RAMON MUNTANER'İN KRONİĞİNDE ANADOLU

Yıl 2021, Sayı: 49, 91 - 103, 13.08.2021

Alim Nasırov

Öz

Abstract

Ramon Muntaner, one of the leading figures of the Catalan Grand Company, spent about a year in Anatolia between 1303 and 1304 and recorded valuable information about the places that he saw there in his chronicle written between 1325 and 1328. Muntaner described the geographical features and social-political landscape of Anatolia in an original style and mentioned the names of many settlements in the chronicle. According to Muntaner, the places where the Catalan army passed through in Anatolia were Artaki (Erdek/Kyzikos), Philadelphia (Alaşehir), Nymphaeum (Nif/Kemalpaşa), Magnesia (Manisa), Tyre (Tire), Ephesus (Efes/Selçuk), Anaia (Kadı Kalesi), the Iron Gate (Demir Kapı) and Passaquia (Lampsakos/Lapseki), respectively. At the end of 1304, the Catalans crossed directly from Lapseki into Gallipoli and settled there. Thus, their adventure in Anatolia, which lasted about a year, came to an end. In this study, we will consider what Ramon Muntaner recorded about the places that he saw in Anatolia.

Öz

Büyük Katalan Kumpanyası’nın önde gelen isimlerinden birisi olan Ramon Muntaner, 1303-1304 yılları arasındaki yaklaşık bir yılını Anadolu’da geçirmiş ve 1325-1328 yılları arasında kaleme aldığı kroniğinde, burada gördüğü yerler hakkında değerli bilgiler kayda geçirmiştir. Muntaner, Anadolu'nun coğrafi özelliklerini ve sosyal-siyasi manzarasını özgün bir üslupla tasvir etmiş ve kroniğinde birçok yerleşim yerinin de adını zikretmiştir. Muntaner'e göre Katalan ordusunun Anadolu'da geçtiği yerler sırasıyla şunlardır: Artaki (Erdek), Philadelphia (Alaşehir), Nymphaeum (Nif/Kemalpaşa), Magnesia (Manisa), Tyre (Tire), Ephesus (Efes/Selçuk), Anaia (Kadı Kalesi), Demir Kapı ve Passaquia (Lampsakos/Lapseki). 1304 yılı sonunda Katalanlar, Lapseki'den doğrudan Gelibolu'ya geçerek buraya yerleştiler ve böylece, onların yaklaşık bir yıl süren Anadolu maceraları sona ermiş oldu. Biz, bu çalışmamızda Ramon Muntaner'in Anadolu'da iken gördüğü yerler hakkında verdiği bilgileri ele alacağız.

