Teşkilat ve işleyiş bakımından doğu hududundaki Osmanlı kaleleri ve mevacib defterleri

Yıl 2012, Sayı: 31, 87 - 128, 01.05.2012

Orhan Kılıç

https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000592

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Teşkilat ve işleyiş bakımından doğu hududundaki Osmanlı kaleleri ve mevacib defterleri

Öz

Bir çeşit askeri sayım niteliğinde olan mevâcib defterleri ulûfe sistemi içinde olan askeri sınıfların tespiti için en önemli arşiv kaynaklarıdır. Bu defterler sayesinde merkez ve merkez dışında görev yapan yevmiyyeli askerlerin mevcudunu, aldıkları ücretleri, isimlerini ve teşkilatlanmalarını tespit etmek mümkündür. Osmanlı coğrafyasının değişik bölgelerindeki hudut kaleleri, iç bölgelerdeki kalelere göre çok daha kalabalık ve askeri sınıfların çeşitliliği bakımından daha da zengin olmuştur. Bu kalelerde kadrolu askerlerinin yanı sıra merkezden görevlendirilen nöbetçi askerler de muhafaza hizmetinde bulunmuşlardır. Bu yapılanma, hudut kalelerinin bulunduğu şehirlerin adeta bir asker şehri görüntüsü vermesine sebep olmuştur

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin Đktisadî ve Đçtimaî Tarihi (1453-1559), c. 2, 2. Baskı, Ankara 1979.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, 4. Kitap Kanunî Devri Kanunnâmeleri, I. Kısım Merkezî ve Umumî Kanunnâmeler, Đstanbul 1992.
• DOĞRU, Halime, Osmanlı Đmparatorluğunda Yaya-Müsellem-Taycı Teşkilatı, Đstanbul 1990.
• DÜNDAR, Recep, Kıbrıs Beylerbeyliği (1570-1670), Đnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Eğitimi Anabilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Malatya 1998.
• ERCAN, Yavuz, Osmanlı Đmparatorluğunda Bulgarlar ve Voynuklar, T.T.K., Ankara 1986.
• GÜLCÜ, Erdinç, Osmanlı Đdaresinde Bağdat (1534-1623), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Elazığ 1999, s. 83.
• KARAGÖZ, Memet, XVII ve XVIII. Asırlarda Malatya, Đstanbul 2003.
• KILIÇ, Orhan, “17. Yüzyıl Mardin Tarihinden Đki Kesit: Gayrimüslim Nüfus ve Kale Teşkilâtı”, Makalelerle Mardin I Tarih-Coğrafya, Mardin Tarihi Đhtisas Kütüphanesi Yayın No: 7, Đstanbul 2007.
• KILIÇ, Orhan, XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Van (1548-1648), Ankara 1997.
• KILIÇ, Orhan, Yüzyılda Adilcevaz ve Ahlat (1534-1605), Ankara 1999.
• KOÇ, Ümit, “ XVI. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Çavuşluk Teşkilatı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, Elazığ, 2002, s. 395-420.
• MĐROĞLU, Đsmet, Kemâh Sancağı ve Erzincan Kazası (1520-1566), T.T.K., Ankara 1990.
• ORHONLU, Cengiz, Osmanlı Đmparatorluğu’nun Güney Siyaseti Habeş Eyaleti, Đstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Đstanbul.
• ORHONOĞLU, Cengiz, Osmanlı Đmparatorluğu’nda Derbend Teşkilâtı, Genişletilmiş Đkinci Baskı, Đstanbul 1990.
• ÖZBARAN, Salih, Yemen’den Basra’ya Sınırdaki Osmanlı, Đstanbul 2004. ÖZTÜRK, Yücel, Osmanlı Hakimiyetinde Kefe (1475-1600), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000.
• PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 3 cilt, Đstanbul 1983.
• PAMUK, Bilgehan, XVII. Yüzyılda Bir Serhad Şehri Erzurum, Đstanbul 2006.
• SERTOĞLU, Midhat, Osmanlı Tarih Lûgatı, Đstanbul 1986.
• SEYYĐD MUHAMMED es-Seyyid Mahmud, XVI. Asırda Mısır Eyâleti, Marmara Üniversitesi Yayınları, Đstanbul 1990.
• TAŞ, Hülya, XVII. Yüzyılda Ankara, T.T.K., Ankara 2006. UZUNÇARŞILI, Đsmail Hakkı, Osmanlı Devleti Teşkilâtından Kapıkulu Ocakları, C. I, I (Acemi Ocağı ve Yeniçeri Ocağı), 2. Baskı, T.T.K., Ankara 1984.
• UZUNÇARŞILI, Đsmail Hakkı, Osmanlı Devleti Teşkilâtından Kapıkulu Ocakları (Cebeci, Topçu, Top Arabacıları, Humbaracı, Lağımcı Ocakları ve Kapukulu Süvarileri), c. II, T.T.K., 2. Baskı, Ankara 1984.
• UZUNÇARŞILI, Đsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, c. II, 4. Baskı, T.T.K., Ankara 1983. ÜNAL, Mehmet Ali, XVI. Yüzyılda Harput Sancağı (1518-1566), T.T.K., Ankara 1989.