Kızıldeniz Jeopolitiğinde Husi Yayılmacılığı

Year 2024, Volume: 16 Issue: 2, 157 - 182, 09.07.2025

Enver Kasimoğlu Mehmet Rakipoğlu

https://doi.org/10.47932/ortetut.1692303

Abstract

Bu makale, Yemen’deki Husi hareketinin Kızıldeniz’in batı kıyısındaki Sudan, Eritre, Cibuti ve Somali’deki varlığının kapsamlı bir analizini sunmaktadır. Makale, Husilerin Doğu Afrika ülkelerindeki faaliyetlerinin niteliğini, mevcut hareketlilik düzeyini ve gelecekte Kızıldeniz ve bölgesel güvenlik üzerindeki olası etkilerini araştırmaktadır. Nitel bir araştırma yaklaşımı benimsenerek, çeşitli açık kaynaklar, istihbarat raporlarına atıflar ve uzman değerlendirmeleri aracılığıyla Husilerin bu ülkelerdeki tarihsel bağlantıları, İran ile ilişkileri, silah kaçakçılığı ağları ve ideolojik etkileme çabaları incelenmektedir. Ayrıca, bölgesel çatışmalardaki dolaylı veya doğrudan rolleri de detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. Makalenin temel argümanı, Husi hareketinin sadece Yemen’de değil, Kızıldeniz’in batı kıyısında da kayda değer bir mevcudiyet ve etki alanı oluşturduğu yönündedir. Bu varlığın silah transferleri, ideolojik yayılım ve bölgesel ittifaklar kurma gibi çeşitli boyutları olduğu savunulmaktadır. İran’ın bölgedeki stratejik amaçları doğrultusunda Husilere verdiği destek, bu durumun bölgesel güvenlik dengeleri ve uluslararası deniz ticareti açısından potansiyel bir risk teşkil ettiği vurgulanmaktadır. Makale, uluslararası toplumun Kızıldeniz’in Batı kıyısındaki Husi varlığını yeterince dikkate almadığını ve Kızıldeniz’de istikrarın sağlanması için bölgedeki tüm aktörlerin ve dinamiklerin bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasının gerekliliğini öne sürmektedir.

Keywords

Husiler , afrika , yemen , iran , kızıldeniz

التوسّعية الحوثية في الجيوسياسة البحر الأحمر

Abstract

تقدِّم هذه المقالة تحليلاً شاملاً لحضور حركة الحوثيين في الساحل الغربي للبحر الأحمر، في كلٍّ من السودان وإريتريا وجيبوتي والصومال، وتبحث في طبيعة أنشطة الحوثيين في دول شرق أفريقيا، ومستوى التحركات الحالية، والتأثيرات المحتملة لهذا الوجود على أمن البحر الأحمر والمنطقة في المستقبل. ومن خلال تبنّي منهجية بحث نوعي، يتمّ فحص الروابط التاريخية للحوثيين في هذه الدول، وعلاقاتهم مع إيران، وشبكات تهريب الأسلحة، وجهود التأثير الأيديولوجي، وذلك بالاستناد إلى مصادر مفتوحة، وتقارير استخباراتية، وتقييمات خبراء. كما تتناول المقالة أدوارهم المباشرة أو غير المباشرة في الصراعات الإقليمية بشكلٍ مفصّل

وتتمثّل الحُجّة الرئيسية للمقالة في أنّ حركة الحوثيين لا تملك وجوداً وتأثيراً كبيراً في اليمن فقط، بل في الساحل الغربي للبحر الأحمر أيضاً. ويُدّعى أنّ لهذا الوجود أبعاداً متعدّدة تشمل نقل الأسلحة، ونشر الأيديولوجيا، وبناء تحالفات إقليمية. ويتمّ التأكيد على أنّ الدعم الذي تقدّمه إيران للحوثيين، في إطار أهدافها الاستراتيجية في المنطقة، يشكّل تهديداً محتملاً لتوازنات الأمن الإقليمي والتجارة البحرية الدولية. وتشير المقالة إلى أنّ المجتمع الدولي لم يُولِ اهتماماً كافياً لوجود الحوثيين في الساحل الغربي للبحر الأحمر، وتدعو إلى اعتماد مقاربة شاملة تأخذ في الحسبان جميع الفاعلين والديناميكيات لضمان الاستقرار في البحر الأحمر

