BİR OSMANLI SAHİL KASABASI: DARICA’DA TOPLUM VE EKONOMİ

Yıl 2024, Sayı: 56, 145 - 178, 20.11.2024

Said Öztürk

Öz

Orhan Gazi döneminde Osmanlı topraklarına dahil olan Darıca,
İzmit körfezinin kuzey batı sahillerinde Müslim-Gayrimüslim nüfusun
birlikte yaşadığı, tarım ve hayvancılığın yanında denizcilik yapılan bir
vakıf köydür. Bu çalışmada, Çelebi Sultan Mehmet’in Bursa’da yaptığı
Yeşil Cami, medrese ve imaretine vakfedilen Darıca’nın, uzun Osmanlı
asırlarına tekabül eden dönem içinde idari yapısı ve demografik gelişimi
incelenecek, tarım, sanayi ve ticaret alanında gelişmeler üzerinde
durulacaktır. Buna ilâveten vakıf mallar üzerindeki tasarruf biçimleri,
halk arasında ortaya çıkan kimi sorunlar ve çözüm örnekleri, küçük bir
köy topluluğu içinde Müslim-Gayrimüslim ilişkilerinin seyri, afetler
karşısında Osmanlı tecrübesinin detaylarını göreceğimiz 1910 yılında
vukua gelen yangın ve 19. yüzyılda Darıca halkının iktisadi imkânları ve
vergi yükü incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Darıca, Vakıf, İltizam, Temettuat, Müslim, Gayrımüslim

Kaynakça

• Ahmet Refik, Hicrî On İkinci Asırda İstanbul Hayatı (1100-1200), Enderun Kitabevi, İstanbul 1988 AKGÜNDÜZ, Ahmed, Şeyhülislam Ebussud Efendi Fetvaları, İstanbul 2018 Ali Cevad, Memalik-i Osmaniye’nin Tarih ve Coğrafya Lugatı, Dersaadet, 1313 ÇELİK, Gülfettin, “Kocaeli Yarımadasında Nüfus ve Yerleşim (15-19. Yüzyıllar)” Gazi Akça Koca (Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli tarihi sempozyumu bildirileri), Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2015, c.1 ÇELİK, Gülfettin, Gebze (Sosyo-Ekonomik Bir İnceleme) I-II , Gebze 2003, c. 1 Derviş Ahmed Aşıki: Tevarih-i Al-i Osman (Aşıkpaşazade Tarihi), İstanbul 1332 DÖLEN, Emre, ‘Osmanlı Döneminde Kocaeli’ndeki Sanayi Kuruluşları’, Gazi Akça Koca (Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli tarihi sempozyumu bildirileri), Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2015, c.2