Osmanlı’da İlk Çağdaş Zirai Eğitim Kurumu: Ziraat Mektebi (1847-1851)

Yıl 2008, Sayı: 24, 223 - 240, 01.07.2008

Mehmet Ali Yıldırım

https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000552

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Osmanlı’da İlk Çağdaş Zirai Eğitim Kurumu: Ziraat Mektebi (1847-1851)

Öz

Tanzimat dönemi çağdaşlaşmanın etkinlik kazandığı, üretimde bilimsel metotların uygulanmaya çalışıldığı bir dönüşüm sürecidir. Dolayısıyla birçok alanda olduğu gibi tarımda kullanılan yöntemlerin güncellenmesine de bu dönemde teşebbüs edilmiştir. Bu doğrultuda 1846 yılı sonlarında ülkede yetiştirilen pamuğun endüstriyel kullanıma uygun hale getirilmesi için modern tarım tekniklerinin uygulandığı Amerika’dan uzmanlar getirtilmiştir. Ancak sonradan hedef genişletilmiş ve uzmanların bilgisinden tarımın her alanında faydalanma yoluna gidilerek, modern tarımı öğrenmek ve yaygınlaştırmak adına bir eğitim kurumu açılması kararlaştırılmıştır. Böylece 1847 yılında aynı zamanda ülkenin ilk faal mesleki-teknik okulu da olan Ziraat Mektebi’nin açılması çalışmalarına başlanmıştır. 1848 yılında öğrenci alınarak eğitim-öğretime geçilmiş ve daha ziyade uygulamaya yönelik bir programa sahip olan mektep, yaklaşık 4 yıl faaliyet göstermiştir. 1852 yılında ise beklenen faydanın sağlanamadığı gerekçe gösterilerek kapatılmasına karar verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Tanzimat, ziraat, mektep, meslekî eğitim, çağdaşlaşma

Kaynakça

• Bâbıâli Evrak Odası Âmedi Kalemi: BOA., BEO., A.AMD. 27/37 (13 S 1267/18 Aralık 1850); BOA., BEO., A.AMD. 31/97 (14 Z 1267/10 Ekim 1851); BOA., BEO., A.AMD. 33/70 (29 M 1268/24 Kasım 1851).
• Sadâret Mektûbî Kalemi Nezâret ve Devâir: BOA., BEO., A.MKT.NZD.25/74 (25 RA 1267/28 Ocak 1851); BOA., BEO., A.MKT.NZD. 29/88 (17 CA 1267/20 Mart 1851); BOA., BEO., A.MKT.NZD. 60/97 (29 Z 1268/14 Ekim 1852).
• Sadâret Mektûbî Kalemi Mühimme Odası: BOA., BEO., A.MKT.MHM. 21/9 (29 C 1266/12 Mayıs 1850); BOA., BEO., A.MKT.MHM. 37/77 (23 S 1268/18 Aralık 1851); BOA., BEO., A.MKT.MHM. 40/94 (9 S 1268/4 Aralık 1851); BOA., BEO., A.MKT.MHM. 44/72 (19 CA 1268/21 Mart 1852).
• Sadâret Mektûbî Kalemi Meclis-i Vâlâ: BOA., BEO., A.MKT.MVL. 38/40 (23 RA 1267/26 Ocak 1851); BOA., BEO., A.MKT.MVL. 54/17 (20 N 1268/8 Temmuz 1852).
• Hazine-i Hassa Defterleri: BOA., HH.d, Nr.68; BOA., HH.d, Nr.69; BOA., HH.d, Nr. 264; BOA., HH.d, Nr. 617; BOA., HH.d, Nr.13806.
• Hariciye Nezâreti Evrakı Mektûbî Kalemi: BOA., HR.MKT. 56/86 (5 CA 1269/14 Şubat 853); BOA., HR.MKT. 100/94 (18 CA 1271/6 Şubat 1855).
• Hariciye Nezâreti Evrakı Tercüme Odası: BOA., HR.TO 70/86 (7 Octobre/Ekim 1850).
• İrade Tasnifi Dâhiliye: BOA., İ.DH.138/7098 (17 RA 1263/5 Mart 1847); BOA., İ.DH. 213/12416 (26 C 1266/9 Mayıs 1850); BOA., İ.DH. 213/12416-4; BOA., İ.DH. 232/13959 (18 C 1267/20 Nisan 1851); BOA., İ.DH. 241/14635 (17 Z 1267/13 Ekim 1851); BOA., İ.DH. 243/14837-1 (27 M 1268/22 Kasım 1851); BOA., İ.DH. 243/14837 (3 S 1268/28 Kasım 1851).
• İrade Tasnifi Hariciye: BOA., İ.HR.37/1728 (15 ZA 1262/4 Kasım 1846).
• İrade Tasnifi Mesâil-i Mühimme: BOA., İ.MSM. 24/639-3; BOA., İ.MSM. 24/639-1 (7 M 1263/26 Aralık 1846); BOA., İ.MSM. 24/639-2 (23 Z 1262/12 Aralık 1846); BOA., İ.MSM. 24/639 (24 M 1263/12 Ocak 1847).
• İrade Tasnifi Meclis-i Vâlâ: BOA., İ.MVL.197/6092-4; BOA., İ.MVL. 197/6092-3 (Gurre-i Muharrem 1267/6 Kasım 1850); BOA., İ.MVL. 197/6092-1 (29 S 1267/3 Ocak 1851); BOA., İ.MVL. 197/6092 (14 RA 1267/17 Ocak 1851); BOA., İ.MVL. 239/8524 (5 N 1268/23 Haziran 1852); BOA., İ.MVL.242/8701 (2 N 1268/20 Haziran 1852).
• Maliyeden Müdevver Defterler: BOA., MAD.d, Nr.10572