Keywords

الحوثيون , البحر الأحمر , أفريقيا , إيران , اليمن

Houthi Expansion in the Red Sea Geopolitics

Abstract

This article provides an in-depth examination of the Houthi movement's activities along the western coast of the Red Sea, focusing on Sudan, Eritrea, Djibouti, and Somalia. It explores the scope of Houthi operations in these East African states, their mobility patterns, and the broader implications for regional security and the Red Sea's geopolitical landscape. Employing a qualitative methodology, the study utilizes open-source data, intelligence reports, and expert analyses to investigate the Houthis' historical ties in the region, their connections with Iran, illicit arms networks, and efforts to extend ideological influence. The study argues that the Houthi movement has established a notable presence and sphere of influence that extends beyond Yemen, encompassing arms trafficking, ideological outreach, and the cultivation of regional alliances. It asserts that Iran's strategic backing of the Houthis threatens to destabilize regional security and disrupt international maritime trade routes. The article critiques the international community for insufficiently addressing the Houthi presence along the western Red Sea coast and advocates for a holistic strategy that accounts for the roles and dynamics of all relevant actors to achieve stability in the region.

Keywords

Houthis , Yemen , Iran , Red Sea , Africa

References

• Acar, Necmettin. Suudi Arabistan’da Güvenlik ve Dış Politika. Nida Yayıncılık: İstanbul. 2023.
• Abdelrheem, Adel. “Maza vera-i et-Tekârub es-Sudani ve'l-İrani.” Anadolu Ajansı, 13 Şubat 2024. https://shorturl.at/5CsjN.
• Abdülkavi, Sami Sabri. “Esyâs Afurki ve ezmetü el-‘alakât Eritre-İsrailiye.” eş-Şu’ûn el-Filistiniye, no. 289 (2022): 143-60.
• Ahmed, Guled. “Djibouti dodges scrutiny despite China, Iran, Houthi ties and links to illicit activities.” Middle East Institute, 7 Ağustos 2024, https://www.mei.edu/publications/djibouti-dodges-scrutiny-despite-china-iran-houthi-ties-and-links-illicit-activities.
• Ahod, Yari. “Ha-Opozitziya be-Eritriya Nehad ha-Nesi: Lefol negad takifod ha-hotim bem ha-adom.” Mako, https://www.mako.co.il/news-world/2023_q4/Article-f643e3d5e8a9c81026.htm.
• Büyükkara, Mehmet Ali. “Sosyal, Siyasî ve Dinî Yönleriyle Yemen Hûsî Hareketi.” Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 16, no. 30 (2011): 115-52.
• Cemih, Muhammed. “el-Keşf an 3 mu’askerât sırri li’l-tedrîb el-Husiyun bi’l-işrâf el-Harasi es-Sevri el-İrani ala el-Arazi el-Eritriya.” el-Kuds el-‘Arabi, 14 Şubat 2014, https://shorturl.at/EH4up.
• Sky News Arabia. “Cibuti: Mecâlina meftuhun emâm ‘asifetu’l-hazime’.” 18 Nisan 2025, https://shorturl.at/h119C.
• Reuters. "Cibuti tektau’ ‘alâkâtuha ma İran bade el-Hucûm ala el-ba’sâti es-Saudiye.” 6 Ocak 2016, https://www.reuters.com/article/idUSKBN0UK1R4/.
• Devecioğlu, Kaan. “Husi saldırıları ve Babu’l Mendeb’de küresel rekabet.” Anadolu Ajansı, 29 Aralık 2023. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-husi-saldirilari-ve-babul-mendebde-kuresel-rekabet/3095342.
