BibTex RIS Kaynak Göster

Eski Manyas'ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami ve Türbe

Yıl 2019, Sayı: 47, 105 - 120, 01.01.2019

Halil Sözlü

Öz

Erken Osmanlı ve Beylikler döneminde önemli rol oynayan Balıkesir, bünyesinde her iki döneme ait kültürel varlıkları barındırmaktadır. Çalışmamızda, Balıkesir’in Manyas ilçesi eski Manyas harabelerinde bulunan Erken Osmanlı dönemi özellikleri yansıtan Zaviyeli yan mekanlı/tabhaneli/Ters T planlı Cami ve Türbe incelenmiştir. Özgün halleriyle günümüze kadar ulaşmış bu yapılar, zamana karşı koyarak ayakta kalmaya çalışmaktadır. Araştırma kapsamında yapılar yerinde görülerek, ölçüleri alınarak çizimleri yapılmış ve fotoğraflar eşliğinde ayrıntılı bir şekilde tanıtılmış, dönem içerisindeki benzer örnekleriyle karşılaştırmalar yapılmıştır. Caminin zaviyeli yapılar grubunda olması ve ilk inşa döneminden izleri bugüne kadar taşıması bakımından önemi vurgulanması gerekmektedir. Bu düşünceyle yürütülen bu çalışmada, zaviyeli caminin, mimari form ve özellikleri, kullanılan malzemeler ile plan açısından irdelenmesi yapılmıştır. Yapılan bu araştırma sonrasında caminin aynı plan türüne sahip camiler içerisinde farklı ve önemli özelliklere sahip olduğu anlaşılmıştır. Süsleme bakımından sade olan yapılarda herhangi bir bezemeye rastlanmamıştır. Sonuç kısmında, yapıların dönem içerisindeki yerleri ve önemleri belirtilerek korunması ve onarımlarının yapılmasına yönelik önerilerimiz dile getirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Balıkesir Manyas Zaviyeli Osmanlı Cami Karesioğulları

Kaynakça

  • AKKUŞ, Tacettin, Gönen ve Köyleri Tarihçesi, İstanbul, 2010.
  • AKPINARLI, Kerim Kâni, Balıkesir Şehir ve Belediye Tarihi, Balıkesir, 2009.
  • ANONİM, Balıkesir Bir Kentin Kimliği, Ankara, 1997.
  • ANONİM, Balıkesir Rehberi (1920), Balıkesir Valiliği Kültür Yayınları 1997/1, Balıkesir, 1997.
  • ANONİM, Bitek Kent Balıkesir, Balıkesir, 2003.
  • ARAS, Yücel; Körfeze İsmini Veren Şehir Adramytteion-Kemer-Burhaniye'de Camiler-Vakıflar Şeyh Muhyiddin-i Rumi, Burhaniye 2006.
  • ASLANAPA, Oktay, Anadolu’da İlk Türk Mimarisi, Ankara, 1991.
  • __________, Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul, 2004.
  • __________, Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri 806-855 (1403- 1451), İstanbul, 1972.
  • AYVERDİ, Ekrem Hakkı, Osmanlı Mimarisinin İlk Devri, İstanbul, 1966, C.I.
  • CANTAY, Gönül, “Erken Osmanlı Dönemi Mimarisi”, Türkler, C.XII, Ankara, 2002,
  • DAŞ, Ertan, Erken Dönem Osmanlı Türbeleri, İstanbul, 2007.
  • DEMİRİZ, Yıldız, Erken Osmanlı Mimarisinde Süsleme, I Erken Devir (1300-1453), İstanbul, 1979.
  • OTTO DORN, Katharina, Das Islamısche Iznik, Berlin,1941.
  • DURUKAN, Aynur,“Balıkesir ve Çevresindeki Türk Dönemi Yapıları”, Bitek Kent: Balıkesir, İstanbul, 2003, s.141-185.
  • EREN, Muharrem, Balıkesir’de Tarihi Kitabeler, Balıkesir, 1990.
  • __________, Mutasarrıf Ömer Ali Bey, İstanbul 1993.
  • __________, Yeni Belgelerle Balıkesir’deki Saat Kulesi ve Çalar Saat, Balıkesir, 1997.
  • __________, Muharrem; Zağnos Paşa, Balıkesir, 1994.
  • EYİCE, Semavi, “Zaviyeler ve Zaviyeli Camiler”, İktisat Fakültesi Mecmuası, İstanbul, 1963, s. 34.
  • EVLİYA Çelebi, Seyahatname, Çev. Mü’min ÇEVİK, İstanbul, 1993.
  • GOODWİN, Godfrey, A. History of Ottoman Architecture, London, 1997.
  • Hüdavendigâr Vilâyeti Salnâmesi, H.1324-M. 1907.
  • İNALCIK, Halil, “Batı Anadolu’da Yükselen Denizci Gazi Beylikleri, Bizans ve Haçlılar”, Uluslararası Batı Anadolu Beylikleri Sempozyumu Bildirileri 18-20 Ekim 2004, Balıkesir, 2005, s. 29.
  • İRKİN, Özgür Mehmet, Burhaniye'de Türk Devri Eserleri (Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2006.
  • KIPÇAK, M. Reşit, A’dan Z’ye Balıkesir’in Dünü, Bugünü ve Yarınına Bakış, Balıkesir, 2007.
  • ÖNEY, Gönül, Beylikler Devri Sanatı XIV-XV. Yüzyıl (1300 – 1453), Ankara, 1989.
  • ÖNKAL, Hakkı, Osmanlı Hanedan Türbeleri, Ankara, 1992.
  • ÖZDEMİR, B.- YAĞCI, Zübeyde Güneş; Osmanlıdan Cumhuriyete Balıkesir, İstanbul, 2007.
  • SÖZEN, M, vd, Türk Mimarisinin Gelişimi ve Mimar Sinan, İstanbul, 1976.
  • SÖZLÜ, Halil, Balıkesir’de Türk Dönemi Mimari Eserleri, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Van, 2014.
  • ŞATIROĞLU, İlknur, “Eski Manyas / Poimanenon Ortaçağ Yapıları” Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010.
  • ŞİMŞİR, Nahide, Balıkesir Şehri ve Tarihi Araştırmaları, İstanbul, 2013.
  • TAESCHNER, Franz, “Eski Manyas ve Harabeleri”, Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongresi, Ankara, 1962, s.352-355.
  • TOP, Mehmet, Erken Dönem Osmanlı Mihrapları (XIV-XV. Yüzyıl), (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi) Van, 1997.
  • TUNCER, Orhan Cezmi, Anadolu Kümbetleri II, Ankara, 1991.
  • TÜFEKÇİOĞLU, Abdülhamit, “Balıkesir’de Bulunan Erken Osmanlı Dönemi Hamamları”, IX. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 21-23 Nisan 2005 Erzurum, Erzurum, 2006, s.447-457.
  • __________,“Gönen ve Köylerindeki Mimari Eserlerden Kalan İzler”, Ekev Akademi Dergisi, S. 14, Ankara, 2003, s. 26.
  • __________, Erken Dönem Osmanlı Mimarisinde Yazı, Ankara, 2001.
  • ÜNLÜYOL, Aynur, Şeriye Sicillerine Göre XVIII. Asrın İlk Yarısında Balıkesir (700 – 1730), (Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa 1995.

