylemi. Türk Dünyası Araştırmaları, 131(259), 461–478. https://doi.org/10.55773/tda.1104021
• Kuzu, A. (2009). Terör mü Kürt sorunu mu? (Birinci baskı). Kariyer Yayıncılık.
• Loconsole, C., & Panarari, M. (2025). Algorithmic Journalism and Ideological Polarization: An Experimental Work Around ChatGPT and the Production of Politically Oriented Information. 13th International Conference on Human Interaction & Emerging Technologies: Artificial Intelligence & Future Applications. https://doi.org/10.54941/ahfe1005943
• Marcus, A. (2009). Kan ve İnanç: PKK ve Kürt hareketi (A. Alkan, Trans.). İletişim yayınları.
• Maslej, N., Fattorini, L., Perrault, R., Parli, V., Reuel, A., Brynjolfsson, E., Etchemendy, J., Ligett, K., Lyons, T., Manyika, J., Niebles, J. C., Shoham, Y., Wald, R., & Clark, J. (2024). The 2024 AI Index Report | Stanford HAI. Institute for Human-Centered AI, Stanford University, Stanford. https://hai.stanford.edu/ai-index/2024-ai-index-report
• McCorduck, P., & Cfe, C. (2004). Machines who think. A K Peters/CRC Press. https://doi.org/10.1201/9780429258985
• Newman, N., Fletcher, R., Robertson, C. T., Eddy, K., & Nielsen, R. K. (2022). Reuters Institute digital news report 2022. Reuters Institute for the Study of Journalism. https://doi.org/10.60625/RISJ-X1GN-M549
• Newquist, H. P. (1994). The brain makers (1. ed). Sams Publ.
• Oran, B. (2004). Türkiye’de azınlıklar: Kavramlar, Lozan, iç mevzuat, içtihat, uygulama. Tesev Yayınları.
• Özdemir, M. (2020). Post-truth çağda i̇deoloji̇k farklılıkların medya i̇çeri̇kleri̇ne yansimasi: Barış Pınarı harekatı haberleri̇ni̇n söylem anali̇zi̇. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi, 7, 107–138. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egemiadergisi/issue/57586/769882
• Poyraz, B. (2002). Haber ve haber programlarında ideoloji ve gerçeklik.
• Şeker, M. (2014). Haber söylemi̇ i̇çi̇nde yapIlandIrIlmIş örtülü nesnelli̇k i̇hlalleri̇. Selçuk İletişim, 2(4), Article 4. https://doi.org/10.18094/-si.32856
• Sine Nazlı, R., & Yılmaz, M. (2024). Medya ve İdeoloji İlişkisi: Ayasofya Haberlerinin Türk Basınında Sunumu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 55, 153–170. https://doi.org/10.52642/susbed.1533680
• Slevin, J. (2000). The internet and society. Polity.
• Tok, İ. (2025). Haber üreti̇mi̇nde i̇deoloji̇ni̇n rolü: Suri̇yeli̇ siğinmacilari hedef alan şi̇ddet olaylari haberleri̇ni̇n eleşti̇rel söylem çözümlemesi̇. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 13(1), 141–162. https://doi.-org/10.19145/e-gifder.1582792
• Torfing, J. (1999). New theories of discourse: Laclau, Mouffe, and Z̆iz̆ek. Blackwell Publishers.
• Üşür, S. S. (1997). İdeolojinin serüveni: Yanlış bilinç ve hegemonyadan söyleme (2. Baskı: Ekim 2008). İmge Kitabevi.
• van Dijk, T. A. (1988a). News analysis: Case studies of international and national news in the press. L. Erlbaum.
• van Dijk, T. A. (1988b). News as discourse. L. Erlbaum associates.
• van Dijk, T. A. (2006). Ideology and discourse analysis. Journal of Political Ideologies, 11(2), 115–140. https://doi.org/10.1080/13569310600687908
• Verschueren, J. (2015). Ideology in Discourse. In K. Tracy, T. Sandel, & C. Ilie (Eds.), The International Encyclopedia of Language and Social Interaction (1st ed., pp. 1–10). Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118611463.wbielsi051
• Wang, C. L. (2021). New frontiers and future directions in interactive marketing: Inaugural Editorial. Journal of Research in Interactive Marketing, 15(1), 1–9. https://doi.org/10.1108/JRIM-03-2021-270