Anahtar Kelimeler

Ramon Muntaner, Katalanlar, Katalan Kumpanyası, Anadolu

Kaynakça

• AGUSTÍ, David, Los Almogávares: La Epansión Mediterránea de la Corona de Aragón, Silex, Madrid 2004.
• ATAKAN, Hayal Şebnem, “Ramón Muntaner Kroniğinde Katalanlar ve Bizans”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2009.
• AYÖNÜ, Yusuf. Katalanların Anadolu ve Trakya'daki faaliyetleri (1302-1311), Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir 2009.
• BUCHON, Jean Alexandre, Collection des Chroniques Nationales Franc̜aises: du Treizième au Seizième Siècle: Chronique de Ramon Muntaner, Tome 2, Verdière, Libraire, Paris 1825.
• CARO, Georg, “Zur Chronologie der drei letzten Bûcher des Pachymeres,” Byzantinische Jyitschrift, 6, (1897), p.114-125.
• CHADWICK, Henry, "St. John the Apostle." Encyclopedia Britannica, January 8, 2021. https://www.britannica.com/biography/Saint-John-the-Apostle.
• DE MONCADA, Francisco, Expedición de los Catalanes y Aragoneses Contra Turcos y Griegos, dirigida por Don Juan de Moncada, Libreria de D. Juan Oliveres, Barcelona 1875.
• DIDIER, M. Castillo, “Ramón Muntaner: La expedición de los catalanes al Oriente Fragmento de la Crónica”, Byzantion nea hellás, XXXIV, (2015), p.362-364.
• ECHEVARRÍA, José María Moreno, Los Almogávares, Minicaja ePub Base, Barcelona 1973.
• ERMİŞ, Ü. Melda, “Darkale in the Byzantıne Period: Settlement and Some Archiectural Notes”, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, XI /1, (2016), p.59-76.
• FINLAY, George, A History Of Greece: From Its Conquest By The Romans To The Present Time (B.C. 146 to A.D. 1864), Edited by H. F. Tozer, Vol. III, The Clarendon Press, Oxford 1877.
• GALLARTE, Israel Muñoz y Carlos Argumánez Nieto, “Aproximación a la Compañía Catalana y al Imperio Bizantino”, Revista de Arqueología, XXI/300, (2006), p.23-34.
• GREGORAS, Nikephoros, Rhomäische Geschichte: Historia Rhomaike, Übersetzt von und Erläutert Jan Louis Van Dieten, Erster Teil, Kapitel I-VII, Anton Hiersemann, Stuttgart 1973.
• GREGORY, Bishop of Tours, The History of the Franks, Translated by Lewis Thorpe, Penguin Books, London 1974.
• HOPWOOD, Keith, “Türklerin Anadolu’nun Batı Kıyılarını Fethi ve Katalan Kumpanyası”, Çev. Serdar Çavuşdere, Tarih Okulu, II, (2009), p.127-136.
• HUGHES, Robert D., The Catalan Expedition to the East: from the Chronicle of Ramon Muntaner, Barcino-Tamesis, Barcelona 2006.
• İNALCIK, Halil. “İznik İçin Osman Gazi ve Bizans Mücadelesi”. Tarih Boyunca İznik, (1998), p.59-85.
• İNALCIK, Halil, “Osman Gazi'nin İznik (Nicaea) Kuşatması ve Bafeus Savaşı”, Söğüt’ten İstanbul’a: Osmanlı devleti'nin kuruluşu üzerine tartışmalar, Der. Oktay Özel ve Mehmet Öz, 2.Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 2005, 301-339.
• LAIOU, Angeliki E., Constantinople And The Latins: The Foreign Policy Of Andronicus II, 1282-1328, Vol. LXXXVHI, Harvard University Press, Massachusetts 1972.
• LOWE, Alfonso, The Catalan Vengeance, The Trinity Press, London/Boston 1972.
• MENGLER, Judith, “Logistics and Food Supply in the Crònica of Ramon Muntaner.” In Killing and Being Killed: Bodies in Battle, Edited by Jörg Rogge, Transcript-Verlag, Bielefeld 2017.
• MUNTANER, Ramon, Chronicle, Translated by Lady Goodenough, In Parenteses Publications Catalan Series, Cambridge 2000.
• NICOL, Donald MacGillivray, Bizans’ın Son Yüzyılları (1261-1453), Çev. Bilge Umar, Türkiye İş Bankasi Kültür Yaylnlari, İstanbul 1999.
• NICOL, Donald MacGillivray, Crónica Catalana, Traducido por Antonio de Bofarull, Imprenta de Jaime Jepús, Barcelona 1860.
• ÖDEN, Zerrin Günal, “Bizans İmparatorluğu’nun Türklere Karşı Alan ve Katalanlar İle İttifakı”, Tarih Dergisi, XXXV, (1994), p.123-130.
• ÖDEN, Zerrin Günal, Karası Beyliği, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII/166, Ankara 1999.
• OSTROGORSKY, George, History of the Byzantine State, trans. Joan Hussey, Alden & Mowbray, Oxford 1968.
• PACHYMÉRÈS, Georges, Relations Historiques, Traduit par Albert Failler, Vol. IV, Livres X-XIII. Institut Français D'études Byzantines, Paris 1999. PAMPHILIUS, Eusebius, The Church History of Eusebius, Translated by Arthur Cushman Mcgiffert, A Select Library of Nicene and Post-Nicene Fathers of the Christian Church, Lane 1890.
• RAMSAY, William M., Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Çev. Mihri Pektaş, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1960.
• RUBIÉS, Joan-Pau, “Rhetoric and Ideology in the Book of Ramon Muntaner”, Mediterranean Historical Review, XXVI/1, (2011), p.1-29.
• RUBIÓ I LLUCH, Antonio, Diplomatari de l'Orient Català (1301-1409): collecció de documents per a la història de l'expedició catalana a Orient i dels ducats d'Atenes i Neopàtria, Institut d’Estudis Catalans, Barcelona 1947.
• RUBIÓ I LLUCH, Paquimeres i Muntaner, in Institut d’Estudis Catalans, Vol. I, Memories, Barcelona 1927.
• SETTON, Keneth M., Catalan Domination Of Athens 1311-1388, Variorum, London 1975.
• SETTON, Keneth M, “The Catalans In Greece.” In A History of the Crusades: The Fourteenth and Fifteenth Centruies, Edited by Kenneth M. Setton–Harry W. Hazard, Vol. III, The University of Wisconsin Press, Wisconsin 1975, p.167-224
• UMAR, Bilge, Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İnkilap Kitabevi, İstanbul 1993.
• WITTEK, Paul, Menteşe Beyliği: 13-15 inci Asırda Garbî Küçük Asya Tarihine Ait Tetkik, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1944.