Yıl 2019, Sayı: 47, 105 - 120, 01.01.2019

Halil Sözlü

Öz

Playing an important role in the early Ottoman and Principalities, Balıkesir has cultural assets belonging to both periods. In this study, zawiya-mosque and tomb, which reflects the characteristics of the Early Ottoman Era in the Manyas ruins of Manyas district of Balıkesir, were examined. These structures, which have survived to the present day in their original form, are trying to survive by resisting time. Within the scope of the research, the structures were seen in situ, measurements were taken and drawings of the structures were completed and they were introduced in detail with the support of photographs and they compared with some similar structures of the same period. The importance of the mosque should be emphasized in terms of being in the group of buildings with lodges and carrying the traces from the first construction period until today. In this study carried out with this idea, the architectural form and features of the mosque with a view to the mosque, the materials used and the plan were examined. After this research, it was found out that the mosque had different and important features within the mosques which have the same plan type. No decoration elements were found in the plain structures. In the conclusion part, the places and importance of the buildings during the period are stated and our suggestions for restoration and conservation are mentioned

Anahtar Kelimeler

Balıkesir Manyas Zawiya Ottoman Mosque Karesi

Kaynakça

  • AKKUŞ, Tacettin, Gönen ve Köyleri Tarihçesi, İstanbul, 2010.
  • AKPINARLI, Kerim Kâni, Balıkesir Şehir ve Belediye Tarihi, Balıkesir, 2009.
  • ANONİM, Balıkesir Bir Kentin Kimliği, Ankara, 1997.
  • ANONİM, Balıkesir Rehberi (1920), Balıkesir Valiliği Kültür Yayınları 1997/1, Balıkesir, 1997.
  • ANONİM, Bitek Kent Balıkesir, Balıkesir, 2003.
  • ARAS, Yücel; Körfeze İsmini Veren Şehir Adramytteion-Kemer-Burhaniye'de Camiler-Vakıflar Şeyh Muhyiddin-i Rumi, Burhaniye 2006.
  • ASLANAPA, Oktay, Anadolu’da İlk Türk Mimarisi, Ankara, 1991.
  • __________, Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul, 2004.
  • __________, Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri 806-855 (1403- 1451), İstanbul, 1972.
  • AYVERDİ, Ekrem Hakkı, Osmanlı Mimarisinin İlk Devri, İstanbul, 1966, C.I.
  • CANTAY, Gönül, “Erken Osmanlı Dönemi Mimarisi”, Türkler, C.XII, Ankara, 2002,
  • DAŞ, Ertan, Erken Dönem Osmanlı Türbeleri, İstanbul, 2007.
  • DEMİRİZ, Yıldız, Erken Osmanlı Mimarisinde Süsleme, I Erken Devir (1300-1453), İstanbul, 1979.
  • OTTO DORN, Katharina, Das Islamısche Iznik, Berlin,1941.
  • DURUKAN, Aynur,“Balıkesir ve Çevresindeki Türk Dönemi Yapıları”, Bitek Kent: Balıkesir, İstanbul, 2003, s.141-185.
  • EREN, Muharrem, Balıkesir’de Tarihi Kitabeler, Balıkesir, 1990.
  • __________, Mutasarrıf Ömer Ali Bey, İstanbul 1993.
  • __________, Yeni Belgelerle Balıkesir’deki Saat Kulesi ve Çalar Saat, Balıkesir, 1997.
  • __________, Muharrem; Zağnos Paşa, Balıkesir, 1994.
  • EYİCE, Semavi, “Zaviyeler ve Zaviyeli Camiler”, İktisat Fakültesi Mecmuası, İstanbul, 1963, s. 34.
  • EVLİYA Çelebi, Seyahatname, Çev. Mü’min ÇEVİK, İstanbul, 1993.
  • GOODWİN, Godfrey, A. History of Ottoman Architecture, London, 1997.
  • Hüdavendigâr Vilâyeti Salnâmesi, H.1324-M. 1907.
  • İNALCIK, Halil, “Batı Anadolu’da Yükselen Denizci Gazi Beylikleri, Bizans ve Haçlılar”, Uluslararası Batı Anadolu Beylikleri Sempozyumu Bildirileri 18-20 Ekim 2004, Balıkesir, 2005, s. 29.
