SOFYA TİCARET VE SANAYİ ODASI’NIN İSTANBUL’A VE BURSA’YA DÜZENLEDİĞİ GEZİ (1909)

Yıl 2023, Sayı: 54, 113 - 134, 13.10.2023

Hüseyin Mevsim

Öz

Özet

İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinin birinci yıldönümü
vesilesiyle, Temmuz 1909’da Bursa’da düzenlenen ticaret, sanayi ve
tarım sergisi Bulgar toplumunun ilgili çevrelerinde yankı
uyandırmıştır. Sofya’da yayınlanan ve geniş okur kitlesine sahip bir
günlük gazetenin muhabiri İstanbul ve Mudanya üzerinden
Bursa’ya kadar gelerek sergiden edindiği izlenimlerini aktardığı bir
yazı dizisi hazırlamıştır. Gazetenin altı sayısında yer alan dizide
serginin yanı sıra Bursa’nın manevi iklimi ve demografik yapısı
bağlamında da ilginç gözlemler sunulmuştur. Sofya Ticaret ve
Sanayi Odası da, Bulgaristan Çarlığı Ticaret ve Tarım Bakanlığı’nın
himayesinde İstanbul’un ve Bursa’nın ziyaretini kapsayan geniş
katılımlı bir gezi düzenlemiştir. 240 tüccar, sanayici ve subay her iki
şehirde çeşitli kurum ve kuruluşları ziyaret etmiş, Osmanlı Devleti
ile Bulgaristan Çarlığı arasındaki ticari potansiyeli değerlendirmiştir.
Oda başkan muavini Haralampi Karastoyanov ve oda sekreteri Dr.
İvan Zlatarov tarafından hazırlanan ve gezinin organizasyonu,
hedefi, seyri ve sonuçlarını kapsayan 25 sayfalık rapor ertesi yıl
broşür formatında yayınlamıştır. İşbu çalışmada, Bulgar gazeteci
Petır Daskalov’un Vecherna Poshta (Akşam Postası) başlıklı
gazetedeki yazı dizisi ve Sofya Ticaret ve Sanayi Odası’nın
hazırladığı rapor üzerinde durulmaktadır.

Abstract

On the occasion of the first anniversary of the proclamation
of the Second Constitutional Era, the trade, industry and agriculture
exhibition held in Bursa in July 1909 had an echo in the relevant
circles of the Bulgarian society. The correspondent of a daily
newspaper published in Sofia with a wide readership came to Bursa
via Istanbul and Mudania and prepared a series of articles in which
he conveyed his impressions from the exhibition. In the series of
the six issues of the newspaper, interesting observations were
presented in the context of the spiritual climate and demographic
structure of Bursa, as well as the exhibition. The Sofia Chamber of
Commerce and Industry also organized a tour with broad
participation, which included the visit to Istanbul and Bursa, under
the auspices of the Tsarist Ministry of Trade and Agriculture of
Bulgaria. The delegation, consisting of 240 merchants, industrialists
and officers, set out by special train, was warmly welcomed, visited
various institutions and organizations in both cities, and evaluated
the commercial potential between the Ottoman Empire and the
Kingdom of Bulgaria. The 25-pages report, which was prepared by
the deputy chairman of the chamber, Haralampi Karastoyanov and
the secretary of the chamber, Dr. Ivan Zlatarov, covering the
organization, goal, course and results of the trip, was published in
brochure format the following year. In this study, the article series
of Bulgarian journalist Peter Daskalov in the newspaper titled
“Vecherna Poshta” (Evening Post) and the report prepared by
Sofia Chamber of Commerce and Industry are examined.

Anahtar Kelimeler

İkinci Meşrutiyet, Bursa Ticaret, Sanayi ve Tarım Sergisi, Sofya Ticaret ve Sanayi Odası, Bulgaristan Çarlığı ve Osmanlı İmparatorluğu arasında ticari ilişkiler.

Kaynakça

• Doklad na Sofiyskata tărgovsko-industrialna kamara po Tărgovskata ekskurziya do Tsarigrad i Bursa prez 1909 godina ot delegatite na săshtata kamara: Har[alampi] Karastoyanov (podpredsedatel na Kamarata) i d-r İv. Zlatarov (sekretar na Kamarata), Sofya: P. Glushkov, 1910.
• DASKALOV, Petır, Bursa Yolculuğu, (çev.) Hüseyin Mevsim, Bursa’da Yaşam, s. 38–52, Ocak 2008, Bursa. KARASTOYANOV Haralampi N. – aptekar. Yubileyno chestvane na obshtestvenata i stopanskata mu deynost (1855–1871–1931 god.) na 29 mart 1931 god., Sofya: Pechatnitsa “Rozova dolina”, 1933.
• KINÇOV, Vasil, Marmara’nın Öte Yakasında. Mudanya, Bursa, Karacabey, Gönen, Bandırma (1899), çev. Hüseyin Mevsim, İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2021, s. 97–125. MACAROV, Mihail, Kudüs Yolculuğu, (çev.) Hüseyin Mevsim, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2015.
• MEVSİM, Hyusein, “Edin bǎlgarski jurnalist na tǎrgovsko-promishlenoto izlojenie v Bursa prez 1909 g.”, İçinde: Balkanite – ezik, istoriya, kultura, Veliko Tǎrnovo, Vol. 3, 2013, s. 338–343.