Osmanlı İmparatorluğu'nda Kadastro Çalışmalarının Sosyo-Kültürel Yönüne Dair Bir Kesit Adalar Kadastrosu Örneği

Yıl 2019, Sayı: 46, 41 - 52, 01.01.2019

Murat Alandağlı

Öz

Bu çalışmada, kadastro'nun Osmanlı İmparatorluğu'nda "halk sağlığı" ile "sosyal yaşam" yararına kullanılmasına dair bir kesit sunulacaktır. Öyle ki başta Balkanlar olmak üzere pek çok bölgesinde farklı temelli hareketler ile dış dünyada meydana gelen kimi gelişmelere cevap verme noktasında "en buhranlı" dönemlerini yaşayan, hatta İtalya ile savaşın arifesinde olan imparatorluğun; kadastro çalışmalarında bu minvali ihmal etmemesi kanımızca üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Bu kapsamda, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Arşivi ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivinden yararlanılarak konuyla ilgili belgeler tetkik edilecektir. Elde edilecek bilgilerden hareketle temelde imparatorluk bürokrasisinin literatüre "...İstanbul'un en mu'tenâ mesire alanları..." olarak geçmiş Adalar'daki "Çam Ağaçlarının Ormanlık Sahaların " korunması için öncelikle Kınalı Ada'dan başlanarak kadastro çalışmalarının, bir an önce yapılması aciliyetine dair düşüncesi vurgulanacaktır. Ayrıca Adalar’da mevcut çam ağaçlarının hastalıkları, mahlûl arazilerinin belirlenerek ilgililere satılması veya istimlâk edilmesi ile kadastro harcamaları için kaynak arayışı gibi farklı uğraşlara da temas edilecektir. Olayın bu yönü, zaten sıkıntılı olan imparatorluk ekonomisinin oldukça önemli olarak gördüğü bir mesele için ilave gider kalemine kaynak yaratma çabasını da gözler önüne koyacaktır. Nihayet XXI. yüzyıl dünyasındaki teknolojik gelişmelere rağmen pek çok kez ihmal edilen "doğal yaşam alanlarının" korunması noktasında bu gün ile düne dair kısa bir nüans eşliğinde, kadastro çalışmalarının insan temelli olması noktasındaki hakikatin ortaya konulması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadastro, Büyük Ada, Kınalı Ada, Adalar, Sosyal Hayat, Osmanlı İmparatorluğu

ONE OF THE SOCIO-CULTURAL ASPECTS OF CADASTRO STUDIES IN THE OTTOMAN EMPIRE Adalar Cadastre Case

Öz

In this study, a cross-section will be presented on the use of cadastre in the Ottoman Empire for the benefit of "public health" and "social life". In fact, especially in the Balkans, with different based movements in the outside world to respond to some developments occurring in the "most crises" living in the period, even in the wake of the war with Italy, the empire; it is an important issue that should not be neglected in the cadastral works. In this context, the documents of the General Directorate of State Archives and the relevant documents of the Directorate of Land Registry and Cadastre, Kuyud-i Kadim Archives, which is a very important archive in Turkey, there are a lots of document there, about Ottoman’s army, to tax, social structure from XV. to XIX. centure, will be examined. Based on the information gathered, we emphasize the pressing urgency of the hypothesises with respect to the protection of the "Pine Trees Woodlands " in the archipelago of empire bureaucracy starting from Kinali Island. In addition, different occupations such as diseases of pine trees in the islands, determination of their lands and sales or expropriation of land will be discussed. This aspect of the event will also reveal the effort to fund the additional expense item for an already troubled imperial economy. Finally XXI. in the face of the preservation of the "natural habitats" that have been neglected many times despite the technological developments in the 21.st century world, it is aimed at revaling the truth about the cadastral work to be human-based.

Anahtar Kelimeler

Cadastral Survey, Büyük Ada (Big Island) Kınalı Ada (Kınalı İsland) Islands, Social Life, Ottoman Empire

Kaynakça

• Babıâli Evrak Odası (BEO.) 3848/288591-02, T. 1 K. Sani. 1326; 126971/2, T. 03. Temmuz.1317; 3907/293012-1, T. 09. Haziran 1327; 4142/310592, T. 27. K. Sani. 1328. Dâhiliye Nezareti
• İdara-i Umumiye (DH. İ.UM.) 31/7-5, T. 18 Mart 1333;
• /21, T. -; 19/21, T. 15.Haziran.1337; 19/21, T. 22. Eylül 1337; 19/21-01, T. 03.
• Ağustos.1337; 21/1, T. 3. Ağustos.1337.
• İrâde Maliye (İ.ML.) 93/9-3, T. 20. K. Sani. 328.
• II- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivi (TKG. KK.) Fermanlar (TKG. KK. FRM.) 3, (Eski No: 2296/2307) Koru Defterleri (TKG. KK. KORd.) 1-13 Haritalar (TKG. KK. HRT.) 6, (Eski No: 2309/188)
• ÇANAKÇIOĞLU H. Selmi-KÜÇÜKOSMANOĞLU Ali, "İstanbul Adalarında Entomolojik Tesbitler", İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 32, Sayı: I, İstanbul, 1982, ss. 44-56.
• ÇETE Mehmet-YOMRALIOĞLU Tahsin, “Almanya Kadastro Bilgi Sistemi: Alkıs” TMMOB, Harita Mühendisleri Odası Kadasro Kongresi, 22-24 Mayıs, Ankara, 2006.
• ÇİÇEK Kemal, “Osmanlılardan Önce Akdeniz Dünyasında Yapılan Tahrirler”, OTAM., Sayı. VI, Ankara 1995, ss.51-89.
• ELBEYOĞLU Ali, Osmanlı’dan Günümüze Tapu, Emval-i Metruke, Adalet Yay., Ankara, 2014.
• KÖKTÜRK Erol, “Türkiye Kadastrosunun Gerçekleri”, İstanbul Bülteni, TMMOB., Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yayın Organı, Mayıs, 2009.
• Kuyûd-ı Kadîme Arşiv Kataloğu, Haz. Sevgi Işık, Songül Kadıoğlu, Mehmet Yıldırır, Tapu ve Kadastro Arşiv Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2012.
• BOYDAK Melih, "İstanbul Adaları'nın Ağaçlandırılmasında Amaç, Tür Seçimi ve Ağaçlandırma Tekniği Yönleriyle Planlama Esasları", İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 34, Sayı: IV, ss.24-45.
• ERDENEN Orhan, İstanbul Adaları, Belediye Matbaası, İstanbul 1962.
• KÖSE Murtaza, “0smanlı Son Dönem Hukukçularından Sevdişehirli Mahmut Esadın Hayatı, Eserleri ve İlmî Kişiliği”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2, Konya, 2003, ss.207-217.
• YAŞAYAN Ahmet-ERKAN Hüseyin-SEYLAM S. Gökşin, “Kadastro Kavramı ve Türkiye Kadastrosu”, TMMOB., Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, XIII. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 18-22 Nisan , Ankara, 2011.
• YILDIRIR Mehmet-KADIOĞLU Songül; Defterhâne’den Tapu ve Kadastro’ya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Tarihçesi, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Arşiv Dairesi Başkanlığı, Yayın No: 2; Ankara, 2010.