• Devecioğlu, Kaan. “Küresel ticareti tehdit eden Husiler kim? Ne istiyorlar?," Fikir Turu, 10 Ocak 2024. https://fikirturu.com/jeo-politika/kuresel-ticareti-tehdit-eden-husiler/.
• Dingil, Hurşit. “Aksa Tufanı Sonrası 2024 Yılı: İran’ın Direniş Ekseni Bilançosu.” Filistin Yıllığı 2024 içinde, ed. Mehmet Rakipoğlu ve Hamdullah Baycar. Kritik Yayınları, 2025.
• Duman, Talha İsmail. “Aksa Tufanı Bağlamında Husilerin İran’la İlişkisini Yeniden Okumak: Sponsor-Vekil Modeline Eleştirel Bir Değerlendirme”, İran Çalışmaları Dergisi 9, no.1 (2025): 249-82.
• Ebu Şiayşi, Muhammed Ramazan. “el-vucud İrani fi’l-karn İfriki, dirasetun haleten ala Eritriya," Munteda tahlîl es- Siyâset’ül-‘Arabiyet’ül-İraniye, 29 Ekim 2018, https://shorturl.at/UjHjQ.
• Ebu Rızk, Muhammed. “Duveli el-Halîç ve Eritriya.. tebayinu fi’l-‘alâkât vasta sa’i li’l-tatvîr.” el-Haliç Online, 05 Nisan 2025, https://khaleej.online/o4q338.
• Emin, Muhammed. “Mua’rız Eritri: esmetu derebet el-Husiyun ve zevedethum bi’l-silâh.” el-Cezira, 5 Mayıs 2015. https://shorturl.at/hKBgn.
• El-Mevki’ Post. "El-Burhan: Nukâtil mürtezika yemeniyin fi’l-Hortum." 12 Eylül 2023, https://almawqeapost.net/news/89338.
• Swiss Info. “El-Sudan, yettehimu el-İmârât imâm el-‘adl’ed-Düveli ‘et-Tevâtu ibâde cemâ’iye.” 6 Mart 2025, https://2u.pw/42f62QdQ.
• El-Cezira, “el-Sudan: el-Merkez es-Sekâfi el-İrani tecâvüz tefavizıhu.” 2 Eylül 2014, https://2u.pw/PI3oodo4.
• Al-Hurra. "El-Kuvât el-Amerikiye fi Cibuti: Hel tusbihu hedefen li’l-Husiyin?” 24 Ocak 2024, https://shorturl.at/bSrnQ.
• Ereli, Gökhan. “The Domestic Roots of Geoeconomic Competition: An Innenpolitik Approach to Saudi-UAE Rivalry (2015–2020).” Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 2025.
• Faucon, Benoit. “Houthis Use Sea Drones to Attack Vessels as U.S. Aims to Secure Red Sea”. Wall Street Journal, 16 Haziran 2024. https://www.wsj.com/world/middle-east/houthis-use-sea-drones-to-attack-vessels-as-u-s-aims-to-secure-red-sea-0279cf5e.
• Hamdan, Ahmed. “Maza verai el-‘arz el-İrani li’l-Sudan bi’l-inşai kai’detin askeriyetin fi’l-Bahr el-Ahmer.” Eram, 04 Mart 2024, https://www.eremnews.com/news/arab-world/4xixztedek.
• El-Cezire. “Haraketü’ş-Şebâb el-Mücâhidîn.” 5 Ocak 2023, https://shorturl.at/GxpSk.
• i24NEWS. "Hasri, el-Husiyune bedau bi-tevsi’ nufuzuhum bi-mintıkati Şemâli Afrikiya bi-garz istihdâfi İsrail.” 30 Haziran 2024. https://2u.pw/8d65LYpc.
• Halfavi, Mahmud. “El-Sudan: el-İmârât irsalet eslihate nuv‘iyete ila kûvât ed-da’mi es-Seri’.” Ultra Sudan, 12 Aralık 2024. https://2u.pw/U7cGspzgS.
• Hamad, El-Nur. “el-Sudan ve İran: rıhletü-tekârib ve’l-meşhed’ül-Arabi er-râhin”, Mecelletü Siyâsât ‘Arabiye. no. 1 (01 Nisan 2013).
• RT Arabic. "Hel se-yestefdifu el-Husiyun el-kâi’dete’l-Amrikiye fi Cibuti.” 23 Ocak 2024, https://shorturl.at/EjmbC.
