XVIII. yy'da Silistre Eyaletinde Haberleşme Ağı: Rumeli Sağ Kol Menzilleri

Yıl 2005, Sayı: 18, 1 - 20, 01.01.2005

Sema Altunan

https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000382

Öz

Anahtar Kelimeler

-

XVIII. yy'da Silistre Eyaletinde Haberleşme Ağı: Rumeli Sağ Kol Menzilleri

Öz

Osmanlı Devletinde resmi haberleşmenin sağlandığı menziller Rumeli’de üç ana yol üzerinde hizmet vermişlerdir. Bu yollardan biri olan ve “Kırım-Karadeniz Ticaret Yolu” olarak bilinen sağ kol 18. yüzyıl boyunca sık sık savaşlara sahne olmuştur. Bu durum bu kol üzerinde bulunan menzillerin önemini bir kat daha arttırmıştır. Bazı menzil noktalarının kapasiteleri arttırılarak askerin iaşe ambarı haline getirilmiştir. Zaman zaman yönetiminde bazı aksaklıkların yaşandığı menzillerin, yapılan yeni düzenlemelerle ayakta tutulmaya çalışıldığı gözlenmektedir. Bu çalışmada XVIII. yy’da Rumeli sağ anayol üzerinde bulunan menziller, Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan menzil defterlerinden yararlanılarak incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Rumeli, Sağ Kol, Menzil, Silistre

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, K.K. 2742 MAD. 3164 MAD. 3169 MAD. 3234 MAD. 4034 MAD. 8470
• Akbal, Fazıla; “1831 Tarihinde Osmanlı İmparatorluğunda İdari Taksimat ve Nüfus”, Bell., 15/60.
• Ayni Ali; “Osmanlı Eyalet Teşkilatı Hakkında Risale”, Kavanin-i Al-i Osman der Hulâsa-i Mezamin-i Defter-i Divan, İstanbul, 1280.
• Bozkurt, Rıza; Osmanlı İmparatorluğunda Kollar, Ulak ve İaşe Menzilleri, Ankara, 1966
• Cebeci, Ahmet; “Silistre Sancağı Vakıfları”, V.D., XX(Ankara, 1988).
• Çadırcı, Musa; “Posta Teşkilatı Kurulmadan Önce Osmanlı İmparatorluğunda “Menzilhane ve Kiracıbaşılık”, VIII. Türk Tarih Kongresi, (11–15 Ekim 1976), Ankara, 1981
• Doğru, Halime; XIII. ve XIX. Yüzyıllar Arasında Rumeli’de Sağ Kolun Siyasi, Sosyal, Ekonomik Görüntüsü ve Kozluca Kazası, Eskişehir, 2000.
• Eskin, Şekip; Türk Posta Telgraf ve Telefon Tarihi, Ankara, 1942
• Evliya Çelebi: Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 3.Kitap, Hazırlayanlar: Seyit Ali Kahraman- Yücel Dağlı, İstanbul, 1999,YKY.
• Gökbilgin, Tayip; “Kanuni Sultan Süleyman Devri Başlarında Rumeli Eyaleti, Livaları, Şehir ve Kasabaları”, Bell. XX/78 (Ankara, 1956).
• Güçer, Lütfi; “XVIII. Yüzyıl Ortalarında, İstanbul’un İaşesi İçin Lüzumlu Hububatın Temini Meselesi”, İ.F.M. 1–4, (İstanbul, 1950).
• Güçer, Lütfi: XVI. ve XVII. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Hububat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler, İstanbul, 1964.
• Halaçoğlu, Yusuf; “Klasik Dönemde Osmanlılarda Haberleşme ve yol Sistemi”, Çağını Yakalayan Osmanlı, Yay. Haz: E.İhsanoğlu-M.Kaçar, IRCICA, İstanbul, 1995.
• -----------, OsmanlılardaUlaşım ve Haberleşme (Menziller); Ankara: PTT Genel Müdürlüğü, 2002.
• Heywood, Colin J.; “The Ottoman Menzilhane and Ulak System in Rumeli in the Eighteenth Century”, I.Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi Tebliğleri, Yay. Haz. O.Okyar-H.İnalcık, Ankara, 1980.
• ----------, “Some Turkish Archival Sources for the History of the Menzilhane Network in Rumeli During the Eighteenth Century (Notes and Documents on the Ottoman Ulak, I), Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, Vols. 4–5, 1976-1977.
• Kunt, İ.Metin; Sancaktan Eyalete. 1550–1650 Arasında Osmanlı Ümerası ve İl İdaresi, İstanbul, 1978.
• Lütfi Paşa; Tevarih-i Âl-i Osman, İstanbul, 1341.
• Lütfi Paşa; Asaf-nâme, İstanbul, 1326.
• Özkaya, Yücel; “XVIII. Yüzyılda Menzilhane Sorunu”, DTCFD, XXVIII/3-4 (Ankara, 1970).
• Pakalın, M.Zeki; Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 1971, C.II., s.104, C.III.
• Raşid Efendi; Raşid Tarihi, İstanbul, 1281.
• Silahdar Mehmed Ağa; Silahdar Tarihi, C.II. yay. Ahmet Refik, İstanbul, 1928.
• Tongur, Hikmet; Türkiye’de Genel Kolluk Teşkil ve Görevlerinin Gelişimi, Ankara, 1946.
• Yazıcı, Nesimi; Osmanlı Devletinde Posta Teşkilatı “Tanzimat Devri”, Ankara, 1981, yayınlanmamış doktora tezi, A.Ü.İ.F. Ktp. Nr. 20940.