  • İRKİN, Özgür Mehmet, Burhaniye'de Türk Devri Eserleri (Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2006.
  • KIPÇAK, M. Reşit, A’dan Z’ye Balıkesir’in Dünü, Bugünü ve Yarınına Bakış, Balıkesir, 2007.
  • ÖNEY, Gönül, Beylikler Devri Sanatı XIV-XV. Yüzyıl (1300 – 1453), Ankara, 1989.
  • ÖNKAL, Hakkı, Osmanlı Hanedan Türbeleri, Ankara, 1992.
  • ÖZDEMİR, B.- YAĞCI, Zübeyde Güneş; Osmanlıdan Cumhuriyete Balıkesir, İstanbul, 2007.
  • SÖZEN, M, vd, Türk Mimarisinin Gelişimi ve Mimar Sinan, İstanbul, 1976.
  • SÖZLÜ, Halil, Balıkesir’de Türk Dönemi Mimari Eserleri, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Van, 2014.
  • ŞATIROĞLU, İlknur, “Eski Manyas / Poimanenon Ortaçağ Yapıları” Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010.
  • ŞİMŞİR, Nahide, Balıkesir Şehri ve Tarihi Araştırmaları, İstanbul, 2013.
  • TAESCHNER, Franz, “Eski Manyas ve Harabeleri”, Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongresi, Ankara, 1962, s.352-355.
  • TOP, Mehmet, Erken Dönem Osmanlı Mihrapları (XIV-XV. Yüzyıl), (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi) Van, 1997.
  • TUNCER, Orhan Cezmi, Anadolu Kümbetleri II, Ankara, 1991.
  • TÜFEKÇİOĞLU, Abdülhamit, “Balıkesir’de Bulunan Erken Osmanlı Dönemi Hamamları”, IX. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 21-23 Nisan 2005 Erzurum, Erzurum, 2006, s.447-457.
  • __________,“Gönen ve Köylerindeki Mimari Eserlerden Kalan İzler”, Ekev Akademi Dergisi, S. 14, Ankara, 2003, s. 26.
  • __________, Erken Dönem Osmanlı Mimarisinde Yazı, Ankara, 2001.
  • ÜNLÜYOL, Aynur, Şeriye Sicillerine Göre XVIII. Asrın İlk Yarısında Balıkesir (700 – 1730), (Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa 1995.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Halil Sözlü Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Ocak 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Sayı: 47

Kaynak Göster

APA Sözlü, H. (2019). Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami ve Türbe. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi(47), 105-120.
AMA Sözlü H. Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami ve Türbe. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. Ocak 2019;(47):105-120.
Chicago Sözlü, Halil. “Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami Ve Türbe”. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, sy. 47 (Ocak 2019): 105-20.
EndNote Sözlü H (01 Ocak 2019) Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami ve Türbe. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 47 105–120.
IEEE H. Sözlü, “Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami ve Türbe”, OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, sy. 47, ss. 105–120, Ocak 2019.
ISNAD Sözlü, Halil. “Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami Ve Türbe”. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 47 (Ocak 2019), 105-120.
JAMA Sözlü H. Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami ve Türbe. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 2019;:105–120.
MLA Sözlü, Halil. “Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami Ve Türbe”. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, sy. 47, 2019, ss. 105-20.
Vancouver Sözlü H. Eski Manyas’ta Erken Osmanlı Dönemine Ait Zaviyeli Cami ve Türbe. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 2019(47):105-20.