• Mokha Center. “Houthi Presence on the Western Red Sea Shore: Dimensions and Impact.” 22 Nisan 2025. https://mokhacenter.org/en/houthi-presence-on-the-western-red-sea-shore-dimensions-and-impact /. RT Arabic. “İran ve Cibuti testa’idâni’l-‘alâkât ed-diblomasiye bade 7 senevâtin min el-katia’.” 22 Eylül 2023. https://rb.gy/pioi51.
• El-Cezira. "Kâi’dete Delk bi-Eritriya merkezu İsrail ili-merâkıbetu el-Bahr el-Ahmer.” 24 Temmuz 2024. https://shorturl.at/67pcN.
• Keynoush, Banafsheh. “Revolutionary Iran’s Africa Policy”. Special Report: King Faisal Center for Research and Islamic Studies, 2021. http://kfcris.com/pdf/dd448fcd67b35ab48903bd18c6fcffd160d99d2290923.pdf.
• Al-Hurra, “Keyf tahavvel el-Kıtâl fi’l-Sudan ila “harb bi’l-vekâle beyn es-Saudiye ve’l-İmârât.” 13 Temmuz 2023, https://shorturl.at/pPOou.
• Keskin, Y. B. "Yemen 2023" Ortadoğu Yıllığı içinde, ed. Kemal İnat, Muhittin Ataman, İsmail Numan Telci, & Berkan Özgür, Ortadoğu Yayınları, 2024.
• United Nations Security Council. “Letter dated 11 October 2024 from the Panel of Experts on Yemen addressed to the President of the Security Council”. 11 Ekim 2024. https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n24/259/53/pdf/n2425953.pdf?utm_source=chatgpt.com.
• Lillis, Katie Bo, Kylie Atwood, ve Natasha Bertrand. “US intelligence assesses Houthis in Yemen in talks to provide weapons to al-Shabaab in Somalia, officials say.” CNN, 11 Haziran 2024. http://edition.cnn.com/2024/06/11/politics/us-intelligence-houthis-al-shabaab/index.html.
• Yemen Şebab Net. "Ma’hedu Amrikiyu yekşifu an mesâ‘adetü mâliyeten tükaddemuha kıyânât fi Cibuti li’l-Husiyin.” 8 Ağustos 2024, https://2u.pw/tgI6zRhv.
• Marks, Simon. “Iranian Drones Become Latest Proxy Tool in Sudan’s Civil War.” Bloomberg, 24 Ocak 2024. https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-01-24/iran-supplies-sudan-army-with-drones-as-civil-war-continues.
• Mercan, Muhammed Hüseyin. “7 Ekim Sonrası Yemen ve Ortadoğu Siyasetinde Husiler.” Kriter, 2024. https://kriterdergi.com/dis-politika/7-ekim-sonrasi-yemen-ve-ortadogu-siyasetinde-husiler.
• Platform Tracking Organized Crime. "Minassatü taakkub el-Cerâ’im el-Munazzama ve gasl el-emvâl fi’l-Yemen." 31 Ekim 2024, https://ptocyem.net/ar/reports/31.html.
• Arabi 21. "Muhimmetu kebiraten, Ma ‘alâkât el-Husiyin bi-ziyârati reisi vuzerai’ es-Somal li’l-Irak?” 09 Temmuz 2024, https://shorturl.at/usC1Z.
• El-Mevki’ Post. "Milişia el-Husi tuhacimu mînâi’ Asb ve’l-merkezu tedrîb li’l-kuvâtu’l-Yemeniye fi Eritriya ve esmeretü taridu (tefâsîl).” 25 Eylül 2016, https://shorturl.at/muxHM.
• Nasır, Mahmud. "i’tirafât tekşifu an teşkil el-Husiyin halâyâ fi’l-karn Afriki." eş-Şark el-Evsat, 16 Şubat 2025, https://shorturl.at/DMrWV.
• Barran Press. "Neffezet 5 ‘ameliyât.. mucennedu Husi ya’terifu bi-ta’âvunu cemâ‘atihi ma hareketu’ş-Şebâb es-Somaliye ve medeha bi’l-esliha.” 25 Şubat 2025, https://barran.press/news/topic/8157.
• Osman, Muhammad Mahmud. “Hel yüeddi eye tedehhulin İrani fi’l-harb fi’l-Sudan ila tuhavviliha ila sarai’ iklimi?" BBC Arabic, 1 Şubat 2024, https://www.bbc.com/arabic/articles/cn0nvlp4gx6o.
