94 NUMARALI GALATA ŞER’İYYE SİCİLİ (H. 1074–1075 / M. 1663–1664)

Yıl 2021, Sayı: 50, 1 - 24, 24.12.2021

Sevgi Akkoyun

Öz

Özet

Şerʻiyye sicilleri, Osmanlı tarihi araştırmalarında kullanılan ana kaynaklar arasında yer almaktadır. Üretildikleri dönemin idari, hukuki, iktisadi, sosyal ve kültürel yönlerine ışık tutan siciller, diğer kaynaklarda olmayan pek çok ayrıntıya sahiptir. Bu çalışmada Galata Mahkemesi’ne ait 94 numaralı şerʻiyye sicili tanıtılmakla birlikte aynı zamanda defterdeki kayıtlar içerdikleri konulara göre şahıs hukuku, aile hukuku, miras hukuku, ticaret hukuku ve ceza hukuku başlıkları altında sınıflandırılarak Galataʹnın 1663-1664 tarihindeki sosyo-ekonomik hayatına dair değerlendirmeler yapılacaktır.

Abstract

Şerʻiyye registers are among the main sources used in Ottoman history studies. The Şerʻiyye court registers shed light on the administrative, legal, economic, social and cultural aspects of the period in which they were produced have many details that are not available in other sources. In this paper, the Galata court register numbered 94 will be introduced and examined under the titles of personal law, family law, inheritance law, commercial law and criminal law. Based on these recording evaluations will be made regarding on the socioeconomic life of Galata between A.D. 1663 and 1664.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Şerʻiyye Sicilleri, Galata, Sosyal Yapı, Ekonomik Yapı