• Rabii, Ali. "el-Alimi yed'u ile tatvir şeraketü düveliyetu ma biladihu li-inha et'tehdid'ül-Husi." eş-Şark'ül-Evsat,17 Şubat 2025. https://2u.pw/S2pWG0pt.
• Rakipoglu, Mehmet. “Husi karşıtı blokun güçlenmesi Yemen’deki savaşı bitirir mi?” Anadolu Ajansı, 22 Nisan 2022. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/husi-karsiti-blokun-guclenmesi-yemendeki-savasi-bitirir-mi/2570189.
• El-Cezira. "Reis-i Erkan el-Yemeni: el-Husiyun telekkava tedribat bi-ihdai cuzur Eritriya.” 7 Mayıs 2015, https://shorturl.at/CTLA6.
• Reuters. “US issues new Houthi-related sanctions, Treasury Dept says.” 5 Mart 2025, https://www.reuters.com/world/us-issues-new-houthi-related-sanctions-treasury-dept-says-2025-03-05/?utm_source=chatgpt.com.
• Seyedı Asl, Seyedmohammad ve Orhan Karaoğlu. “Jeopolitik Açıdan Suudi Arabistan-Yemen Sınır Anlaşmazlığı ve Husiler Meselesi”. Güvenlik Stratejileri Dergisi 19, sy 45 (2023): 363-92. https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1320084.
• Rabta Sunna. “Ta’rif ala Eritriya elleti nesiha el-‘Arab- had îmdâd el-Husiyun.” 8 Eylül 2016, https://www.rabtasunna.com/1544.
• El-Kuds el-‘Arabi. “Tairât el-Husiyin el-müseyyara, keyfe esseret bi-mesâr es-Sarâğ fi’l-Yemen ve’l-Mındıka?” 7 Ağustos 2024, https://shorturl.at/9kSSb.
• El-Masdaru’l-Online. “Takrîr emnî Ameriki hadisun yekşifu tefâsîl tahrîn İran li’l-silâh ile el-mütemerridin fi’l-Yemen ve yeheduru min nuşûb muvacehuhu bi-harriyeten musallahten beyn el-Kuvât, el-İraniye ve Saudiye.” 14 Aralık 2009, https://shorturl.at/SQWm1.
• Swiss Info. “Takrîr: Hatu bahriyu sırri abr es-Somal li-tahrîb eslihatu min İran ila el-Husiyin.” 6 Kasım 2016, https://shorturl.at/PDbun.
• Tambağ, Emirhan ve Belal Mansoor Alı Al-Fakih. “Husiler: Grup Kimliği, Teşkilatları ve Sosyo-Kültürel Tutumları.” İslam Medeniyeti Dergisi 8, no. 49 (30 Haziran 2022): 39-54. https://doi.org/10.55918/islammedeniyetidergisi.1069137.
• Telci, İsmail Numan ve Menderes Kurt. “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’nin Kızıldeniz Politikası.” Türk Dış Politikası Yıllığı 2020 içinde, editör Burhanettin Duran, Kemal İnat ve Mustafa Caner. SETA, 2021.
• Tinas, Murat. “Yemen İç Savaşı’nda Husiler: Vekâlet İlişkisinin Karmaşık Yapısı.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21, no. 1 (2020): 117-36. https://doi.org/10.17494/ogusbd.763491.
• Abaad Studies& Research Center. “Tenâfısu yuheddidu es-siyasete ve’l-emn ed-düveli.. ‘alâkâtu’l-Husiyin ve İran bi’l-karasine el-Afarika.” 1 Haziran 2024.
• United Nations Security Council. “Resolution S/2024/731.” 11 Ekim 2024, https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n24/259/51/pdf/n2425951.pdf?_gl=1*1pi2hvo*_ga*MTYwMTA0MTM0NS4xNzUwMDk2NDAw*_ga_TK9BQL5X7Z*czE3NTAwOTY0MDAkbzEkZzAkdDE3NTAwOTY0MDAkajYwJGwwJGgw.
• Walsh, Declan ve Christoph Koetti. “How a U.S. Ally Uses Aid as a Cover in War.” The New York Times, 21 Eylül 2024. https://www.nytimes.com/2024/09/21/world/africa/uae-sudan-civil-war.html.
• Yunus, Ahmed. “İran talabet min Eritriya admu’l-duhûl fi harb zıd el-Husiyun.” eş-Şark el-Evsat, 03 Eylül 2015, https://shorturl.at/iKFGy.