Kaynakça

• İstanbul – Galata Sicilleri, 94 Numaralı Şerʻiyye Sicili, H.1074-1075. (İSAMʹdan alınmıştır.)
• ACAR, H. İbrahim, “Talȃk”, TDVİA, C. 39, İstanbul 2010, ss. 496-500.
• AKDAĞ, Mustafa, “Osmanlı Rejiminde Hükümet Sistemi”, Türkiye'nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, C. II, Tekin Yayınevi, İstanbul 1979.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet, Şerʻiye Sicilleri I, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 1988.
• AKMAN, Mehmed, Osmanlı Devletiʹnde Ceza Yargılaması, Eren Yayıncılık, İstanbul 2004.
• ALAN, Ercan, “934 (1528) Tarihli Bir Belgeye Göre Rumeli’de Kadılık Müessesesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 9, S. 46, 2016, ss. 168-177.
• ALAN, Ercan, “Yeni Bir Belgeye Göre XVI. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Mülazemet Sistemi”, Osmanlı Araştırmaları, S. 49, 2017, ss. 89-124.
• ASLANBOĞA, Kadir, Osmanlı Devletiʹnde Vakıf Yönetiminde Tevliyet: İstanbul Örneği, Yönetim Bilimleri Dergisi, C. 16, S.32, 2018, ss.551-558.
• AYDIN, M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, Beta Basım ve Yayım, İstanbul 2009.
• AYDIN, M. Akif, Osmanlı Aile Hukuku, Klasik Yayınları, İstanbul 2017.
• BARKAN, Ömer Lütfi, “Edirne Askeri Kassamıʹna Ait Tereke Defterleri (1545-1659)”, Belgeler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, C. III, S. 5-6, Ankara 1993.
• BAYINDIR, Abdülaziz, İslam Muhakeme Hukuku (Osmanlı Devri Uygulaması), Süleymaniye Vakfı Yayınları, İstanbul 2015.
• BAYKARA, Tuncer, “Kaza“, TDVİA, C. 25, Ankara 2002, ss. 119-120.
• BOSTAN, İdris, Kapudan Paşa, TDVİA, C. 24, İstanbul 2001, ss. 354-355.
• BULUNUR, Kerim İlker, Osmanlı Galatası (1453-1600), Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2014.
• DURSTELER, Eric R, İstanbul’daki Venedikliler, Çev. Taciser Ulaş Belge, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
• ERBAY, Celal, “Nafaka”, TDVİA, C. 32, İstanbul 2006, ss. 282-283.
• FREELY, Brendan ve FREELY, John, Galata, Pera, Beyoğlu: Bir Biyografi, Çev: Yelda Türedi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2014.
• GEDİKLİ, Fethi, Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Şer'iyye Sicilleri, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 3, S. 5, 2005, 187-213, ss. 187-189.
• GOFFMAN, Daniel, Osmanlı Dünyası ve Avrupa 1300-1700, Çev. Ülkün Tansel, Kitap Yayınevi, İstanbul 2014.
• GRADEVA, Rossitsa, “Balkanlar’da Bir Kadı Mahkemesi 17. Yüzyılda ve 18. Yüzyıl Başında Sofya”, Osmanlı Dünyası, Editör Chrıstıne Woodhead, Alfa Yayınevi, İstanbul, 2018.
• GÜNAY, Hacı Mehmet, “Vakıf”, TDVİA, C. 42, İstanbul 2012, ss.475-479.
• GÜR, A. Refik, Osmanlı İmparatorluğu’nda Kadılık Müessesesi, Haz. M. Nihat Aryol, İstanbul 2017.
• İNALCIK, Halil, Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
• İNALCIK, Halil, İstanbul Tarihi Araştırmaları, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2019.
• İNALCIK, Halil, “Galata”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C. 3, ss. 349-354.
• İPŞİRLİ, Mehmet, “Bilâd-ı Selâse”, TDVİA, C. 6, İstanbul 1992, ss. 151-152.
• İPŞİRLİ, Mehmet, “İlmiye Teşkilatı”, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, Editör Ekmeleddin İhsanoğlu, C. 1, İstanbul 1994, ss. 247-277. İPŞİRLİ, Mehmet, “İstanbul Kadılığı”, TDVİA, C. 23, İstanbul 2001, ss. 305-307.
• İPŞİRLİ, Mehmet, “Mahreç”, TDVİA, C. 27, Ankara 2003, ss. 387-388.
• KAHRAMAN, Seyit Ali ve DAĞLI, Yücel, Evliyȃ Çelebi Seyahatnȃmesi: İstanbul, C.1 ve C. 2, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2017.
• KAHRİMAN, Salih ve RECEP, Fuat, İstanbul Kadı Sicilleri Galata Mahkemesi 90 Numaralı Sicil, İsam Yayınları, İstanbul 2012.
• KAHRİMAN, Salih ve RECEP, Fuat, İstanbul Kadı Sicilleri İstanbul Mahkemesi 18 Numaralı Sicil (H. 1086-1087/ M. 1675-1676), İsam Yayınları, İstanbul 2010.
• KIVRIM, İsmail, Mahalle Avârız Vakıfları (17. Yüzyıl Ayntab Örneği), Gaziantep Üniversitesi Ayıntâb Araştırmaları Dergisi, 2(2), 2019.
• KURU, Levent, “XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Rumeli Kadılıkları”, Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, C. 8, S. 2, 2019, ss. 261-294.
• KÜTÜKOĞLU, Mübahat, Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2018.
• MANTRAN, Robert, 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, C. I, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay ve Enver Özcan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1990.
• ÖZCAN, Tahsin, “Muhallefȃt”, TDVİA, C.30, İstanbul 2005, ss. 406-407.
• ÖZTÜRK, Nazif, “Mütevelli”, TDVİA, C.32, İstanbul 2006, ss. 217-220.
• PEDANİ, Maria Pia, “Erken Modern Dönemde Osmanlı İmparatorluğunda Venedikli Köleler”, Osmanlı Devletiʹnde Kölelik, Tezkire Yayıncılık, İstanbul 2017, ss. 117-135.
• TAK, Ekrem, Diplomatik Bilimi Bakımından XVI.-XVII. Yüzyıl Kadı Sicilleri ve Bu Sicillerin İhtiva Ettiği Belge Türlerinin Form Özellikleri ve Tanımlanması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, İstanbul 2009.
• UĞUR, Yunus, “Şer’iyye Sicilleri”, TDVİA, C. 39, İstanbul 2010, ss. 8-9.
• UNAN, Fahri, “Mevleviyet”, TDVİA, C. 29, Ankara 2004, ss. 467-468. UŞŞAKİZADE İbrahim Hasib Efendi, Zeyl-i Şakaʻik, Haz. Ramazan Ekinci, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, İstanbul 2017.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletiʹnin İlmiye Teşkilȃtı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1988.
• YAĞCI, Zübeyde Güneş, “İstanbul Esir Pazarı”, Osmanlı Devletiʹnde Kölelik, Tezkire Yayıncılık, İstanbul 2017, ss. 57-90.